Giovanni Hakkenberg - mens en marinier

'Giovanni Hakkenberg - mens en marinier' onverbloemd boek over een bijzonder mens
Gepost door Redactie op 18/08/10


Uit handen van prins Bernhard (midden) ontving Geo Hakkenberg in 1950 de Bronzen Leeuw, een dapperheidsonderscheiding.Foto's samenstellers Rob Escher en Jeanette Bosman


In het boek ‘Giovanni Hakkenberg - mens en marinier’ beschrijft het auteursduo Rob Escher en Jeanette Bosman de opmerkelijke levensloop van deze later in Rotterdam woonachtige beroepsmilitair. Omdat zijn leven nauw verbonden is met de geschiedenis van Nederlands-Indië is het op 14 augustus (de dag voor de jaarlijkse Indië-herdenking, 65 jaar na de capitulatie van Japan) gepresenteerd in het Mariniersmuseum aan de Wijnhaven in Rotterdam.


De omslag van het boek met Geo Hakkenberg als marinier en als mens.

Het militaire leven van de nu 86-jarige Giovanni Narcis Hakkenberg – in zijn familie en onder vrienden heeft hij Geo - is een aaneenschakeling van verbazingwekkende feiten. Hij begon als matroos. Nadat zijn schip in 1942 tijdens de Slag in de Java Zee getorpedeerd was, werd hij gered en krijgsgevangene van het Japanse leger. Eerst was hij gedwongen corveeër, daarna spoorwegwerker aan de beruchte Birmalijn om tot slot werkzaam te zijn in een kolenmijn in Japan dichtbij Nagasaki.

Aan de verplichte revalidatie van Nederlandse krijgsgevangenen wist hij zich te onttrekken om zich te melden in de marinekazerne in Batavia. Vervolgens kwam hij terecht bij de Mariniersbrigade in Soerabaja. Met zijn kennis van het gebied en de bevolking wist hij groepen republikeinse militairen uit te schakelen. Ondanks uitzonderlijke omstandigheden die zijn leven bedreigden, hield hij stand. Hij eindigde zijn loopbaan in Rotterdam als kapitein der mariniers. Voor zijn moedige optreden werd hij in mei 1950 door prins Bernhard in de Ridderzaal eerst geëerd met de Bronzen Leeuw (een dapperheidsonderscheiding) en daarna op maart 1951 door koningin Juliana benoemd tot Ridder der 4e klasse der Militaire Willemsorde, de hoogste militaire onderscheiding.


Een deel van zijn opleiding kreeg Geo Hakkenberg op Hr.Ms. Soerabaja, een oud pantserschip met een nogal bewogen geschiedenis

Opvallende fragmenten uit zijn militaire en privéleven werden al in verschillende tijdschriften gepubliceerd. Hakkenberg’s behoefte om te koop te lopen met zijn daden was altijd omgekeerd evenredig aan zijn moed om levens van anderen buiten de gevarenzone te houden. Zijn bescheidenheid is nu geëerd met een boek over zijn leven.

Giovanni Hakkenberg is in veel opzichten een mens én een marinier. De reeks van ervaringen die hij in zijn militaire leven heeft moeten opdoen, is voor een buitenstaander nauwelijks te bevatten. Zijn sterke gestel maar nog meer zijn sterke geest hebben hem ervoor behoed zich over te geven aan een dreigend noodlot. Zijn Koningin en zijn Patria waren voor hem onder alle omstandigheden heilig en de moeite waard zich ervoor te blijven inzetten. Zijn opvattingen over medemenselijkheid hebben tot gevolg gehad dat hij het leven van een vijand in de eerste plaats probeerde te sparen en dat slechts uitschakelde in het geval van een noodzakelijke zelfverdediging. Zijn mond was bijna altijd een doeltreffender wapen dan zijn karabijn.

Zijn grote bescheidenheid heeft voorkomen dat hij zijn opmerkelijke handelingen en moedige daden aan de grote klok hing en deze daardoor algemene bekendheid kregen. Anderzijds werd hij gedreven door een veelzijdige nieuwsgierigheid, waardoor hij van alles zag en hoorde. Hierdoor kon hij nogal eens fungeren als informatiebron voor talloze personen die zich graag tot zijn kring van vrienden en bekenden rekenden.

In dit verband is zijn echtgenote Olga (‘Ollie’) ook naar voren gehaald. Niet alleen heeft zij tientallen jaren geaccepteerd dat haar man elders ‘dienst’ moest doen en zij de zaken thuis dan geheel zelf moest regelen gedurende lange of korte perioden. Bijvoorbeeld ook in Rotterdam waar na terugkomst uit Indië een flatje werd bewoond en ook weer in een later stadium toen haar man in de Van Ghentkazerne aan het Toepad werkzaam was. Zij was ook de sterke persoon op wie Geo altijd kon rekenen als een steuntje in de rug wel prettig was.

De combinatie van persoonlijke eigenschappen en ervaringen hebben Hakkenberg doen uitgroeien tot een uitzonderlijk mens die door toevallige omstandigheden als eenvoudige matroos terechtgekomen was bij de Mariniersbrigade in Soerabaja. Giovanni Narcis Hakkenberg was geboren en getogen in een gezin van Indische Nederlanders, woonachtig in een niet door rijkdom gezegende wijk van de marinestad Soerabaja. Deze stad vervulde ook in economisch opzicht een belangrijke plaats in de zeer uitgestrekte kolonie die tot 1950 een belangrijk deel van het Koninkrijk der Nederlanden vormde. Kolonie en stad hadden een indrukwekkende geschiedenis die naderhand in Nederland om politieke redenen zoveel mogelijk in het vergeetboek bijgeschreven werd.

Rob Escher en Jeanette Bosman hebben er een helder en vooral leesbaar verhaal van gemaakt, herkenbaar voor Indiëgangers en een geschiedkundig document voor hen die geïnteresseerd zijn in deze periode van de mondiale Nederlandse historie.

Het 235 pagina’s tellende en van enige illustraties voorziene boek is uitsluitend verkrijgbaar via Rob Escher: 070-3962771 of e-mail: robescher-c@telfort.nl Het kost (inclusief verzendkosten) 21,50 euro.

Overschiese krant