Diensttijd in Nederlands-Indië

Diensttijd in Nederlands-Indië
REGIO | 13 juni 2013                   | Door de dichtbijredactie, Jankees Faas (Witte Weekblad)
   

Cees van der Beek toont een foto van zijn diensttijd in Nederlands-Indië. (Foto: Bianca Fenne)Cees van der Beek in Nederlands-Indië. (Foto: privébezit)


LISSE - Cees van der Beek verbleef als militair van de vierde geniecompagnie van oktober 1946 tot augustus 1949 in voormalig Nederlands-Indië. Daar werd geprobeerd het gezag over de kolonie te herstellen. De nu 86-jarige Lisser is een van de oud-gedienden die het belang van de lokale Veteranenmidddag onderschrijven.
Van der Beek werd in maart 1946 oorlogsvrijwilliger voor Nederlands-Indië. 'We gingen ons aanmelden in de Willems Kazerne in Gorinchem. Daarna werden we naar buiten geroepen. Een sergeant zei: "Jongens, jullie staan nu onder de militaire tucht." We wisten niet, wat ons te wachten stond. Nederlands-Indië kende ik alleen van de aardrijkskundelessen op school. Als jongen van 18 jaar dacht ik: ik ga de wereld in!' Wegens platvoeten werd Van der Beek afgekeurd voor de infanterie. Hij kwam bij de genie, die zich specialiseerde in het aanleggen en repareren van bruggen en wegen.

Bootreis

Voor hem en zijn collega's volgde een week afzondering in het Markiezenhof in Bergen op Zoom. 'Wij leerden daar simpele woorden Maleis. Ook werden we ingeënt tegen pokken. Ik ben daar behoorlijk ziek van geweest.' In Engeland doorliep Van der Beek een cursus over springstoffen. 'We leerden hoe bommen onschadelijk te maken zijn.' Daarna stond het vertrek op het programma. Na een lange bootreis stapte hij in oktober 1946 in Batavia, het tegenwoordige Jakarta, op Java aan land. 'Japanse krijgsgevangen stonden klaar om onze spullen van boord te halen. Ze maakten allemaal een buiging voor ons.' In vrachtwagens werden de manschappen vervoerd naar Meester Cornelis, een grote buitenwijk. Vervolgens trok het peloton van Van der Beek de bergen in, bij Tjisaroea. 'We kregen hulp van koelies (ongeschoolde arbeiders voor zwaar handwerk afkomstig uit Azië, red.). De weg moest gerepareerd worden; die was stukgemaakt door de Japanners.'

Van opstandelingen en rondtrekkende bendes had hij weinig te duchten. 'Ik had het prima naar mijn zin; altijd een korte broek aan, bloot ruggetje... Ik kon tegen de warmte.' Van 21 juli tot 5 augustus 1947 was de eerste politionele actie, een offensieve operatie van de Nederlandse strijdkrachten tegen militairen van de zelfuitgeroepen Republiek Indonesië. 'Iedere keer als wij een opmars inzetten, ondersteund door vliegtuigen en tanks, trok leger van Soekarno zich terug in de bergen. Vrij gemakkelijk konden wij de kustplaats Semarang innemen. Daarbij heb ik zeker 120 doden geteld. Dat was schrikken.' De tweede politionele actie (19 december 1948 tot 5 januari 1949) was gericht op Jogjakarta, waar Soekarno en zijn volgelingen zich ophielden. 'Hierbij werden parachutisten ingezet.'

Conclusie

In augustus 1949 keerde de inmiddels 22-jarige Van der Beek terug naar Lisse. Onder internationale druk van met name de Amerikanen erkende Nederland op 27 december 1949 de onafhankelijkheid van Indonesië. In 1988 ging de veteraan met andere oud-militairen terug naar het land waar hij in drie jaar tijd 'volwassen' was geworden. Zijn conclusie blijft tot op de dag van vandaag dezelfde: 'We dachten voor een goede zaak te gaan, maar kwamen bedrogen uit. Militair gewonnen, maar politiek verloren.'

Dichtbij.nl

......'We kregen hulp van koelies (ongeschoolde arbeiders voor zwaar handwerk afkomstig uit Azië, red.)......

Leuk, dat de dichtbijredactie, Jankees Faas, de lezer/lezeres trakteert op het begrip "koelie." Het staat een beetje knullig, want per slot van rekening behoort Indonesia toch tot Azië.

Zie echter voor meer duidelijkheid de Wikipedia ( en waaruit Jankees Faas heeft geciteerd) waarin het woord koelie nader en gedetailleerder wordt omschreven en zelfs in Nederland (met name straattaal bij veel jongeren) wordt gebruikt om bepaalde groepen "medelanders" aan te duiden.