Indonesische hoofdstad toneel van harde strijd gouverneurschap
Plots gaat het over spleetogen
Door Michel Maas
Jakarta – Ze wilden er een nette campagne van maken, maar ineens ging het over spleetogen, en uiteindelijk ook over de islam. Op YouTube verscheen een filmpje met de titel Koboy Cina Pemimpin Jakarta: een Chinese cowboy. De campagne voor het gouverneurschap leek op het laatst alleen nog maar te gaan over deze vraag: kan een niet-Javaan, een niet-Jakartaan, en een niet-moslim gouverneur worden van de grootste stad van Indonesië?
Vandaag hebben de inwoners van Jakarta de keus tussen de zittende gouverneur, Fauzi Bowo, ‘Foke”, en de nieuwkomer Joko Widodo, ‘Jokowi’. Dat is niet langer zomaar een keus tussen twee personen. Het gaat om het vervangen van een oude, volgens velen, inefficiënte en corrupte orde door iemand die nieuw is en onbedorven.
‘Jokowi’ is dat nieuwe gezicht: de man van wie alles wordt verwacht. Een paar jaar geleden was hij een bescheiden zakenman die het tot burgemeester van de al even bescheiden stad Solo (Surakarta) had geschopt. Sporadisch sijpelden berichten door dat hij het daar heel behoorlijk deed. Hij ruimde de stad op, fatsoeneerde het busvervoer, en kreeg zelfs de hinderlijke radicale moslims van de straat. Hoe goed hij het deed, bleek in 2010, toen hij met meer dan 90 procent van de stemmen als burgemeester werd herkozen.
Plotseling zagen Indonesiërs een man die van aanpakken wist, en die met zijn spontaniteit ook nog dingen voor elkaar kreeg. Een bescheiden man die niet corrupt was.
Ook in Jakarta zitten ze kennelijk op zo iemand te wachten. Dat bleek toen hij zich kandidaat stelde voor het gouverneurschap. In de eerste ronde versloeg hij daar met overmacht Fauzi Bowo, die had gedacht op een gemakkelijke overwinning af te stevenen. En in de tweede ronde, die vandaag plaatsvindt, geven de meeste peilingen hem opnieuw de beste kansen.
Jokowi is ‘hot’. Ook de landelijke politieke partijen zien zijn potentieel. Hij wordt al gesteund door twee grote partijen: de PDI-P van ex-president Megawati Soekarnoputri en ‘Gerindra’ van ex-generaal Prabowo Subianto. Die partijen kijken verder dan Jakarta: in 2014 zijn er presidentsverkiezingen en er is een schrijnend gebrek aan goede, nieuwe kandidaten. De populaire Jokowi lijkt een lot uit de loterij.
Maar de gevestigde orde, en het kamp van ‘Foke’, laat zich niet zomaar opzijschuiven. In de tweede ronde is alles uit de kast gehaald om de achterstand op Jokowi in te halen. Nieuwe bondgenootschappen zijn gesloten, onder meer met de orthodox-islamitische partij PKS, er is gelobbyd, en volgens anti-corruptie-activisten met geld geschoven. De campagne werd harder, er werd meer op de man gespeeld.
‘Solo is geen Jakarta’, heette het, ‘en Jokowi heeft niet de ervaring die nodig is om zo’n megastad te leiden.’ Het maakt geen indruk op de inwoners van Jakarta.
Dat maakt zijn tegenstanders duidelijk nerveus. Die halen alles uit de kast, inclusief de religie. De populaire zanger van islamitische liederen, Rhoma Irama zei dat moslims alleen op moslims horen te stemmen. Jokowi is moslim, maar zijn running-mate Basuki Tjahaja Purnama, oftewel ‘Ahok’, niet. Ahok is christen, en bovendien een etnische Chinees. Op internet verscheen bovendien dat filmpje, waarin werd gewaarschuwd niet te stemmen op ‘de Chinese cowboy’. Want daar kan het op uitdraaien: als Jokowi doorschuift naar het presidentschap, blijft Jakarta achter met zijn tweede man.
Fauzi waarschuwde de kiezers om vooral niet te stemmen op iemand ‘die de Koran niet kan lezen’, en zijn running mate Nachrowi Ramli deed in een van de debatten een schepje bovenop door over Ahoks etnisch Chinese achtergrond te beginnen.
Vooral onder laagopgeleide kiezers leek deze strategie te werken. Fauzi steeg in de peilingen, en Jokowi zag zich gedwongen te gaan bewijzen dat ook hij een vrome moslim was door zich voortdurend in moskeeën en biddend te laten zien, terwijl Ahok zich zoveel mogelijk op de achtergrond hield.
De inwoners van Jakarta stemmen vandaag niet alleen over de nieuwe gouverneur, maar tegelijk ook over de oude politieke garde, en over etnische en religieuze verdraagzaamheid. Die laatste twee zaken staan in Indonesië zwaar onder druk. Een overweldigende zege van Jokowi en zijn ‘Chinees’ zou een helder signaal zijn dat Indonesiërs, als het erop aan komt, niets moeten hebben van religieuze en etnische onverdraagzaamheid.
Uit de Volkskrant - donderdag 20-09-2012
Inmiddels weten we de uitslag....
do 20 sep 2012 - 8:38
