'Vinden wie je ten diepste bent'

'Vinden wie je ten diepste bent'
zondag 20 december 2015, 08:39 | Van de redactie

BARNEVELD 'Ze leefde in de schaduw van de zon, maar nu danst  ze in het volle zonlicht'. Een citaat uit het slot van het vijfde boek  'Zoekend onder een vreemde hemel' van Elisabeth Riphagen. De  Barneveldse theologe en ontwikkelingwerker blikt hiermee terug op  vijf jaar Indonesië die zéér enerverend waren.


Zij vertelt hoe zij als jonge vrouw van 21 zomaar ergens in een kampong werd gezet. Haar man was veel weg. Hij probeerde het middelbaar technisch onderwijs te moderniseren. Daarnaast was het een spannende en gevaarlijke tijd. In 1965 had Soeharto een coup gepleegd ten koste van meer dan een miljoen doden. Overal stonden mensen met  geweren.

,,Ik dacht: 'Mijn hemel, waar ben ik in terecht gekomen?' Het was een totaal vreemde wereld. Ik moest me maar zien te redden, contacten leggen met de bevolking en de buren. Mijn isolement doorbreken. Dat was moeilijk. Ik en mijn  man waren uitgezonden door de Gereformeerde zendingsbond naar een Islamitisch land met een cultuur van voorouderverering. We kwamen bij de Toraja¬ stam, een geïsoleerde bergbevolking. Daar was een bizarre dodenverering. De overleden mensen werd als mummies ingepakt en  opgespaard.  Als er genoeg geld gespaard was, werd er een groot dodenfeest gevierd, waarbij de geesten moesten verdwijnen. De lijken werden in rotsen  gelegd en tijdens een feest konden wel een stuk of zeventig karbouwen (waterbuffels, red.) op één dagonthoofd worden. Dat resulteerde in één groot  bloedbad. Daar zat ik midden tussen."

Elisabeth leerde bij deze stam de kinderen lezen en schrijven. Met een  harmonium (orgel) van haar vader maakte ze muziek. ,,Eén van de Indonesische meisjes in ons huis schreeuwde  vreselijk, omdat ze dacht dat er een geest in het orgel zat." Een Toraja jongen in ons huis dacht dat hij nog drie dagen te leven had, omdat een toverpriester zei dat hij een  boze geest in zich droeg. ,,We zagen hem binnen 24 uur kapot gaan. Er  was bijna niks meer van hem over. We hebben intens met hem gepraat en na drie dagen zei hij: 'Nu ben ik een man geworden. Ik leef weer.'  Die géésten zaten overal."

Het grootste probleem is een mens voor zichzelf. Wie ben ik voor mezelf? ,,Zij was een zoekende ziel, had altijd vragen over het leven. Ik ben opgevoed binnen de joods¬christelijke traditie. Veel vond ik te strak,  maar hoe het dan wel moest, wist ik niet. Bovendien overleed in die  tijd een vriendin, die tegelijkertijd met ons naar Papua was uitgezonden. Ik ging me nog meer afvragen hoe het leven in elkaar zat en hield een dagboek bij om mezelf staande te houden."

De Indonesische bevolking ging Elisabeth aan haar hart, zodat ze veel  deed met voeding en opvoeding. ,,Dat was verschrikkelijk leuk, maar  ik bleef met de vraag rondlopen hoe ik Gerrit de ruimte kon geven om zijn missie te kunnen doen en tegelijkertijd te ontdekken wie ik zelf was en wat ik wilde. Bovendien kreeg ik telkens malaria. Dat putte me  totaal uit en op termijn werd dat onverantwoord, zodat we terug naar  Nederland zijn gegaan."

Na 26 jaar keerde het echtpaar terug naar Indonesië. ,,In Nederland  ben ik erg veranderd en 'bij mezelf thuisgekomen'.  In het leven, door verdriet en pijn heen, heb ik ontdekt wie ik ten  diepste ben, met mijn talenten. Doordat ik een andere vrouw was  geworden, had ik meer ruimte voor de ander. Ik ben iemand die nieuwsgierig is, graag observeert en zich verwondert."

Riphagen had veel vragen en had iemand nodig die haar in haar leven  verder bracht. Ze vond iemand die haar dit aanreikte. ,,Ik ben ervan overtuigd dat iedereen zo'n persoon tegenkomt, het is alleen de vraag of je er open voor staat. Ik zie veel eenzame mensen rondlopen. Verlatenheid en individualisme. Dan denk ik: Oh, was er maar iemand voor die mensen'. Om wat  levenslicht te krijgen om door te gaan."

Toch heeft ze geen neiging om zelf de rol van goeroe in te nemen. ,,Want ik heb ook ontdekt dat als mensen hun eigen eenzaamheid niet kennen, dat je niet moet proberen daaraan te sleutelen. Het enige wat ik kan doen, is zelf in alle eenvoud en rust de mens zijn die ik ben. Dan straal je vanzelf ruimte uit. Mensen moeten hun eigen tocht gaan en zelf ontdekken wie ze zijn."

De Barneveldse mist haar tweede vaderland en is nu getroffen door  een ernstige ziekte. En toch zegt Elisabeth te vliegen als een vlinder. ,,Het is steeds opnieuw de grote vraag of ik in deze ellendige wereld een vrouw ben met ruimte en liefde in het hart voor de ander. Daar snakt onze wereld naar! Naar mensen die niet vol zijn van  zichzelf, maar tot innerlijke rust zijn gekomen. Dat is levenskunst. Het is nu gewoon goed."

Het boek is te koop in de boekhandel. Meer informatie: is te vinden op: www.elisabethriphagen.nl

Barneveldse Krant