Tan Malaka keerde zich tegen de regering van Soekarno, die hij slapte tegenover Nederland verweet.
,, De Indonesische regering die een akkoord afsloot met de dief in zijn eigen huis", schreef hij kort voor zijn dood.
Is het hen nou wél, of is het hem niet?
Voor politicoloog en historicus Harry Poeze zijn het spannende dagen. Over één, hooguit twee weken wordt bekend of de plek op Java die hij heeft aangewezen inderdaad de laatste rustplaats is van de fameuze Indonesische revolutionair Ibrahim Gelar Datuk Tan Malaka ( 1894 - 1949 )
Al sinds 1971 houdt Poeze zich, met enige onderbrekingen, bezig met het opmerkelijke leven van Tan Malaka. Twee jaar geleden mondde dat uit in de monumentale biografie "Verguisd en vergeten."
Misschien had de radicaal linkse Tan Malaka president van Indonesië kunnen worden, maar het liep anders. Hij raakte in politiek conflict met president Soekarno en vicepresident Hatta. Op 21 februari 1949 werd hij, zonder vorm van proces, geexecuteerd door een eenheid van het Indonesische leger.
De in Castricum woonachtige en aan de Leidse Universiteit verbonden Poeze heeft bij het dorpje Selopanggung op Oost-Java de plek aangewezen waar volgens hem Tan Malakka is begraven. Twee jaar geleden werd in Indonesië een comité opgerict met het doel vast te stellen of de "Aziatische Che Guevara " inderdaad daar ter aarde is besteld. Daarna raakte de zaak langdurig in het slop. Uiteindelijk heeft een rijke Indonesiër zijn beurs getrokken en op 12 september j.l was het zo ver. Om zeven uur 's morgens ging in Selopanggung de schop in de grond. Harry Poeze kreeg dat - vergezeld van excuses - pas achteraf te horen.
Poeze: ,, Ik had natuurlijk wel een beetje de pest in, want ik was er graag bij geweest." Vanuit Indonesië kreeg hij te horen dat de zaak plotseling in een stroomversnelling was gekomen en dat forensisch specialisten alleen op die dag beschikbaar waren.
,,Er is een compleet geraamte met schedel gevonden", vertelt Poeze. ,, De lengte was 1.60mtr, en dat komt overeen met de lengte van Tan Malaka. Opvallend was dat het skelet met de armen op de rug lag. Dat kan er op wijzen dat die vastgebonden zijn geweest." Bij een executie is dat niet ongebruikelijk. Bij het bergen is het gebeente overigens in stukken uiteengevallen en gedeeltelijk verpulverd.
Het wachten is nu op de uitslag van het forensisch onderzoek. Daarvoor heeft Tan Malaka's neef Zulfikar Kamarudin DNA afgestaan. In Jakarta vergelijken vier wetenschappers van de Universitas Indonesia dat nu met het DNA van de opgegraven resten.
Als dr.Djaya Suryya Atmadja en zijn team vaststellen dat het inderdaad om Tan Malaka gaat, dan is het aan de Indonesisiche regering om te beslissen wat er verder gebeurt met de stoffelijke resten van de man die in 1963 tot Nationale Held werd uitgeroepen.
Poeze acht het onwaarschijnlijk dat de resten worden herbegraven in Tan Malaka's geboortedorp op Sumatra. Naar aanleiding van het grafonderzoek is namelijk ruzie ontstaan tussen twee takken van de familie.
Een andere mogelijkheid is dat wordt herbegraven nabij de plek waar het gebeente is aangetroffen. Zo'n toeristische trekpleister heeft de voorkeur van het plaatselijk bestuur op Oost-Java.
De derde en wellicht beste optie is een herbegrafenis op Kalibata, de heldenbegraafplats in Jakarta.
En als de opgegraven resten niet van Tan Malaka blijken te zijn? Poeze: ,, Dan ligt hij ergens anders daar in de buurt. Maar dat zou natuurlijk jammer zij.
Het is spannend."
Door Ronald Frisart
NHD HDCMEDIA 25 september 2009