‘Mariniers moesten alle Molukse treinkapers doden’

‘Mariniers moesten alle Molukse treinkapers doden’
Door Redactie - 18 oktober 2016, 15:02

Bij de beëindiging van de treinkaping bij De Punt in 1977 kregen mariniers vooraf te horen dat de regering wilde dat alle Molukse kapers werden omgebracht. Dat is de strekking van een verklaring van een man die beweerd als marinier betrokken te zijn geweest bij de bevrijdingsoperatie.

De advocaat van de man, die anoniem wenst te blijven, heeft dat maandag laten weten. In de verklaring staat onder meer:

“Mijn cliënt heeft mij verteld, dat aan de vooravond van de bevrijding van de trein bij De Punt er een briefing van mariniers is geweest. Hij was bij deze briefing aanwezig. Bij die briefing is door een betrokken autoriteit, die daarvoor speciaal uit Den Haag kwam, namens de regering duidelijk gemaakt dat het de wens van de regering was dat geen enkele kaper het zou overleven.”

Volgens de anonieme ex-marinier zou op dezelfde avond een briefing hebben plaatsgevonden voor de mariniers die de kaping van de school in Bovensmilde moesten beëindigen. De strekking van die briefing zou hetzelfde zijn geweest. De ex-marinier was zelf niet bij die briefing aanwezig, maar zou er later van collega’s over hebben gehoord. Zijn advocaat:

“Naderhand heeft cliënt vernomen van de collega’s die bij de bevrijding van de school betrokken waren dat zij uiteindelijk door omstandigheden ter plaatse, niet de wens van de regering hebben kunnen vervullen.”

Voor de rechter

Eind vorig jaar werd bekend dat de staat voor de rechter wordt gedaagd door nabestaanden van twee treinkapers die in 1977 bij De Punt werden doodgeschoten. De regering heeft altijd aangegeven dat de treinkapers niet met opzet werden gedood. Volgens sommige berichten zou door de mariniers echter excessief geweld zijn toegepast. Bij de beëindiging van de kaping zouden in totaal 144 kogels zijn afgevuurd, meer dan noodzakelijk volgens sommige nabestaanden.

Begin dit jaar sloot de regering een onderzoek naar de beëindiging van de kaping af. Volgens toenmalig minister van Justitie Ivo Opstelten, viel het uitgeoefende geweld “binnen de grenzen die door de staat waren voorzien en aanvaard”.

Waarheid op tafel

De verklaring van de ex-marinier geeft een ander beeld. Volgens zijn advocaat is het belangrijk dat de waarheid op tafel komt en draagt de verklaring daar aan bij. Nadere toelichting hoeft men van zijn cliënt niet te verwachten.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie wil geen reactie geven omdat de zaak onder de rechter is.

De zoon van de politieman die destijds het hoofd was van de meldkamer in het district Utrecht meldde twee jaar geleden dat premier Dries van Agt persoonlijk opdracht gaf voor de executie van de treinkapers. Dit werd echter ontkend door de oud-premier.

Historiek

’Treinbestorming geen executie’

19-10-2016 Olof van Joolen en Silvan Schoonhoven

AMSTERDAM - Een slachtoffer van de Molukse treinkaping in 1977 twijfelt sterk aan de verklaring van een marinier die zegt dat de regering de treinkapers allemaal wilde executeren.

Die uitspraak over de ’moordinstructie’ leidt tot meer scepsis. De anonieme marinier, indertijd deelnemer aan de bestorming van de trein, kwam via zijn advocaat met de beschuldiging.

„Schandalig”, zegt ex-gijzelaar Arie Dijkman.

Telegraaf premium (heb ik geen abonnement op......)

Soms kun je toch een gesloten artikel lezen via pressreader.com
Google op trefwoorden uit het artikeldeel wat je wel kunt lezen

https://www.pressreader.com/netherlands/de-telegraaf/20161019/281500750779852

Vragen over het doden van treinkapers nu beantwoorden
20 oktober 2016

Welke opdracht kregen de mariniers van de Bijzondere Bijstandseenheid die in 1977 bij de bestorming van de trein bij De Punt zes kapers doodden, nou precies mee? Nee, dit is geen historisch haarkloven of scherpslijperij van belanghebbenden, die een proces tegen de Staat voorbereidden. Maar een wezenlijke maatschappelijke vraag over een gewelddadige militaire bevrijdingsactie van door Molukse treinkapers gegijzelde burgers. Daarbij is destijds doelbewust gekozen voor geconcentreerd mitrailleurvuur van afstand met de bedoeling de kapers uit te schakelen. En een fysieke inval in de trein waarbij gericht op kapers – gewapend of niet – mocht worden geschoten, totdat zij zich ‘duidelijk waarneembaar’ zouden overgeven. Uiteindelijk gaven twee kapers zich over en werd er één overmeesterd. Twee gegijzelden verloren het leven.

Nu opnieuw voor terreur wordt gevreesd en dodelijk overheidsgeweld weer realistisch is, bevat ‘De Punt’ nog steeds lessen. Het geweldsmonopolie van de staat ontleent zijn legitimiteit immers aan democratisch toezicht en controle.

Deze week verklaarde een oud-marinier, via zijn advocaat, dat het gezag hem en zijn collega’s destijds aan de vooravond van de actie instrueerde om juist geen enkele kaper in leven te laten. Dan zou er dus sprake zijn geweest van het doelbewust, opzettelijk laten doden van Molukse burgers zonder enige vorm van proces door de overheid. In een rechtsstaat is dat in beginsel niet acceptabel.

Die interpretatie sluit aan bij een eerdere getuige die ook had vernomen dat de kapers gedood moesten worden. En dat komt dichtbij de term ‘executie’ die oud-premier Joop den Uyl (PvdA) jaren later, overigens in een terugblik, aan de actie verbond. Als die interpretatie juist is, wankelt de uitleg die het kabinet onlangs gaf, na een uitgebreid archiefonderzoek over de gebeurtenissen bij De Punt. Die luidde dat het kabinet destijds na een grondige afweging tot geweld besloot en daarbij de „kans onder ogen zag en aanvaardde” dat die het leven zou kunnen kosten aan alle kapers. De situatie was immers ernstig genoeg en alternatieven ontbraken.

Dat is dus de dunne lijn tussen opzet en voorwaardelijk opzet – het willens en wetens de kans accepteren dat alle kapers sterven als gevolg van het aanvalsplan. De marinier herinnert zich echter opzet om alle kapers te doden– shoot to kill. En dat is echt iets anders. Over het archiefonderzoek is hier eerder opgemerkt dat het uit zijn aard lacunes bevatte. Er zijn geen getuigen van toen gehoord. Dat gaat nu kennelijk gebeuren en dat is alleen maar toe te juichen. Hier liggen nog wezenlijke, onbeantwoorde vragen.

NRC