Onverwachte ontmoeting met de Sultan van Yogyakarta

Onverwachte ontmoeting met de Sultan van Yogyakarta
Gepost op 08 mei 2009

In het centrum van Yogyakarta ligt het ommuurde paleis van de sultan, de kraton, die dateert uit 1755. Sultan Hamengkubuwono I is de ontwerper van de kraton en tegelijkertijd de stichter van het koninkrijk Ngayogyakarta Hadiningrat. De huidige sultan woont nog steeds in het paleis in de kraton.

De locatie van het paleis is niet willekeurig gekozen. De kraton ligt tussen twee rivieren, de Code in het oosten en de Winongo in het westen. Water is makkelijk voorhanden en tegelijkertijd is er geen overstromingsgevaar. Daarnaast ligt de kraton op één lijn met de zee in het zuiden en de vulkaan Gunung Merapi in het noorden wat mystieke voordelen met zich meebrengt.

Het paleis bestaat uit verschillende gebouwen, binnenplaatsen en paviljoens. Veel van deze gebouwen herbergen musea, o.a. over traditionele kledij en Javaanse heersers. In een aantal paviljoens vinden openluchtvoorstellingen plaats, bijvoorbeeld ‘Gamelan’ (muziek) en ‘Wayang Kulit’ (poppenspel met platte poppen).

De Kraton bestaat niet alleen uit het paleis, maar ook een stad, compleet met scholen, moskeeën en zo’n 25.000 inwoners. De welbekende vogeltjesmark, waar je overigens ook konijnen, apen, cavia’s en meer exotischer dieren kunt kopen, is ook te vinden in het complex van de Kraton.

Iets ten westen van de Kraton ligt het Waterpaleis, Taman Sari, het koninklijke zwembad dat in zeven jaar gebouwd is. Het was ooit onderdeel van een park vol paleizen en baden voor de Sultan en zijn harem. Helaas is daar alleen nog het Waterpaleis van over, waarin mannen en vrouwen in gescheiden baden mochten zwemmen en de Sultan toezicht hield vanuit de toren in het midden.

In de Kraton is een museum aanwezig dat is opgedragen aan wijlen Sultan Hamengkubuwono IX, de vader van de huidige Sultan Hamengkubuwono X. De vorige sultan was een bekend politiek figuur en leider in Indonesië. Ten tijde van de onafhankelijkheidsstrijd (1946 – 1950) steunde hij de voorvechters van de Indonesische republiek wat hem zeer gerespecteerd maakte onder de Indonesiërs. Hamengkubuwono IX was ook de eerste sultan die de Kraton openstelde voor publiek.

Tegenwoordig is de Kraton het onderkomen van Sultan Hamengkubuwono de Tiende. De macht van de Sultan is puur symbolisch en beperkt zich dan ook tot zijn eigen paleis en zijn tachtig dienaren.

De Kraton is voor publiek toegankelijk in de ochtend. Een aantal gebouwen is ook van binnen te bezichtigen. Het is belangrijk dat je gedekt gekleed gaat. Bij de ingang krijg je een gratis gids door het gebouw.

Toen ik in 1991 de Kraton bezocht, kreeg ik de gelegenheid de Sultan en zijn vrouw de hand te mogen geven.
Lees hier verder op Columbusmagazine

L.S.;

Het verbaast me,dat hij Nederlands spreekt,doch ook weer niet,daar er in de oude vorstenhoven door de vorsten met hun kinderen en hun vrouwen regelmatig vroeger Nederlands werd gesproken.Sommigen moesten daar buiten de deur mee uitkijken,daar Nederlands een tijdje het zwarte schaap was geweest,waar je beter maar niet al; te veel symphatie voor kon hebben.Doch dat was gelukkig v voorbijgaande aard.
Iig door deze gewoonte zijn er verschijdene Indonesische vorsten nu,die vloeiend Nederlands spreken.Ik ken niet alle Nederalands sprekende vorsten,doch die ik ken zijn:
Sultan Mudafar II Syah van Ternate,Raja Leopold Isu Nisnoni van Kupang(Timor,die kreeg van 1948-56 onderwijs in Nederland),Sultan H. Aji Muhammad Salehoeddin II van Kutai(studeerde 6 jaar in de jaren 50 in Leiden;ook nog),Sultan Basarshah II van Serdang(naas Medan),Sultan Muhammad Abdurrahman Daeng Raja Dewa alias Daeng M.A. Kaharuddin v Sumbawa(spreekt volgens eigen zeggen nog voor 50% Nederlands),Anak Agung Gde Agung(B. Sutedja)of Jembrana(Bali),etc.

Ook ik hoop,dat hoer nog veel interessante zaken geschreven mogen worden.

Hoogachtend:
D.P. Tick

.....Het verbaast me,dat hij Nederlands spreekt,doch ook weer niet,daar er in de oude vorstenhoven door de vorsten met hun kinderen en hun vrouwen regelmatig vroeger Nederlands werd gesproken.....

De bedoelde achterneef van de Sultan in het stukje hierboven, heeft onder meer een volledige HBS-opleiding gehad. Hij puzzelt nog heel graag om zijn nederlandse woordenschat op peil te houden. Hij treedt veelal (namens de Sultan) op als gids door de Kraton voor de toeristen.

Een zus van mijn vader was in de beginjaren '30 een tijdlang privé onderwijzeres Nederlandse taal geweest aan het hof van de Sultan van Yogya, ten behoeve van de adelijke jongelingen die destijds in en aan het hof verbleven.

Wegens haar huwelijk heeft zij in 1936 deze baan beëindigd en heeft zich meteen daarna voorgoed in Nederland gevestigd.

Door de omgang met Nederlandse - goed gesitiueerde - industriëlen, wilde men de Nederlandse taal aan het hof machtig zijn.

Verre familie van mij deed voor de Japanse oorlog o.a. zaken met het hof van Yogya.

Gr/H