Bangka, tin, een 'Puistenkop' met prachtig strand...

woensdag 17 februari 2010 door Elske Schouten

Puistenkop met prachtig strand

Het strand van Bangka

Afgelopen weekend was ik op Bangka, een eiland voor de kust van Zuid-Sumatra. We gingen ernaartoe voor de prachtige stranden (wit zand, helder water, palmbomen). Verder zijn er oude huizen uit de Nederlandse tijd. En een groot deel van het eiland heeft Chinese roots; een goede plek om Imlek (Chinees nieuwjaar) te vieren dus.

Opvallend was dat je in elk plaatsje vogelgeluiden hoorde. Bewoners zetten cd’s met getjilp op om een soort zwaluwen naar speciaal daarvoor gebouwde huizen te lokken, zodat ze er nestjes bouwen. De nestjes van spuug zijn voor Chinezen een delicatesse. Het schijnt je ook jong en gezond te houden. Ze zijn peperduur: volgens onze gids kunnen de bewoners een kilo van de beste nestjes verkopen voor wel 25 miljoen roepia (1.950 euro). Maar daar is wel geluk voor nodig: sommige vogelhuizen blijven leeg.

Illegale tinwinning

Bangka is het meest bekend vanwege de tinwinning, waar ook de Nederlanders zich al mee bezighielden. Nu gaat het steeds vaker om illegale tinwinning. Op veel plaatsen zag je er de sporen van, zoals op de foto. Kleine groepjes mannen spuiten de grond weg en wassen het, in de hoop er kleine stukjes tin in te vinden. Gevaarlijk werk, al tientallen tinzoekers zouden zijn bedolven toen hun mijntje instortte.

Twee mannen zoeken tin

Volgens de gids is er sinds het einde van het Soeharto-tijdperk een wildgroei ontstaan van dit soort mini-mijnen. De politie doet er weinig aan, uit onmacht of omdat ze zijn omgekocht. De (straatarme) tinzoekers verkopen hun opbrengst aan grotere handelaren, die het weer doorverkopen, volgens hem ook aan bedrijven uit Thailand en Korea. Anders dan de officiële tinbedrijven sluiten zij hun mijnen niet als ze er klaar zijn. Ze trekken verder, een grote zandbak achterlatend.

We zijn ook even de grote, officiële tinmijnen opgereden: van PT Timah en van enkele buitenlandse bedrijven. Dat kon gewoon, de bewakers zwaaiden alleen even. Hier een foto van het maanlandschap dat we er aantroffen.

Een van de legale tinmijnen van Bangka

Onze gids vond het zo jammer dat Bangka zo weinig toeristen trekt. Waarom kan het niet een tweede Bali worden? De stranden zijn er inderdaad nog mooier dan wat ik op Bali gezien heb. Maar, zoals hij zei, de tinwinning maakt het eiland kapot. ''Vanuit het vliegtuig lijkt Bangka wel een puistenkop.''


NRC

Vereniging Milieudefensie


Open brief: Stop de import van Indonesisch koraal-tin

Amsterdam, 1 maart 2010

Geachte importeurs en inkopers van tin en producten waarin tin is verwerkt,

Zoals u weet komt een flink deel van het tin dat u verwerkt in elektronica, blik, soldeer en kabels, uit gebieden waar milieu- en mensenrechten het onderspit delven. Een aantal van u erkent als Nederlandse onderneming een verantwoordelijkheid te hebben voor misstanden in de eigen inkoopketen en boycot daarom tin uit de oorlogsgebieden in de Democratische Republiek Congo. Milieudefensie en haar Indonesische zusterorganisatie Friends of the Earth Indonesia (WALHI), roepen u in deze open brief op, om ook de inkoop van tin gewonnen in Indonesië te staken. De helft van de koraalriffen bij het eiland Bangka is al vernield door baggeren naar tin. Er moet nu snel wat gebeuren.

We zijn ons er van bewust dat u zich, als verstandig ondernemer, al inspant om het gebruik van tin te minimaliseren. Per product gaat het meestal maar om een paar druppeltjes tin, maar door het gigantische aantal blikjes en apparaten dat u (laat) produceren, vormen die druppels jaarlijks een enorme plas. Onderzoek van Milieudefensie* bracht vorig jaar aan het licht dat Nederland in 2008 veertien miljoen kilo tin importeerde, met een totaalwaarde van 180 miljoen euro. Zo'n 40 a 50 procent van de Nederlandse tinimport komt uit Indonesië.

Na de ophef die ontstond over wantoestanden bij de winning van coltan in de oerwouden van de Democratische Republiek Congo en de rol die de opbrengst van de mijnbouw in dit gebied speelt bij het financieren van de schier eindeloze vuile oorlog in het Congo bekken, kwam ook de winning van tin in hetzelfde gebied onder de aandacht. Gelukkig heeft die aandacht inmiddels geleid tot een boycot van Congolees tin door een aantal multinationale tinhandelaren en door ondernemingen als Corus en Philips, en tot een certificeringsinitiatief.

Wij doen nu een beroep op u om verder te kijken dan Afrika, want ook in Indonesië is de tinmijnbouw verwoestend. Nu door de tinmijnbouw het eiland Bangka is veranderd in een maanlandschap vol kraters, heeft de mijnbouw zich grotendeels verplaatst naar zee. De ondiepe zee voor de prachtige kust wordt nu geteisterd door de kleine baggerschuitjes van de lokale bevolking en de gigantische baggerfabrieken van het staatsbedrijf BT Timah.

Vorige maand werd een onderzoeksrapport gepubliceerd door Indra Ambalika Syari, hoofd van het koraalrifonderzoeksteam van de Bangka Belitung University, waaruit blijkt dat de helft van de koraalriffen van Bangka al is vernield bij het baggeren naar tin. Toch grijpt de lokale overheid niet in, ondanks mooie plannen voor de ontwikkeling van het toerisme.

Zonder duidelijke regels van de Indonesische overheid en het beperken van de tinwinning is het zeeleven voor de kust van Bangka ten dode opgeschreven. Maar een falende overheid ontslaat bedrijven niet van hun verantwoordelijkheid het milieu te beschermen en betrokkenheid bij misstanden te voorkomen. Daarom roepen Milieudefensie en Walhi het Nederlandse bedrijfsleven op om vrijwillig te stoppen met het opkopen van tin uit Indonesië.

Stoppen met het kopen van koraal-tin uit Indonesië is bovendien een niet mis te verstane stap die de Indonesische overheid in beweging kan brengen om de zeenatuur en de visstand bij Bangka te redden. Regelgeving kan een 'level playing field' voor het bedrijfsleven creëren, zodat we stap voor stap op weg kunnen naar een verantwoorde winning van grondstoffen en een duurzame ontwikkeling van gebieden als Bangka.

Graag vernemen we uw reactie.

Met vriendelijke groet,

Geert Ritsema, woordvoerder Internationaal van Milieudefensie
Pius Ginting, extractives campaigner van WALHI (Friends of the Earth Indonesia)


Voor een pdf-versie van deze brief, ga naar: Open Brief: Stop de inkoop van tin uit Bangka

*Het rapport over tin-import in Nederland uit 2009: Mining Matters, Milieudefensie 2009
Zie het origineel

Nieuwsbank