Indonesië in het Rijksmuseum

Nee, dit gaat niet over een speciale tentoonstelling, maar om de Indonesië-gerelateerde kunst die je verspreid door het Rijksmuseum in Amsterdam kunt vinden. Het Rijks is eerder dit jaar na een lange verbouwing voor het eerst weer helemaal geopend, dus heb ik van de zomer een kijkje genomen. Hieronder zie je ook meteen waarom ik nooit foto's maak; omdat ik atechnisch ben en geen gevoel heb voor belichting, perspectief enz.


Deze kennen we wel, de arrestatie van Prins Diponegoro, geschilderd door Nicolaas Pieneman, 1830:





Ben ik toch vergeten wie hier de schilder van is, en welke plaats hier wordt voorgesteld  :




Dit schild was van een Atjehse soldaat, gesneuveld in 1876:




Twee heften van dolken, eind 19de eeuw door het Nederlandse leger buitgemaakt na de poepoetan (zelfdoding door de Lombokse soldaten tijdens de veldslag) op Lombok, uit de zogenaamde 'Lombokschat':





Een minatuurtafereeltje in 3D, gemaakt halverwege de 19de eeuw; stelt een druk marktplein voor (er zat zelfs een gamelanorkest bij, maar die heb ik niet helder op camera weten te krijgen):






'Mens en machine', door Marinus Hack, 1913. Je ziet de Javaanse trekken in het gezicht. Hij draagt een dieselmotortje in zijn schoot. Het beeld stond bij de ingang van een exportbedrijf van machines naar Indië, in Amsterdam.





Gipsmaskers van bewoners van Nias, gemaakt door de antropoloog J.P. Kleiweg de Zwaan, 1910. De 40 gezichtstypen tonen de etnische diversiteit van de bevolking van Nias:




En dan is er nog het kleine Aziatisch paviljoen, waar er een beperkte ruimte is weggelegd voor Indonesische en Indiase kunst uit de klassieke hindoeïstische/boeddhistische periode.


De bodhisattva Vajrasattva, uit Midden-Java, ca. 975-1025:




Een bovendorpel uit het Prambanan-tempelcomplex, ca. 875:




En ten slotte een beeld van de bodhisattva Manjushri, gemaakt in de 9de eeuw. Jammer van de zware schade:



Het Rijks is sowieso de moeite waard, maar het is wel leuk om zo even de Indonesische stukjes en beetjes eruit te vissen. Alleen wordt er [bijna] geen werk tentoongesteld van Indonesische kunstenaars zelf (afgezien van het handwerk uit de Lombokschat en de klassieke hindoe-kunst), maar tenslotte richt het Rijks zich in eerste plaats op kunst door Nederlandse maestro's en daarom is Indonesië hierboven steeds een beetje 'lijdend voorwerp'. Moet je toch een keer zien!

Hi Anti-Indo,


Het schilderij heet De Grote Postweg bij Rejapolah
De schilder is Antoine Payen (1792-1853)
olieverf op doek, 1828.

In opdracht van de Nederlandse koning schilderde Payen het landschap van Nederlands-Indië.
De Grote Postweg was een sterk staaltje van ingenieurskunst: de duizend kilometer lange weg tussen West- en Oost-Java werd in één jaar (1808) aangelegd.
Gouverneur-generaal Daendels kreeg veel aanzien door dit prestigieuze project, maar het had ook zijn prijs: duizenden arbeiders stierven tijdens de aanleg. Daarvan is op dit romantische schilderij niets te zien.


   aldus het bordje naast het schilderij....

Ah, hardstikke bedankt, wu.   

Ja, misschien weer een goed voorbeeld van het opgesmukt weergeven van wat er in Indië allemaal werd 'bereikt', zonder te vermelden dat er mensen de dood hebben gevonden bij de aanleg van deze weg.

Niettemin, 20 jaar na dato wel een mooi schilderij opgeleverd. [/wrange relativering]

wat ik ook heel indrukkend vond waren die gipsmaskers uit Nias..

Wij, man en ik, stonden te kijken naar de gezichten en ik vertelde dat mijn vader had verteld dat wij voormoeders hadden die van Nias afkomstig zijn. Dus wij kijken wie van die gezichten een beetje op mij/ons zouden kunnen lijken. Manlief herkende een Javaans gezicht, en daarna noemden we op wie van waar zou kunnen zijn: China, India.. Ja, dan kijk je dus goed naar de gezichten en dan herken je enkele gezichtsuitdrukkingen: stijfdichtgedrukte ogen, gefronste wenkbrauwen enzo... Je ziet ze gewoon naar adem snakken onder dat gips, hopend dat het er snel af kan.
Zag ik opeens eentje met een volmaakt rustig gezicht. Goh, zou hij al dood zijn?

Dat zei ik dus hardop. Inmiddels was er een groepje oudere mensen ook blijven staan kijken en een van de dames beweerde dat ze allemaal dood waren toen ze dat gips op hun gezicht kregen. Manlief zei dat dat dus niet waar is, waarop ze het bordje nog eens goed ging lezen..
Ik zweer het je: volgens mij ging iedereen daar opeens nadenken....