Veteranen met ieder een eigen tijdsbeeld

Veteranen met ieder een eigen tijdsbeeld
03-09-2015 07:43
VAN DE REDACTIE StadTiel

ECK EN WIEL Gerrit Hasselaar (88) uit Eck en Wiel heeft in Nederlands- Indië gediend. Frits Toenders (35) uit Maurik was onder andere pelotonscommandant infanterie en heeft deelgenomen aan missies in Irak en Afghanistan. Hij is vijftien jaar in militaire dienst geweest. Beiden mogen zich veteraan noemen, omdat ze onder oorlogsomstandigheden of tijdens vredesoperaties hebben gediend.


Gerrit Hasselaar is een krasse baas die zich nog heel veel weet te herinneren uit zijn tijd in Nederlands-Indië. Hij vertrok op 5 december 1946 met de boot om vier weken later te arriveren in Batavia, het huidige Jakarta. De Nederlanders bleven nog even op West Java om te acclimatiseren, waarna ze afzonderlijk verspreid werden. Hasselaar: ''Van onze compagnie zijn er maar weinig bij elkaar gebleven. Omdat ik zorgde voor bevoorrading, werden we allemaal bij andere troepen ingedeeld. Ik ging naar het binnenland en vervoerde van alles per auto. Het korps werd wel steeds meer uitgedund door ziekte en uitval.'' Op 30 april 1950 meerde een 'Amerikaanse schuit' na drie maanden varen weer aan in Rotterdam en zat zijn dienst er op.

Hasselaar kwam terug in Eck en Wiel, kon van zijn overgebleven geld net 'een nieuw pak en een pijp' kopen en ging werken in de fruitteelt. Hij had in Nederlands-Indië geschreven met Bets, de zus van een collega-militair, trouwde met haar en kocht in Eck en Wiel een huis met behulp van de 'bouwkas'. Vijf jaar na de oorlog was er weinig oor voor zijn verhalen en moest hij stevig aan de bak voor 39 gulden per week. Toch was dat veel meer dan het zakcentje in Nederlands-Indië. Pas veel later kwam het besef dat deze veteranen bij hun terugkomst niet de waardering kregen die ze verdiend hadden.

Frits Toenders rekent uit dat hij nog niet eens de helft van de tijd die Hasselaar in het buitenland is geweest is uitgezonden. Als chauffeur verdiende Hasselaar 1,25 gulden per dag plus een toeslag voor het gevaar dat hij liep. Toenders is vijftien jaar in dienst geweest en ontving iedere maand een keurig salaris. Hij kende wel het comfort dat zijn financiën goed geregeld waren.
Ook het contact met het thuisfront was voor Toenders makkelijker. Hasselaar: ''Als er post kwam was het feest. Soms deed een brief er zes weken over om in Nederland te komen. We hoorden het nieuws pas maanden later.''

Beide militairen hebben gevaarlijke situaties gekend. De landmijnen in Nederlands-Indië waren net zo verraderlijk als de bermbommen in Irak en Afghanistan. ''Overal moest je uitkijken en het voorste voertuig loopt het meeste gevaar'', klinkt het gezamenlijk.

Beide militairen vinden ook dat de veteraan van nu maatschappelijk over het algemeen voldoende waardering krijgt. Toenders: ''Nederland is geen militair land. In Amerika en Engeland wordt daar toch anders naar gekeken. En toch is er ten opzichte van de tijd van Hasselaar veel verbeterd.''
En beide veteranen beamen dat ze nooit alles kunnen vertellen wat ze meegemaakt hebben. Alleen collega's begrijpen dat en dat maakt de onderlinge band zo sterk. Hasselaar: ''We moeten het slechte vergeten en het goede behouden. Maar de herinneringen blijven, dat is zeker.''

StadTiel.nl