Nieuwe theatershow Ernst Jansz: Dromen van Johanna

Dromen van Johanna

Na Doe Maar trok hij als producer en bandleider van Bram Vermeulen en Boudewijn de Groot jarenlang langs schouwburgen en concertzalen in Nederland en Vlaanderen. Nu is hij er te zien met zijn tweede eigen programma. Ernst Jansz vertaalde in twaalf maanden tijd twaalf teksten van Bob Dylan. Aan een goede vriend heeft hij nauwgezet verslag gedaan van zijn twijfels, zijn enthousiasme en zijn zoektocht naar achtergrondverhalen. Ernst Jansz leest fragmenten voor uit deze briefwisseling en zingt de liedjes die voor zovelen zoveel betekend hebben: Visions of Johanna, Sad Eyed Lady of the Lowlands, Just like a woman, Desolation Row en andere. Maar nu vertaald.



Ernst Jansz: “Bob Dylan heeft mij door de jaren heen geïnspireerd. Al van jongs af aan ben ik een bewonderaar. Ik snapte niets van de teksten, maar dat maakte niets uit. Dylan's teksten hebben een soort schoonheid die je niet kunt verklaren. Hij was de eerste die poëzie en popmuziek bij elkaar bracht. Maar niet alleen in zijn teksten, ook in muzikaal opzicht was Dylan een pionier. Bij mijn solo-cd’s De Overkant en Molenbeekstraat heb ik me, meer dan bij Doe Maar, op de teksten gericht en daarbij heeft Dylan zeker weer een rol gespeeld. Op Molenbeekstraat staat bijvoorbeeld Huiswaarts, het eerste nummer dat ik van Dylan vertaald heb. Toen mijn zus dat hoorde zei ze: 'daar moet je meer mee doen'. Uiteindelijk heb ik in twaalf maanden tijd twaalf liedjes vertaald. Het zijn de nummers, die ik zelf altijd het mooist heb gevonden. Die me het meeste raakten. Eigenlijk was ik er bij de meeste nummers van overtuigd dat ze niet te vertalen waren. Het heeft heel wat gepuzzel gekost en ik heb me in alle uithoeken van de Nederlandse taal moeten begeven, maar uiteindelijk merkte ik dat het toch lukte. Het hele proces van vertalen, de worsteling, de twijfels, het zoeken naar woorden en betekenis, de verhalen die ik achter de liedjes vermoedde, daarover heb ik een uitgebreide briefwisseling gevoerd met mijn beste vriend Huib Schreurs. Uit de brieven die ik hem schreef lees ik voor tussen de nummers door.”

Ernst Jansz wordt tijdens het optreden bijgestaan door krontjong gitarist Guus Paat van het Indisch Muzikanten Collectief.

Speellijst Dromen van Johanna, seizoen 2010 - 2011

Fotografie: Hugo Rikken

Ernst Jansz zingt zelfvertaalde nummers van Bob Dylan

‘Ik val vooral voor de liefdesliedjes’

foto Marcel van den Bergh/de Volkskrant

Ernst Jansz (ex-CCC en ex-Doe Maar) vertaalde zijn favoriete nummers van Bob Dylan en gaat er mee op tournee. De Droeve Dame van het Laagland en elf andere liedjes.
Door Bob Witman

24 Mei?
‘Tja, dat is de verjaardag van Bob Dylan (1941) en van Ernst Jansz (1948).’

De naam van uw hond?
‘Bobby. Maar dat hebben de kinderen bedacht.’

Mooiste nummer?
‘Ik ben mijn hele leven al fan van Bob Dylan. Maar nu ik voor mijn vertaling ging selecteren, blijk ik vooral te vallen voor de liefdesliedjes: [Just Like a Woman. Red River Shore[/i] en Visions of Johanna. Ik verraad hier mijn romantische aard.’

Waarom is Dylan zo goed?
Hij is magisch. Zijn liedjes zitten zo vol emoties, ze zijn zo rijk en staan open voor verschillende interpretaties. Hij is de eerste die popmuziek en poëzie volledig integreerde. En soms is het merkwaardig: Sad-Eyed Lady of the Lowlands – een liedje over zijn eerste vrouw Sara Lownds – is eigenlijk een monotoon nummer. Gaat bijna 15 minuten door met slechts drie of vier akkoorden. Het wordt een mantra, het hypnotiseert. Het is prachtig.’

Droeve dame van het Laagland.
‘Dat vertalen begon als een probeersel. Ik dacht, Bob Dylan vertalen dat kan niet. Ik begrijp de teksten vaak niet. Ze zijn heel geheimzinnig. Over To Ramona / Voor Ramona heb ik drie maanden gedaan.’

Geheimzinnig?
‘The flowers of the city / Thought breathlike / get deathlike sometimes. To Ramona gaat, vermoed ik, over een meisje van het platteland dat naar de grote stad gaat. Ik dacht eerst, die bloemen, dat zijn straatmadeliefjes, hoertjes. Maar dat was mis: De bloem van de stad / zo weelderig in ’t blad / ziet somber en doods nu en dan. Het gaat over de happy few, de grachtengordel.

Hoe heeft u gekozen?
‘Ik heb vooral vertaald op zingbaarheid. I Want You is een favoriet van mij, maar Ik wil je, dat klinkt niet. Dat nummer valt af.

Just Like a Woman, werd Als een vrouw, makkelijk toch?
‘Ik heb lang geaarzeld tussen vrouw en meisje. Dat is een groot verschil. Fascinerend nummer, gaat over Edie Sedgwick, een model/actrice die een paar keer opduikt in Dylans teksten. Ze was verslaafd en stierf jong. Als Dylan zingt with her fog and pearls dan denk je eerst mist en parels, maar waarschijnlijk is ze stoned en aan de coke.
Ze verleid als een vrouw / en ze vrijt als een vrouw, o jawel / en ze verwijt als een vrouw / maar als een meisje breekt zij’.

Het klinkt als een enorm gepuzzel?
‘De kracht van Dylan, de reden dat ook vandaag zijn werk nog zo populair is, ligt in de ruimte die hij openlaat voor interpretatie. Het is tijdloos. Er was een moment, halverwege het vertalen, dat ik dacht, gatver, het wordt veel te plat. Ik wil Dylan niet uitleggen. Iedereen moet zijn eigen invulling eraan kunnen geven.’

Dylan was al vertaald?
‘Door Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes. Ik heb die vertaling expres niet gelezen. Ik ken hun tekst van de Beatles. Het zijn geen zangers. Sommige woorden en zinnen zijn moeilijk te zingen. Dat is cruciaal, dat vertalingen van Dylan zingbaar zijn.’




Ernst Jansz, Dromen van Johanna
19 juni, try out, OBA Amsterdam, 20.00 uur, speellijst tournee: ernstjansz.com
CD 'Dromen van Johanna' en boek over het vertaalproces verschijnen in het najaar.

Volkskrant
18-06-2010

Romanticus Ernst Jansz
‘Ik was gewoon een meeloper’
Door: Arjan Terpstra
Gepubliceerd: gisteren 23:53 Update: gisteren 23:42


Ernst Jansz bespeelt vanaf vandaag de theaters met Dromen van Johanna, een show met twaalf door hemzelf vertaalde nummers van Bob Dylan. ‘Natuurlijk ben ik een romanticus, altijd geweest ook.’

Er zijn mensen die ineens vragen of we hond Bobby ook naar Dylan hebben vernoemd’, zegt Ernst Jansz (1948) lachend, buiten op zijn erf. ‘Nee zeg, dat hebben de kinderen gewoon bedacht hoor.’ De zanger wandelt met de fotograaf over zijn uitgestrekte erf in het gehucht Neerkant in De Peel, op zoek naar een mooi plekje voor een foto – maar het zijn er te veel. Hoezo een landelijk leven?

Jansz zal voor het grote publiek altijd geassocieerd worden met Doe Maar, de populairste band die Nederland heeft gekend. Het huis in Neerkant is onderdeel van die geschiedenis, als oog in de orkaan van hysterie die begin jaren tachtig rond de bandleden woedde. ‘De andere jongens hebben veel meer last van die gekte gehad dan ik’, zegt Jansz aan de keukentafel. ‘Henny (Vrienten) woonde in Tilburg, daar was echt geen lol meer aan op een gegeven moment. Hier kwamen ze ook wel met busjes naartoe hoor, die meisjes, maar dat gebeurde niet elke dag, zal ik maar zeggen (lacht). Ik woonde toen in een schuur op het erf, maar gelukkig wist niemand dat, en dan zag je ze bij het huis door de ramen naar binnen kijken. Toen hebben we een hek om het perceel gezet, anders bleef iedereen maar zo de tuin in lopen.’

Lees verder in de Pers

Ernst Jansz *****
Gepubliceerd op 28 september 2010, 00:11
Dromen van Johanna (V2)

Voor Nederlandse Dylanfans en liefhebbers van luisterliedjes van eigen bodem is het een van de mooiste en belangrijkste albums van het jaar, deze ’Dromen van Johanna’. Twee jaar lang worstelde Ernst Jansz met de teksten van idool Bob Dylan.

Aan de veelgeprezen vertaling ’Huiswaarts’ (’Tomorrow’s a long time’) voegde hij er elf toe, om ze vervolgens meesterlijk op te nemen. Meesterlijk ja, omdat deze oud-voorman van Doe Maar, die enkele jaren het isolement van de roem kende waarin Dylan z’n leven lang leeft en muziek schrijft, zich de magie van Dylans liedjes toe eigent zonder de tekst of muziek van His Royal Bobness geweld aan te doen.

Schier onvertaalbare songteksten als ’Desolation row’ (’De Verlorenstraat’) of ’Sad eyed lady of the Lowlands’ (’Droeve dame van het Laagland’), Jansz weet de sfeer te grijpen en dompelt ze onder in de melancholie die ook zijn project ’Molenbeekstraat’ al zo ontroerend maakte.
En hij durft er nota bene hier en daar nog een Indisch sausje aan toe te voegen ook.

Peter Hovestad
IJmuider Courant





De CD Dromen van Johanna, Ernst Jansz zingt Bob Dylan, vertaald (met tekst- en fotoboekje en bonus DVD) is een uitgave van V2 (6 september 2010). De bonus DVD bevat een making of en drie videoclips.



wu vindt 'm helemaal top

Recensie songteksten

Dames van Dylan

Uit Bob Dylans Just Like A Woman: ‘But lately I see her ribbons and her bows / Have fallen from her curls’. En de vertaling daarvan door Ernst Jansz: ‘En ik weet nu hoe het is als een jurk vertraagd / van haar schouders glijdt’.

Mag een vertaler van een haarlint een jurk maken en van krullen schouders? Wordt de sensualiteit dan niet te zwaar aangezet, zodat die op erotiek begint te lijken? Dat zijn maar twee van de vele vragen, die Ernst Jansz zichzelf stelt in Dromen van Johanna, het boek waarin hij zijn vertaling van twaalf Dylan-teksten toelicht in brieven ‘aan een vriend’ (in wie we Jansz’ Doe Maar-kompaan Henny Vrienten mogen herkennen).

Wie wil verhalen, moet een groot talent hebben om te twijfelen aan de nieuwe woorden. En dat heeft Jansz. Met als toppunt de onzekerheid als het hem bij het vertalen van To Ramona opvalt dat hij ‘en’ wil gebruiken daar waar Dylan ‘but’ schrijft.

Misschien zijn Dylans teksten dus niet altijd naar de letter vertaald, maar wel, en dat is belangrijker, naar het geweten. Liefdevol ook, al bekent Jansz dat het hem als voormalig popidool niet meevalt zijn plaats in te nemen aan de zijde van de bewonderaars. Zijn verslag van regel tot regel verliest na een vertaalnummer of vier wel aan spanning, maar op de beste momenten wordt dat verlies gecompenseerd door Jansz’ zijstapjes naar de achtergronden van een liedtekst.

Over Dylans jatwerk uit de oude blues- en folkmuziek, het lynchen van negers in zijn geboorteplaats Duluth (in Desolation Row), en de rode draad die door de gekozen liedjes loopt: De Dames van Dylan. Van wier schouders viel die jurk? Wie is de ‘zij’ in Red River Shore?

Achterin Dromen van Johanna zit het echte werk. De cd waartoe al die twijfel geleid heeft, de uitvoeringen. Dan hoor je alleen nog maar prachtig uitgevoerde zekerheid.

Door Ed Schilders
Volkskrant 23-10-2010



Ernst Jansz: Dromen van Johanna – Bob Dylan vertaald.
In de Knipscheer; 240 pagina’s; €28,50 (met cd).
ISBN 978 90 6265 655 4