Superster in TropenmuseumRedactie - 28 januari 2009
Ki Enthus Susmono met zijn alter ego. Iedere poppenspeler heeft een pop, meestal een clownfiguur waarmee hij zich associeert. Ki Enthus heeft een karikatuur van zichzelf gemaakt die hij opvoert als verteller, commentator of als zichzelf. Hout, textiel, verf. Tegal, Java. 2004.STAD - De Javaanse poppenspeler Ki Enthus Susmono heeft in Indonesië de status van een superster. Het Tropenmuseum heeft met 'Wayang Superstar' een tentoonstelling gewijd aan de Javaanse koning van het wajangtheater.
Ki Enthus voegt eigen elementen toe aan het traditionele wajangtheater. Hij bedenkt nieuwe poppen en gebruikt andere soorten scherm en theatrale belichting. De tentoonstelling toont Ki Enthus' film- en televisiepersonages, stripfiguren en politieke wereldleiders: Bush, Bin Laden en Batman, de Teletubbies en Harry Potter.
Javanen spreken over Ki Enthus alleen maar in superlatieven. De wajangpoppenspeler wordt als de meest creatieve theatermaker gezien omdat hij de conventionele verhaallijn verandert en popmuziek introduceert. Ze noemen hem ook de brutaalste theatermaker omdat hij kritiek heeft op politieke en sociale zaken en daar openlijk in zijn voorstelling voor uit komt. Tenslotte zien de Javanen hem als de beste theatermaker omdat hij zijn poppen virtuoos hanteert en duizenden toeschouwers per voorstelling trekt. Ten slotte is hij de hipste, omdat hij steeds nieuwe wajangpoppen maakt met film- en televisiepersonages, stripfiguren en politieke wereldleiders.
Ki Enthus stamt uit een familie van dalangs, poppenspelers. Zijn vader maakte hem vanaf zijn vijfde jaar vertrouwd met wajangvoorstellingen en het tekenen en beschilderen van wajangpoppen. Op zeventienjarige leeftijd gaf Ki Enthus met poppen van zijn vader zijn eerste opvoering op een middelbare school. Een jaar later maakte hij zijn eerste pop: de kwade prins Indrajit.
Om de teruglopende belangstelling voor wajang onder jongeren tegen te gaan, voegt Ki Enthus sinds 2001 nieuwe elementen toe aan zijn wajangspel. Zo komt hij tot de introductie van personages als Batman, Bush en Bin Laden. Deze beroemdheden maakt hij vervolgens tot nieuwe personages, die onverwachts opduiken in zijn voorstelling. Ze bespreken zaken als wereldvrede, aids en religie. Via zijn personages kan Ki Enthus onverholen kritiek leveren, zonder daar zelf verantwoording voor af te hoeven leggen.
De voorstellingen van Ki Enthus over de negen heiligen die de islam op Java brachten en verspreidden, zijn ongekend populair op Koranscholen. De poppenspeler wordt daarom door sommigen als 'ustadz' gezien: een godsdienstleraar. Hij beschouwt zichzelf echter in de eerste plaats als poppenspeler, die slechts via zijn islamitische voorstellingen aan 'dakwah', islamverspreiding doet.
De tentoonstelling in de Parkzaal van het museum duurt van 30 januari tot 28 juni. Op vrijdag 19 en zaterdag 20 juni 2009 geeft Ki Enthus Susmono om 20.30 uur een voorstelling in de Lichthal van het museum. Informatie en kaartverkoop via http://www.tropentheater.nl of 020-5688500.
De Echo
wo 28 jan 2009 - 19:19