Te veel aandacht voor klimaatverandering bij indammen overstromingsrisico’s

Te veel aandacht voor klimaatverandering bij indammen overstromingsrisico’s
maandag 13 december 2010 10:35


De nadruk op klimaatverandering als mogelijke oorzaak van toenemende overstromingsriscio’s leidt af van veel ernstigere factoren, zoals bodemdaling, erosie, sedimentatie en een slechte organisatie van het waterbeheer.

Dat stelt prof. Sybe Schaap, tevens Eerste Kamerlid (VVD) en dijkgraaf van het Waterschap Groot Salland, in zijn intreerede aan de TU Delft op woensdag 15 december. De intreerede is woensdag vanaf 15.00 uur live te volgen via http://now.tudelft.nl, en daarna ook terug te zien.

Jakarta
Overstromingen zijn aan de orde van de dag. Wereldwijd lijken ze heftiger te worden en veroorzaken ze toenemende schade, zo niet totale ontwrichting. Recente voorbeelden zijn de overstromingen in Pakistan en Thailand. De kwetsbaarheid van wereldsteden als Jakarta voor overstromingen, is zeer groot.

Inadequaat beheer
‘Het snel toenemende overstromingsrisico heeft met een aantal zaken te maken’, zegt prof. Sybe Schaap in zijn intreerede aan de TU Delft. ‘Er zijn door de mens veroorzaakte ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving, zoals bodemdaling (vooral door grondwater-onttrekking), erosie en sedimentatie. Ook heb je te maken met ruimtelijke en sociale ontwikkelingen, zoals een snelle bevolkingsgroei (vooral in de delta’s), economische groei en ondeugdelijke ruimtelijke planning. Maar de belangrijkste factor is wel een inadequate organisatie van het waterbeheer.’

Klimaat
Ondanks deze factoren worden toenemende overstromingsrisico’s met grote regelmaat gekoppeld aan klimaatverandering, ook in de Nederlandse situatie. Ten onrechte, vindt Schaap. ‘Klimaatverandering speelt bij dit probleem een minder prominente rol. Veel ernstigere en duidelijkere risicofactoren dreigen hierdoor op de achtergrond te raken.’

Deltaprogramma
‘Het gaat er in dit verband niet om klimaatveranderingen te ontkennen of te bagatelliseren, het gaat er om de snel verergerende overstromingsproblematiek evenwichtig en met een adequate set van maatregelen aan te pakken. Teveel nadruk op het klimaat leidt hiervan alleen maar af.’

‘Dit doet zich ook voor rond het Deltaprogramma dat de Nederlandse delta veilig moet houden. Met regelmaat wordt gesteld dat dit programma nodig is om Nederland de komende eeuw ‘climate proof’ te maken.’

Regionaal
Oplossingen voor overstromingen dienen volgens Schaap vooral gevonden te worden in een betere organisatie van het waterbeheer. Als voorbeeld noemt hij Indonesië, een land dat de komende jaren zwaar zal hebben te lijden van overstromingen. ‘In Indonesië zijn ze nogal centralistisch ingesteld, maar dat werkt niet bij waterbeheer. De invulling en organisatie van maatregelen heeft ook een sterke decentrale component nodig, zoals Nederland dat laat zien.’

Semarang
Schaap, tevens Eerste Kamerlid voor de VVD en dijkgraaf van het Waterschap Groot Salland, geeft in zijn intreerede ook voorbeelden van hoe het wel moet. Zo was hij betrokken bij een project in Semarang (Java), een stad die regelmatig overstroomt. ‘Acht jaar geleden is daar een inpolderingsplan van start gegaan naar Nederlands model, waarvan nu de eerste vruchten kunnen worden geplukt.’

Blik op Nieuws