27 mei t/m 14 nov 2010 - Louis Couperus en Multatuli. Twee visies op Nederlands-Indië

Louis Couperus en Multatuli. Twee visies op Nederlands-Indië
27 mei t/m 14 november 2010

In het kader van de 150ste verjaardag van de roman Max Havelaar en het 100-jarig bestaan van het Multatulimuseum organiseert het Louis Couperus Museum in de zomer van 2010 een expositie onder de titel: Couperus en Multatuli, twee visies op Nederlands-Indië. Zoals bekend hebben beide auteurs hun indrukken van het voormalig Nederlands-Indië op papier gezet: Multatuli in Max Havelaar (1860), Louis Couperus in De stille kracht (1900) en in later een reisverslag, Oostwaarts (1923). Het zal interessant zijn hun beider visies te vergelijken.


Couperus en Multatuli
Voor zover bekend hebben de twee auteurs elkaar nooit ontmoet. Multatuli stierf in 1887, Couperus was toen 23 jaar. In 1860, het jaar waarin Max Havelaar verscheen, was Couperus nog niet geboren. Hij heeft de sensatie die de publicatie opleverde niet kunnen ondergaan. Maar Multatuli kende het Den Haag van Louis Couperus goed. In 1869-1870 woonde hij, net als Couperus, in Den Haag. In die tijd verbleef hij geregeld bij zijn broer Jan Dekker, die op Sophialaan 9 woonde, recht tegenover Couperus’ oom G. L. Baud, die op nummer 12 woonde. Jan Dekker verkocht zijn huis later aan Couperus’ grootvader jonkheer Joan Reynst. Couperus kwam er als kind veel aan huis.

Multatuli tijdens zijn toespraak tot de hoofden van Lebak. tekening van J.C. Addicks

Eigenzinnige ideeën
Couperus kwam uit een conservatief geslacht met financiële belangen in Indië. Voor nieuwlichterij was weinig aandacht, de naam Multatuli was min of meer taboe. Des te interessanter is het om over Couperus’ eigen visie op Indië te lezen. Daarin komen verbazingwekkend moderne, eigenzinnige ideeën over de koloniale verhoudingen aan de orde waarin hij Multatuli’s opvattingen benadert of soms zelfs overtreft. Multatuli wilde het koloniale bewind niet afschaffen; Couperus voelde intuïtief aan dat het einde van het Nederlandse bewind in Indië in zicht was.

De expositie
De expositie is voorbereid door een jonge Neerlandicus, Rémon van Gemeren, die een tekst heeft geschreven waarin een aantal gemeenschappelijke aspecten uit het werk van beide schrijvers wordt toegelicht. Deze aspecten worden in beeld gebracht door middel van schilderijen en objecten uit de collectie van het Tropenmuseum, aangevuld met foto's.


De expositie en de bijbehorende publicatie kwamen mede tot stand dankzij een financiële bijdrage van de Gillis Hondius Stichting en de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting.

website Louis Couperus Museum

Louis Couperus en Multatuli. Twee visies op Nederlands-Indië

De expositie toont schilderijen uit de collectie van het Tropenmuseum, aangevuld met nog niet eerder tentoongestelde foto's. In eerste instantie wordt de atmosfeer van het koloniale Nederlands-Indië belicht door middel van schilderijen en prenten van Buitenzorg, het paleis van de Gouverneur Generaal, de Plantentuin, maar ook de plaats Lebak, waar Multatuli zijn beroemde toespraak hield. Een recent aan het Louis Couperus Museum geschonken portret van Louis Couperus, door Peter Donkersloot, wordt op deze expositie voor het eerst tentoongesteld. Portretten van inlandse regenten zoals de Raden di Ningrat uit het geslacht dat in De stille kracht beschreven wordt, van Multatuli en Couperus en hun wederzijdse familieleden, en poppen van de inlandse bevolking completeren de tentoonstelling.

De tentoonstelling en de bijbehorende catalogus werden samengesteld door een jonge Neerlandicus, Rémon van Gemeren.


museum.nl