Reizen – Indonesië - Bali - Eat Pray Love
Met de film in het hoofd en het boek onder de arm komen toeristen naar Bali. Elke plek uit
Eat Pray Love brengt inmiddels geld op. ‘You will become rich!’
Door Michel Maas
Magische goudmijn‘Pak Ketut’ vist een brief uit de kist die achter hem staat. Het is de brief die hij aan iedereen die erom vraagt laat zien: een brief van de schrijfster Elizabeth Gilbert. Zij heeft gehoord dat hij ziek is geweest, en nu weer is opgeknapt. Zij zou willen dat hij haar gebeden voor hem kon horen, zó veel en zó hard heeft zij gebeden. Zij heeft elke dag aan hem gedacht, schrijft zij. En zij is hem dankbaar voor alles wat hij haar heeft geleerd over de liefde.
Hij vouwt de brief weer op en legt hem terug in de kist, boven op de berg bankbiljetten die hij daar vandaag al in heeft verzameld. Tweehonderdvijftigduizend rupiah per consult en geen cent minder.
Ketut Liyer, de handlezer, ‘genezer’ en wijze man, had in de film
Eat, Pray, Love bijna zichzelf gespeeld. Wie anders had hem moeten spelen? Maar hij was ziek, dus dat ging niet. Hij lag in het ziekenhuis toen de film in Ubud werd gedraaid. Want als hij ziek is, verruilt Ketut zijn beroemde magische kennis van kruiden, bloembladeren en boombast toch liever voor kennis van de moderne medische wetenschap. En dus speelt iemand anders in de film de leermeester die Julia Roberts/Elizabeth Gilbert betovert met zijn humor en wijze spreuken. ‘Liss’ (Gilbert) heeft nu haar liefde gevonden, zegt Ketut. Zij is getrouwd, en heeft geld als water. Precies zoals hij het had voorspeld, hè.
Op het binnenplaatsje bij zijn huis bereidt een aantal wachtenden zich voor op een confrontatie met Ketut’s wijsheid. Een vrouw van middelbare leeftijd sluit haar ogen, en opent de handpalmen naar boven om daarmee de magische krachten van deze magische plek op te vangen. Die krachten moeten enorm zijn. Elizabeth Gilbert raakt immers niet uitgepraat over de wijsheid van Ketut, haar tandeloze leermeester in de liefde.
Gilberts lezers zijn meer dan alleen maar lezer: zij geloven. Zij zijn ‘in’ het boek, zij hebben de film verslonden, en zij volgen de voetstappen van Gilbert of die van Jezus zijn, of Boeddha. Het drijft ze naar Bali, naar Ubud en naar deze binnenplaats van Ketut Liyer. Je hoeft niet eens de titel te noemen. ‘Het boek’ is genoeg, of ‘EPL’.
Nede is geboren in Iran, maar leeft in Californië. Zodra zij over EPL begint, begint haar aura te spetteren: ‘Ja, ik ben hier door
Eat Pray Love! Dat heeft mij zó gegrepen! Ik ben eerst naar Italië geweest, en nu tien dagen hier op Bali!’, jubelt zij. En hier heeft zij de geest gevonden, net als Elizabeth Gilbert/Julia Roberts: Bali trekt zo ontzettend aan mij… Ik weet niet waarom… Ik wil hier niet meer weg… Ik wil gewoon blijven. Het is dat boek. Het heeft iets magisch… Toen jij het uit had, had je toen ook niet het gevoel dat je echt een vriend van haar was geworden…?’
Ketut en Ubud weten wat hun bezoekers willen: die eten vegetarisch, lopen op sandalen, lezen boeken, houden van kunst en dragen onder hun arm een yogamatje in een luxe foedraal. Met dat matje beginnen zij de dag in The Yoga Barn met een vroege, rustgevende ochtendsessie, dan drinken zij kruidenthee in Bali Buddha (geserveerd door ‘earth conscious people’, adverteert het restaurant), en bezoeken zij al die andere plekken die EPL ze voorschrijft.
Wat zoeken zij? Wat Elizabeth Gilbert zocht, als zij op haar fiets zat te bidden dat God haar deze ‘toestand van harmonie’ en ‘vlijtige vreugde’ vppr de rest van haar leven zou laten behouden. Ubud geeft het ze. Bali Buddha biedt ‘Physic Readings’ en tarot-sessies van ene ‘Sylvius’. Jelilah (‘Bali’s Top International Healer’) biedt driedaagse ‘ELP-re-treats’ aan, en belooft behalve ‘Aardse geneugten en goddelijke transcendentie’ ook lessen om van jezelf te leren houden en je ‘soulmate’ te vinden.
Een blik op de affiches en folders die her en der in het stadje zijn opgeprikt slingert je naar een ander universum, waar je ‘jezelf’ kunt kwijtraken en weer terugvinden. En waar ook verder een taal wordt gesproken die gewone stervelingen niet verstaan. Je kunt je bijvoorbeeld laten behandelen aan ‘feedback loops’ van je bewustzijn die je een gevoel van een ‘losgeslagen zelf’ geven. Of anders doe je maar de ‘7-sferen dans’, ‘rebirthing’-ademhaling, Tibetaanse geluidstherapie, een hemelse ‘Angelic healing’, of de ecstatische bevrijdende energizerende sensitiverende ‘Biodanza’.
Dat staat allemaal niet in ‘EPL’, maar het mikt op dezelfde zoekers, van wie er genoeg zijn om deze hele industrie gaande te houden. En wat wel in ‘het boek’ staat verandert in Ubud in puur goud: waar Elizabeth Gilbert ooit binnenstapte is het altijd druk. De Yoga Barn wordt wegens succes uitgebreid en werkelijk iedereen weet de ‘Bali Buddha’ te vinden, Wayan’s kleine theehuisje, of het ‘Three Monkeys Restaurant’.
Met Bali heeft dit allemaal eigenlijk weinig te maken. Het heeft te maken met een vage spirituele honger, het knagende gemis van een soulmate, Amerikaanse dweepzucht, niet verwerkte echtscheidingen, en misschien ook een beetje met de overgang. Bijna iedereen in de wachtkamer van Ketut Liyer is boven de 40, gescheiden en op zoek, en Amerikaans.
En de genezer geeft ze wat zij willen. Aan de lopende band. Zodra het interview voorbij is en het handlezen begint, schakelt hij over in een automatische piloot. Iedereen wordt getrakteerd op dezelfde formules. ‘Ik kijk in je ogen, en zie dat je erg slim bent, veeeeery smart. Ik zie je lippen, en zie dat je
sweet bent. Je bent nog altijd mooi…’ Hij bestudeert de lijnen in hun hand. Ben je getrouwd? ‘Gescheiden, drie keer.’ Je hebt twee kinderen? ‘Drie’. Oja, dat lijntje daar, dat had ik over het hoofd gezien…
Het klinkt de hele dag als een echo over de binnenplaats. Elke keer opnieuw. ‘You’re very handsome… so sweeet… veeeeeery smart… married?... You will become rich…’ Hij lijkt niet eens te zien wie er voor hem zit, want als Projit, een overduidelijke Indiase homo uit New York, zijn hand laat lezen belooft hij hem net zo goed twee kinderen.
Voor de gelovigen die hem bezoeken maakt dat niets uit. Hij is Ketut! Uit het boek! Dat is wat telt. En wie hem nog niet heeft bezocht, vraagt jaloers: ‘Echt waar? Ben je bij Ketut geweest? Hoe was het? Was hij echt zo wijs?’
Wat zullen we zeggen. Je houdt van het boek, of je haat het. En hetzelfde geldt voor de film, nietwaar.
Ubud past zich aan, als een kameleon.
uit: Volkskrant, 08-01-2011
plaatjes van internet geleend
za 22 jan 2011 - 12:03
Ze koppelde haar reis samen met haar geboortehuis en Bali....
