Kans op discriminatie: Woontij past verhuurvoorwaarden Tjempaka aan

Kans op discriminatie: Woontij past verhuurvoorwaarden Tjempaka aan

Geschreven door Ronald Boutkan | 1 december 2010 |

Den Helder – Woontij gaat de voorwaarden voor de verhuur van woningen in het nieuwe complex Tjempaka aanpassen. De verhuurder hoopt hiermee discriminatie bij het toewijzen van huizen te voorkomen.

Tjempaka is opgezet als woongemeenschap voor mensen die een relatie hebben met voormalig Nederlands Indië/lndonesie. “Ze zijn er geboren en/of hebben er gewerkt”, is een van de voorwaarden zoals gesteld door de Stichting Wonen Indische Ouderen (WIO). Deze stichting draagt bij Woontij de huurders aan voor het complex achter de Polderweg, waarvan de bouw op dit moment in volle gang is.

Na een column op Den Helder Actueel, waarin gesuggereerd werd dat bij de toewijzing van woningen binnen dit complex mogelijk sprake zou zijn van discriminatie, kwam onder de lezers een soms felle discussie op gang. Naar aanleiding daarvan is Art.1 Bureau Discriminatiezaken Noord-Holland Noord door de redactie om een oordeel gevraagd. Teamleider Femke Broeze besloot na intern overleg dat de zaak interessant genoeg was om eens verder uit te zoeken, omdat zij van mening was dat rond Tjempaka wel degelijk sprake kon zijn van discriminatie.

Oordeel CGB
In de afgelopen maanden is in eerste instantie een oordeel gevraagd aan de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) in Utrecht. Zij deelde de mening van Art.1, maar gaf ook aan dat ze pas een volledig onderzoek kon doen als hiertoe een officieel verzoek zou komen. Dat verzoek mocht komen van Art.1, Stichting WIO of Woontij zelf. “Het had onze voorkeur dat Woontij een verzoek tot ‘toetsing op eigen handelen’ zou doen”, laat Broeze weten.

Woontij-Directeur Jan van Andel besloot de kwestie eerst te bespreken met branchevereniging Aedes, die op haar beurt besloot juristen in te schakelen. Art.1 had inmiddels besloten dat, mocht Woontij niet zelf een verzoek bij de CGB indienen, zij dit zouden doen. “Het is een interessante kwestie die ook elders in het land voorkomt, dus we willen gewoon weten wat wel en niet kan”, aldus Broeze. Toen een reactie van Woontij uitbleef, kwam Art.1 met een ultimatum: voor 1 december reageren of we stappen voor een officieel onderzoek naar de CGB.

Eind november kreeg Woontij van het door Aedes ingeschakelde juristenkantoor Van Breevoort en Ter Meulen Advocaten uit Best een advies inzake Tjempaka. Om (de schijn van) discriminatie te voorkomen zou Woontij er verstandig aan doen enkele zaken aan te passen. “Wij zijn van plan om conform dit advies de verhuurvoorwaarden aan te passen”, liet Van Andel vervolgens weten aan Art.1.

Criteria
Het probleem met Tjempaka is dat Stichting Wio feitelijk bepaalt wie er wel en niet in het complex mag wonen. Daartoe zijn criteria opgesteld, die onder meer stellen dat mensen in Nederlands Indië/Indonesië moeten zijn geboren of er hebben gewerkt. Verder moeten ze het ideaal van Tjempaka (het wonen met gelijkgestemden met eenzelfde culturele achtergrond en belangstelling) onderschrijven. WIO behoudt zich tenslotte het recht voor om kandidaten niet toe te laten als zij niet passen binnen de doelgroep.

“Met voornoemde doelstellingen wordt indirect onderscheid naar ras/afkomst gemaakt, zoals bedoeld is in de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB). De omschrijving van geschikte kandidaten lijkt ruim te zijn, maar gezien de naam van de stichting WIO en de twee genoemde criteria zullen echter in de praktijk enkel Nederlands-Indische personen aan deze voorwaarden voldoen”, zo schrijven de juristen in het advies aan Woontij. “Indirect onderscheid is niet verboden als het objectief gerechtvaardigd wordt. Deze objectieve rechtvaardiging is er als er een legitiem doel is voor het onderscheid en als het middel voor het te bereiken doel passend en noodzakelijk is. Het doel dient legitiem te zijn, in de zin van voldoende zwaarwegend dan wel te beantwoorden aan een werkelijke behoefte. Verder moet er geen sprake zijn van een discriminerend oogmerk.”

Doel legitiem
Volgens de juristen is het doel weliswaar mogelijk legitiem, maar het middel niet passend en noodzakelijk. “In de praktijk worden kandidaat-huurders die niet van Nederlands-Indische afkomst zijn uitgesloten. Ik sluit niet uit dat de Commissie Gelijke Behandeling bij een eventuele beoordeling van deze kwestie, van oordeel is dat de gehanteerde selectievoorwaarden te grofmazig zijn. Immers, het is mogelijk dat ook woningzoekende personen die niet geboren zijn in en/of niet gewerkt hebben in Nederlands Indië / Indonesië ‘de gedachte en intentie van
die samenleving onderschrijven’. Deze groep personen wordt met deze selectievoorwaarde (vrijwel) uitgesloten.”

Het doel van Tjempaka is te verdedigen, maar de wijze waarop dit wordt bereikt niet. “Het is niet raadzaam om personen actief uit te sluiten die niet geboren zijn of niet gewerkt hebben op Nederlands Indië / Indonesië”, aldus de advocaat.” Het onderschrijven van de doelstelling van WIO moet voldoende zijn. Het advocatenkantoor verwacht dat dit dan voor de CGB voldoende is.

Samenwerkingsovereenkomst
Van Andel: “De doelstelling van het project blijft overeind, maar we gaan wel in overleg met WIO om de voorwaarden aan te passen. Uiteindelijk komen we tot een gezamenlijke samenwerkingsovereenkomst, waarin zaken als de verhuurvoorwaarden worden opgenomen, evenals afspraken ten aanzien van beheer en onderhoud. Er mag in elk geval geen willekeur ontstaan bij het toewijzen van woningen, ook WIO zal zich aan het advies moeten houden.” De directeur verwacht dat het complex volgend najaar gereed is. De verhuur start in februari.

Broeze van Art.1 is blij met het advies van de advocaten. Dit advies, waarom door branchevereniging Aedes is gevraagd, zal volgens Broeze ook gevolgen hebben voor soortgelijke projecten elders in het land, die in de toekomst nog worden gerealiseerd. “Het geeft aan dat er toch een risico van discriminatie was, maar ik weet nog niet zeker of het aanpassen van de voorwaarden voldoende is. Mogelijk dat er ook voorwaarden moeten worden gesteld aan de intakegesprekken door WIO. Ik zal hierover toch nog even advies inwinnen bij de CGB.”

Den Helder Actueel