toverkaart bij Indië Herdenking

toverkaart bij Indië Herdenking
15 augustus 2011

Wat moet dat moet dat moet. Als ik op 15 augustus in Den Haag ben, moet ik naar de Indië Herdenking. Vanwege mijn vader en de Birma spoorweg, vanwege mijn moeder die als oorlogsweduwe in 1946 naar Nederland kwam met mijn halfzus, vanwege de vader van mijn zus, vanwege mijn nichtje die naar Californië trok, vanwege mijn ooms die de oorlog niet overleefden, vanwege mijn oma die op Java steeds maar naar het Rode Kruis ging om te vragen of haar man en zoons op de lijst van overlevenden stonden. Vanwege die dappere oma, die wilde dat ik ging feesten: "Is er een popfestival? En dan zit jij bij je oma?" "Geeft toch niet, oma, ik mag toch niet naar een popfestival." Ik was vijftien. Juist vanwege die oma.

Precies om half één sta ik opeens weer aan het hek. Er is zowaar links vooraan nog een flinke plaats open. Daar pas ik wel twee keer tussen. Geen toegangskaart, vanwege een soort van innerlijk verzet. Vorig jaar was ik er toch ook niet. Lo, nog op vakantie, ja… En nu dan?

Als de plaats van mij lijkt, komt een stevige Indische, een jongere tweede generatie, op me af, met een bepaalde blik in de ogen. Ze oogt sterker dan ik, beleefd zijn maar: "Sta ik op uw plaats?" (Uw plaats? Is deze kuil van u? Nog niet zo lang geleden claimden Duitsers op het strand hun kuil van de vorige dag.) "Ja,"zegt zij kordaat, maar ze hoort zichzelf en ze bindt in "…, maar dat geeft niet."

Ik plaats mijn zijkant tegen het hek en dan kan zij er nog goed tussen. Collega Theodor Holman, aan het woord bij het Monument, klinkt ontroerend. Als Tweede Generatie wist hij niets van het oorlogsverleden van zijn ouders. Zijn dochter, historica, zocht alles uit. Nu hoopt Theodor uit de grond van zijn hart dat zijn kleinzoon alles zal weten over zijn overgrootvader. Bravo, de cirkel is rond.

Links achter binnen de hekken lonkt een ruime groene plek. Daar zouden onze zadelstoeltjes prachtig kunnen staan. Even vragen aan één van die groenpetten bij de ingang. De minst inschikkelijk uitziende groenpet hoort mij aan en schudt zijn hoofd. "Nee," zegt hij. Wat mankeert die man! Of ben ik brutaal, of onaantrekkelijk?

Ik loop terug, maar voor ik weer gegrond ben op mijn hekplaats gebeurt er iets, heel snel, zo snel dat ik het niet bij kan houden. Mijn stevige buurvrouw kijkt me vriendelijk aan. Ze spreekt me aan. Ze klinkt opeens heel aardig. Een ommeslag. Life is strange. Alles kan. Ze geeft me een toegangskaart en zegt: "U kunt deze kaart gebruiken. Haar man is er toch niet."

Dirk heeft het door. Hij loopt al recht op de opening met de groenpetten af, hij zwaait met de kaart. Hij is ook in dienst geweest. Dat straalt er vanaf. Ik loop voor de zekerheid achter hem, als een verbouwereerde robot. En dan zitten we op één van de achterste lege rijen, in het midden en het lijkt alsof we vanaf ons eiland het hele schouwspel van het herdenken als vanuit een helikopter overzien.

"Hoe ging dat nou precies",vraag ik aan Dirk. "Een oudere mevrouw had gezien dat je naar binnen probeerde te komen. Ze stond op en gaf de kaart aan de mevrouw naast jou. Ik denk dat die mevrouw haar moeder is. Ik denk dat ze je kende." En terwijl wij liepen ging de oudere mevrouw weer zitten. Waar? Ik ben altijd van het Indische drie keer bedanken. Hoe moet dat nu?

Ik krijg een cadeau van een mevrouw van de Eerste Generatie. In luttele seconden tovert zij voor mij een Plaats in de wereld van de Indische Herdenking. Van hekdranger word ik bevorderd tot helikopterviewer. Ik ben zo van mijn sokkel gerukt door Het Gebaar dat ik niet meer aangepast kan handelen. Ik zit daar maar in mijn rode overzichtsstoel. Die lieve mevrouw vindt dat ik tussen de hekken hoor. Ze vindt dat ik hier hoor. Indische Eerste Generatie komt op voor Indische Tweede generatie. Lieve mevrouw, dank u wel. God zegene u, als u gelovig bent. Mogen de engelen u op handen dragen, als u al dan niet gelovig bent.

U hebt de wereld voor mij veranderd met uw toverkaart.

JillStolk.nl