Zelden halen corruptiezaken de voorpagina in Indonesië

Zelden halen corruptiezaken de voorpagina in Indonesië

Media in Indonesië

Waar hebben ze het over in Indonesië? Vooral over kapseizende veerboten en politici - en natuurlijk over Donald Trump, constateert onze correspondent Michel Maas.

Door: Michel Maas 1 december 2015, 18:17


De veerboot 'Wihan Sejahtera' uit Pontianak ligt spectaculair te kapseizen in de golf van Lamong bij Surabaya. Passagiers klauteren langs touwladders langs de schuinhangende romp. Het water is niet koud, en alle 175 opvarenden worden gered, dus het is nauwelijks nieuws. Er kapseizen wel meer boten in Indonesië, maar het is een mooie foto, en daarom komt hij toch op de voorpagina.

Het echte nieuws staat eronder: 'Vice-president: De President is Boos'. Ook dat gebeurt wel vaker. Het geduld van de president, Joko Widodo, raakt een beetje op. Hij wil van alles en er gebeurt maar niks, en dat windt hem op. En nu dit weer: het land heeft lucht gekregen van een mega-corruptieschandaal, waarin zelfs de namen van de president en zijn vice-president zijn gevallen.

Spil in het schandaal is Setya Novanto, de voorzitter van het parlement. Hij had net het nieuws gehaald als 'de man naast Donald Trump'. Novanto was in de buurt toen Trump in New York een toespraak hield, en ging luisteren. Op YouTube kun je nog steeds zien wat er toen gebeurde. Trump aarzelde geen seconde en haalde 'the speaker of the house of Indonesia' voor de camera en vroeg hem 'Do They Like me in Indonesia?' Novanto straalde en zei: 'Yes, Thank You Very Much.' Met dat ene zinnetje zette hij niet alleen zichzelf maar ook zijn land voor schut. Het had geen blijvende gevolgen.


Het schandaal waarin Setya Novanto nu verzeild is geraakt is van een heel andere orde. Hij heeft geld gevraagd, heel veel geld, aan de directie van het Amerikaanse bedrijf Freeport McMoran. Deze mijnbouwgigant exploiteert in Papua een van 's werelds grootste goud- en kopermijnen en wil dat blijven doen.

Het contract dat Freeport in 1991 met Indonesië afsloot loopt op termijn af, en moet dus verlengd worden. Lange en moeizame onderhandelingen staan voor de deur, en Novanto bood Freeport zijn hulp aan. Het gesprek waarin hij dat deed is opgenomen, en die opname is uitgelekt via MetroTV, en letterlijk uitgeschreven in weekblad Tempo.

Corruptiezaken zijn in Indonesië nauwelijks nieuws meer. Het zijn er, net als kapseizende veerboten, veel te veel. Een zaak moet wel heel erg groot zijn wil hij nog de voorpagina's halen.

Novanto vroeg 4 miljard dollar, een contract voor een elektriciteitscentrale en een privévliegtuig

Zelden halen corruptiezaken de voorpagina in Indonesië

Novanto is daar moeiteloos in geslaagd. Al was het niet nieuw wat hij probeerde: in 1991 liet zakenman en politicus Aburizal Bakrie zich door Freeport belonen voor zijn bemiddeling. Hij kreeg een pakketje aandelen. De helft daarvan verkocht hij later terug aan Freeport, voor een slordige 250 miljoen dollar.

Setya Novanto wil dat kennelijk ook, en meer: hij vroeg 20 procent (zo'n 4 miljard dollar), plus een contract voor een elektriciteitscentrale, en doe er dan ook maar een privévliegtuig bij. Hij suggereerde te spreken namens de president en de vice-president, en liet ook nadrukkelijk de naam van de machtige minister Luhut Pandjaitan vallen.

De zaak is door een minister, Sudirman Said van 'Energie en Bodemschatten', aangekaart bij de 'ethische commissie' van het parlement en daarover is de president boos. Want die minister had hem niet vooraf geraadpleegd.

Hoe het afloopt weten we niet. De zaak wordt binnenskamers afgehandeld, en verdwijnt geleidelijk van de voorpagina. De 'roep om Setya's aftreden' wordt zachter. Tot er straks niets is gebeurd, zoals Setya Novanto zelf zegt: 'het was een grap, maar het werd ineens serieus'.

Michel Maas is correspondent in Indonesië

Filmpje bij de Volkskrant