Ga mee op expeditie in Dordrecht - De Indische tekeningen van Frans LebretBy: Jacques Nagelkerke, 9-9-2011
“Ja, als ik in mijn klamboe lig te dromen……….” . Hoe vaak is ons Indië in vroeger dagen niet bezongen in populaire liedjes. Het land riep een exotisch gevoel op, een verlangen, maar tegelijk ook koloniale gedachten. De Nederlander droomde van een onbereikbaar land, waar je pas na veel weken varen kon komen. Een reis erheen was duur, maar de herinneringen die je overhield, waren onbetaalbaar. Herinneringen die weer vervaagden door politieke en politionele conflicten vertroebelden het beeld daarna weer.
Sterke machten van buitenaf zijn altijd aangetrokken geweest door de natuurlijke rijkdommen van het land. De eerste groepen Europeanen arriveerden in 1512. Achtereenvolgens waren het de Portugezen, de Hollanders en de Britten, die probeerden de herkomst van onder andere nootmuskaat, kruidnagel en peper te vinden en zo de internationale handel erin te beheersen. Toen de Verenigde Oost-Indische Compagnie in 1798 failliet ging, werd Indonesië onder de naam Nederlands Oost-Indië een nationale kolonie.
Op het eiland Java werd al op grote schaal suiker geproduceerd, maar toen vanaf 1830 in het Cultuurstelsel werd bepaald dat de boeren op Java een vijfde deel van hun land beschikbaar moesten stellen voor de teelt van suikerriet, leidde dit opnieuw tot grote winsten voor Nederland, maar voor de Javaanse boeren die op het land en in de suikerfabriek verplicht moesten werken, was er geen echte verbetering in de leef- en werkomstandigheden.
Een van de mensen die op Java fortuin maakte als suikerfabrikant was Gerrit Lebret. In 1863 kreeg hij daar familie op bezoek: zijn broers Frans Lebret en Jan Hendrik Lebret maakten de lange reis naar Java. De twee broers begonnen als toeristen aan een riskante trip, die normaal alleen vanwege economische, wetenschappelijke of politieke doelen ondernomen werd. Frans Lebret (1820-1909) was een kunstenaar uit Dordrecht, die vooral bekend was om zijn oer-Hollandse landschappen met schapen. Omdat de Dordtenaren volgens een legende nog steeds ‘schapenkoppen’ worden genoemd, zijn die vaak levensgrote schilderijen van Lebret sterk met de stad verbonden. De twee broers maakten de reis, en de indrukken die Frans Lebret opdeed tijdens de reis zijn vastgelegd met schrijf- en tekenpen. Het reisverslag werd opgetekend en van de ruim honderd tekeningen in potlood, Oost-Indische inkt en waterverf is een selectie gemaakt die wordt tentoongesteld in het Dordrechts Museum.
lees hier het stuk van Jacques Nagelkerke
De tentoonstelling is zeer smaakvol te noemen. In het kader van een groter evenement in Dordrecht, de
INDOrdt Fair 2011, is door assistent-conservator Wyke Sybesma een selectie gemaakt. Die wordt aan de hand van een grafische tijdlijn aan de bezoeker gepresenteerd. Bovendien is als extra de reis langs verschillende landschappen, bezienswaardigheden en mensen ook online te volgen: http://www.expeditiejava.waarbenjij.nu/
De tentoonstelling is een aanrader voor iedereen die op een of andere manier een band heeft met ons “oude Indië” of er misschien nog wel een keertje heen wil, niet met boot en trein en niet met pen en papier, maar vliegend en met de camera.
Tentoonstelling
'Expeditie Java - De Indische tekeningen van Frans Lobret' loopt nog tot en met
31 oktober 2011www.dordrechtsmuseum.nl
kunstpedia
vr 9 sep 2011 - 16:35