Sinterklaasgedichten uit de Tweede Wereldoorlog gebundeld

9.10.2009
Sinterklaasgedichten uit de Tweede Wereldoorlog gebundeld



Het Sinterklaasfeest was tijdens de Tweede Wereldoorlog een goede aanleiding om je in gedichten en liedjes (negatief) over de bezetter uit te laten. Van felle aanklachten tegen Jodenvervolging tot een vrolijke noot over een rol toiletpapier in tijden van schaarste. Zelfs in de kampen Westerbork, Vught en Amersfoort werd Sinterklaas gevierd; hetzelfde gold voor de kampen in Nederlands-Indië. NIOD-onderzoeker Hinke Piersma publiceert in deze bundel veel nieuwe, onbekende gedichten die zij ontving van particulieren. Samen met de door acteur/schrijver Rik Hoogendoorn ingesproken cd, die oorlogsvarianten op bekende sinterklaasliedjes en een sinterklaasverhaal van schrijver Ben Stroman bevat, biedt Zou de goede Sint wel komen… een uniek en intiem inkijkje in persoonlijke levensgeschiedenissen.

De gedichten in Zou de goede Sint wel komen... laten zien hoe een oer-Hollands familiefeest werd aangegrepen om het moreel van de Nederlandse bevolking hoog te houden. Zo dichtte een onderduikgever in de oorlogsjaren voor zijn drie Joodse protegés: Maar gladder dan de Mof zijn zij / ze bleven uit hun handen vrij. Een bijzonder wrang Sinterklaasgedicht voor wie de afloop kent: de onderduikgever en twee van zijn onderduikers overleefden de oorlog niet. Voor de geallieerden was het feest een aanleiding om de Nederlandse bevolking een hart onder de riem te steken. De Royal Airforce strooide snoepgoed uit, met afbeeldingen waarop Hitler op de knie gaat bij Zwarte Piet. Radio Oranje, spreekbuis van de Nederlandse regering in Londen, sprak de burger moed in met Sinterklaasgedichten.

Veel van de liedjes die Rik Hoogendoorn inzong, maken deel uit van de collectie van het NIOD. Behalve deze bezit het NIOD ook veel beeldmateriaal uit de Tweede Wereldoorlog over Sinterklaas. Op de BeelbankWO2 is een special ingericht die hoogtepunten toont. Naar de viering van Sinterklaas de Tweede Wereldoorlog is nog maar weinig onderzoek gedaan. Historica Lieke Janssen zette een eerste stap op dit onontgonnen terrein. Lees hier de inleiding en de conclusie van haar onderzoek Feest in Oorlogstijd, waarin zij ook aandacht besteed aan het Kerstfeest tijdens de bezetting.

Tentoonstelling
In het museum Ons Lieve Heer op Solder is van 14 november t/m 6 december 2009 een selectie van de gedichten uit de bundel te zien in de tentoonstelling ‘Sinterklaas! Traditie in voor- en tegenspoed’. Naast de gedichten toont het museum ook andere, meer en minder bekende sinterklaastradities; zoals een bijzondere kaartenverzameling waarin de traditie van het sturen van Sinterklaaskaarten wordt belicht, cadeaupapier uit verschillende tijden en foto’s uit huiselijke kring.

Hinke Piersma
Hinke Piersma is als historicus verbonden aan het NIOD. Ze proveerde in 2005 op de studie De drie van Breda. Duitse oorlogsmisdadigers in Nederlandse gevangenschap 1945-1989. Onlangs publiceerde zij onder andere Op oorlogspad. Jaap Le Poole, verzetsman voor het leven en Doodstraf op termijn. Nederlandse Nacht und Nebel-gevangenen in kamp Natzweiler. In 2010 verschijnt van Piersma een studie naar de politieke besluitvorming rond de wetten voor oorlogsslachtoffers.

Algemene informatie
Hinke Pierma, Zou de goede Sint wel komen. Sinterklaasgedichten uit de Tweede Wereldoorlog is uitgegeven door Uitgeverij Balans.
De bundel en de cd zijn samen verkrijgbaar voor €15,95 in de boekhandel.
ISBN 987 94 600 3221 9

NIOD