over 'Djangan Loepah - Vergeet 't Niet'

De titel van de documentaire 'Contractpensions Djangan Loepah!' van filmmaker-producent Hetty Naaijkens-Retel Helmrich verwijst naar een boek. Als handleiding voor hun nieuwe bestaan kregen de nieuwkomers een losbladig boekje aangereikt, getiteld Djangan Loepah! (wat Niet Vergeten! betekent.) Omdat de meeste Indische Nederlanders door hun westerse opvoeding al lang op de hoogte waren van Nederlandse gewoonten en gebruiken, kwam dit boekje zeer betuttelend over.
Ik was zo benieuwd naar dat boek!

Op het jubileumsfeest Pelita 60 jaar had ik het boek "Ik wilde eigenlijk niet gaan" gekocht.
Een prachtig boekwerk over de repatriëring. ( aanrader !!)
En laat hier nu toch ook wat over het genoemde boek te vinden zijn!
w.




Huishoudwenken
fragmenten uit Djangan Loepah: Huishoudelijke wenken voor gerepatrieerden. Uitgave van het CCKP, den Haag, 1962.

De bedoeling van het boekje is niet er een studieboek van te maken maar een gezellig naslagwerkje voor later als men in een eigen huis woont.

Als we er in de vakantie met de kinderen eens op uittrekken is het gezellig een breiwerkje bij de hand te hebben, en bent U zelf de kunst meester, dan vindt ook zeker uw dochtertje van een jaar of 10 het gezellig met een eenvoudig breiwerkje bij U te zitten.

(Over Sinterklaas) Het grote voordeel van dit feest is, dat men met weinig geld een groot feest kan maken, mits we van tevoren bedenken wat we willen doen.

CCKP = Centraal Comité voor Kerkelijk en Particulier initiatief voor sociale zorg ten behoeve van gerepatrieerden.



Djangan Loepah - Vergeet 't Niet



24. Zo zijn onze manieren

Kleine verschillen tussen de Indische en Nederlandse gewoonten en gebruiken.
Op de voorlichtingsdagen worden herhaaldelijk vragen gesteld over het gewone dagelijkse leven in Nederland. Een gedeelte van deze vragen wordt hieronder zo goed mogelijk beantwoord.
Wanneer wij van emigranten in Canada, Australie enz. iets horen dan wordt vaak gezegd: "Hadden wij maar geweten dat wij juist op de kleine verschillen moeten letten, dan zouden wij de eerste tijd niet zoveel moeilijkheden gehad hebben. De Australiers of Canadezen begrepen niet waarom wij de dingen niet deden zoals zij het gewend zijn: dit gaf natuurlijk nog al eens misverstanden."
Zo is het bij ons, mensen uit Indonesie, ook een beetje, dus dient dit hoofdstuk als wegwijzer in het vreemde maar toch eigen land.
Nergens zijn manieren beter of slechter: ze zijn alleen maar "anders" !!


Hoe ontvang ik bezoek?

1. - In Indonesie niet tussen 2 - 4 uur. In sommige kringen is het helemaal niet ongewoon bezoek te ontvangen in een nette schone pyama. Het klimaat heeft invloed op deze gewoonte. Na een fris bad in een schone pyama, keurig gestreken, kan men best (niet officieel) bezoek ontvangen.
- In Nederland juist gezellig wel bezoek tussen 3 - 5 uur bv.: ontvangen in pyama kent men hier niet. Een pyama is om in te slapen en een luxe pyama kan men wel in huis dragen, maar men ontvangt er bij voorkeur geen bezoek in.

2. - Trappen lopen is geen groot probleem, daar bezoek als regel niet naar "boven" hoeft te gaan.
- Men laat bij de trap oplopen de mijnheer voorgaan - bij de trap af gaat de vrouw voor. Mijnheer is dus altijd bovenaan !

Bij restaurant bezoek gaat mijnheer eerst naar binnen en binnen zijnd gaat men samen verder. Bij elk bezoek en elke ontmoeting neemt de man de hoed af en de handen uit de zakken !

3. - Koffie of thee aanbieden. In Indonesie wordt vaak in de kopjes geroerd en het lepeltje in het kopje gezet (volgens verhalen behoort dit bij de Indische hartelijkheid en ook een beetje bij de koffietoebroek).
- Hier is dit geen gewoonte, eigenlijk doet men het nooit. Men geeft een lepeltje op het schoteltje en vraagt: Wilt U suiker en melk? Bij visite, die men niet erg goed kent geeft men suiker en melk afzonderlijk op een blaadje en laat de gasten zich zelf bedienen.

4. - Koekjes worden meest in een trommeltje of in een stopfles gepresenteerd (door de warmte zijn ze gauw slap en er komen mieren op af). Lekkere gezellige snoeperijen, zoals gedroogde pruimen, manisan en kwee-kwee, eigen gemaakte koekjes worden zeer gewaardeerd en in grote hoeveelheid aangeboden. Ook dit hangt samen met de grote gastvrijheid en onze gemakkelijke manier van leven (vóór de oorlog althans).
- Hier worden de koekjes meestal op een schaaltje geschikt, met of zonder chocolaadjes of andere lekkernijen.
Het maakt wel eens de indruk van gierigheid als er geen overvloed ligt, maar zo moet dit niet worden opgevat.


uit:
Ik wilde eigenlijk niet gaan
de repatriëring van Indische Nederlanders 1946 - 1964.
Uitgave St. Tong Tong, 1993

Eigenlijk vind ik van hoofstuk 24 alleen nr2 betuttelend.
Het lijkt alsof het geschreven is door een Indisch iemand of belanda die veel in Indie was ?
Maar dan snap ik nr 2 niet goed... Dat met trap lopen, hoed afnemen, handen uit de zakken was toch ook etiquette in Indie ?

Citaat :

Maar dan snap ik nr 2 niet goed... Dat met trap lopen, hoed afnemen, handen uit de zakken was toch ook etiquette in Indie ?

Dat is juist het betuttelende BV. Dat was in Indië heel normaal, waarom dan nog een keer vertellen hoe het hoort in Nederland...?


De tekst van het eerste gedeelte in wit komt van teksten die bij de artikeltjes over de film horen. Daar staat dat het boek betuttelend overkwam bij de repatrianten. De verontwaardiging hierover is duidelijk te zien bij de verschillende geinterviewden in de film. En dat was o.a. over hoe je aardappels moet schillen.
Wat was dan dat betuttelende?


De tekst onder het plaatje.
Is dat traplopen betuttelend? 'Ze' gaan ervan uit dat Indischen niet weten hoe je trap moet lopen omdat de huizen in Indië geen trap hebben om naar bovenverdiepingen te gaan. Hoe zit het dan met de voorgalerij? Maar misschien tellen 2 of 3 treden niet mee als trap?
Tsja.. Misschien dat deel over restaurant bezoek dan? Dat de man als eerste naar binnen gaat maar daarna lopen man en vrouw naast elkaar. Misschien denken 'ze' dat de Indische vrouw altijd een paar passen achter de man hoort te lopen in Indië?
Lopen Indische mannen altijd met de handen in de zakken? Ik heb mijn vader nooit zo gezien!

Dat over in pyama bezoek ontvangen vind ik wel betuttelend, hoe komen ze op dat idee? Mijn vader liep nooit in pyama rond in huis. Hij zou er ook nooit over gepiekerd hebben om zo gekleed bezoek te ontvangen! OOK niet toen we in Indonesië woonden.

En wat ik ook vreemd vindt: als 'we' in de vakantie met de kinderen er op uit gaan, dan is het misschien wel gezellig als moeder de vrouw een breiwerkje meeneemt en wie weet gaat dochterlief ook wel gezellig naast moeder zitten met een eigen breiwerkje...
Als ik dit lees heb ik een beeld voor ogen: pa, moe, ris kindjes ergens op de heide; pa en moe in een stoeltje, keurig op z'n zondags gekleed en de jongens tikkertje doen, de meisjes keurig naast moe..
Ik kan je vertellen dat de 2 weken vakantie in Indonesië er heel anders hebben uitgezien dan de vakanties van bijv. mijn schoonfamilie. WIJ gingen nooit ieder jaar naar hetzelfde plekje waar we ons tentje opzetten. Mijn moeder had geen tijd om te breien tijdens vakanties, zoveel als we gereisd hebben.
En ja, ik kan me niet herinneren dat we de eerste jaren in Nederland met vakantie gingen...

Over sinterklaas vieren.. in de film vertelt een mevrouw een schitterend verhaal over haar sinterklaasfeest.

Maar hoofstuk 24 schijnt geschreven te zijn door een Indisch iemand.. of iemand die lang er gewoond heeft..
Waarom dan nog dat traplopen en hoed afnemen en restaurant binnenkomen erbij zetten ?
Die persoon spreek over "ons, mensen uit Indonesië"..

Het lijkt wel alsof paragraaf 2 door een belanda zonder indië-ervaring ertussen is gemoffeld..
Nr 1, 3 en 4 lijken me wel verschillen die je kunt aanstippen, toch ?

waaruit maak je op dat het door een Indisch iemand is geschreven, of door iemand die daar heeft gewoond?

Citaat :

Zo is het bij ons, mensen uit Indonesie

Zou dit niet door een Nederlander gezegd kunnen zijn, iemand die nooit in Indië is geweest maar wel al jaren in dat opvangwerk heeft gezeten? Zo lang, dat het als 'eigen' aanvoelt?

Maar je hebt gelijk als je aangeeft dat punt 2 een andere toon heeft dan de andere 3..

Verschillende mensen die het boekje hebben gemaakt? Indo en Belanda?

Ik vond trouwens een leuke zinsnede in de Moesson 8-2009

"De zich immer vervelende Europese gemeenschap in Indië...."
Als je dan het breien tijdens uitstapje met de kinderen in de vakantie erbij pakt...

Voor wie waren de tips eigenlijk in eerste instantie bedoeld?