Indonesië zoekt nieuwe hoofdstad: "Jakarta is onleefbaar geworden en zinkt weg"

Indonesië zoekt nieuwe hoofdstad: "Jakarta is onleefbaar geworden en zinkt weg"

wo 14/06/2017 - 14:55 Sara Van Poucke

Indonesië is op zoek naar een nieuwe hoofdstad, want de huidige, Jakarta, is onleefbaar geworden. De stad wordt niet alleen geteisterd door voortdurende verkeersopstoppingen, hij zinkt ook nog eens weg in zee. "Ze hebben er jarenlang een zootje van gemaakt", zegt correspondent Michel Maas. Dus gaat de regering voor een radicale oplossing: de hoofdstad verhuizen. Naar waar, moet tegen het einde van het jaar duidelijk zijn.
Jakarta, zinkt elk jaar dieper weg. Gemiddeld 25 centimeter per jaar, maar op sommige plaatsen helemaal in het noorden is zelfs 2 meter verval gemeten.

Hoe dat komt? Niet door de stijgende zeespiegel, maar door grondwaterextractie. Jakarta heeft een heel gebrekkig waterleidingsysteem, waar een derde van de stad op is aangesloten. De rest van de stad haalt al zijn water uit de grond, waardoor die inzakt.

"Vooral in het noorden van de stad is dat dramatisch, want dat ligt maar vlak boven de zeespiegel", zegt Michel Maas. "Zakt dat stadsdeel nog een meter, en blijft de zeespiegel stijgen, dan staat de helft van Jakarta over een paar jaar onder water."

"Ook de rest van de stad is een puinhoop"

Maar hoe dramatisch ook, het wegzakken is slechts één probleem waarmee Jakarta kampt. "Het geldt voor de helft van de stad, maar ook de rest van de stad is ook een puinhoop", zegt Maas. "De afgelopen tientallen jaren is niets gedaan om deze metropool aan te passen aan de eisen van de tijd."

Vooral het verkeer is een nachtmerrie. Dag in dag uit zijn er voortdurend opstoppingen. "Ze hebben de stad maar laten groeien en groeien, maar niemand heeft er ooit over nagedacht om al die nieuwe wijken via wegen met elkaar te verbinden", zegt Maas. "Een fatsoenlijk wegenplan is er niet. Het laatste dateert van 1976, en het is toen niet eens uitgevoerd. Er was toen rekening gehouden met een stad van zo'n 6 miljoen mensen, terwijl er intussen 15 miljoen in Jakarta wonen."


Wordt Palangkaraya op Borneo alsnog de nieuwe hoofdstad?

Een nieuwe hoofdstad mag dan een radicale oplossing, het lijkt ook de gemakkelijkste. Nieuw is het idee hoe dan ook niet. Al onder Soekarno, de eerste president van Indonesië, waren er plannen voor een nieuwe hoofdstad. Soekarno had daarvoor Palangkaraya in Borneo in gedachten.

Vanaf het einde van de jaren 50 werden er in het centrale laagland brede wegen aangelegd en ruimte vrijgemaakt voor nieuwe gebouwen. Palangkaraya kwam er, maar een hoofdstad is het nooit geworden. Vandaag is het een klein stadje met enorme wegen.

Het zou nog altijd in aanmerking kunnen komen om te worden uitgebouwd tot de nieuwe hoofdstad, maar de overheid kijkt nu liever uit naar een plaats aan zee in plaats van midden op het eiland, zodat ze ook een haven zou kunnen uitbouwen.

Naast Palangkaraya kan nog een hele resem steden kans maken, maar de overheid wil er nog geen namen op plekken. Toch hoopt ze eind dit jaar een lijst klaar te hebben en een voorstel te doen. Daarna kan het proces van start gaan om alle ministeries en administraties een plek toe te wijzen en te verhuizen.

Zó opmerkelijk is zo'n nieuwe hoofdstad trouwens niet. Brazilië verplaatste in 1960 zijn regeringscentrum van Rio de Janeiro naar het toen gloednieuwe Brasilia. Recenter, in 2005, trok Myanmar met zijn administratieve gebouwen van Rangoon naar de nieuwe gebouwde stad Naypidaw. En dichter bij huis was er na de Tweede Wereldoorlog natuurlijk Bonn, dat gepromoveerd werd tot hoofdstad van West-Duitsland.

"Onmogelijk om het fantastische Jakarta over te planten"

Maar wat wordt dan het lot van Jakarta, eens de functionarissen zullen zijn weggetrokken? "Die 15 miljoen mensen kun je niet zomaar overplanten", zegt Maas.

"Met de verhuis van de regeringsgebouwen en alles wat daarbij hoort, zullen al een paar miljoen mensen vertrekken. De rest van de stad Jakarta blijft gewoon wat hij is. Mensen zullen proberen om het zinken van de stad ongedaan te maken en het verkeer een beetje leefbaar te maken."

Erg te vinden voor het plan zijn de meeste inwoners toch niet, meent Maas. Ze hopen dat het zo'n vaart wel niet zal lopen. Per slot van rekening zijn er in het verleden al meer pogingen geweest om een nieuwe metropool te maken, en bleek dat toch niet mee te vallen. "Daar zijn de de meeste hoofdstedelingen ondanks alles van overtuigd: dat het onmogelijk is om het fantastische Jakarta over te planten."

VRT nieuws