Bidden op de begraafplaats

vrijdag 7 augustus 2009 door Elske Schouten

Bidden op de begraafplaats


Al tijden wilde ik een graf van de Wali Songo bezoeken, de negen (of meer?) ‘islamitische heiligen’ van Indonesië. En vandaag kwam ik stomtoevallig op de 560ste sterfdag van een van die heiligen, Sunan Ampel, terecht.


Want toen ik vanochtend voor het eerst aankwam in Surabaya, bleken zo goed als alle hotels vol. Ik belandde uiteindelijk in een raamloze kamer in de buurt van de haven én zo’n beetje naast de Masjid Sunan Ampel, de oudste moskee van de stad en de plaats waar het graf van de heilige ligt. Een populaire plek voor ziarah, oftewel de islamitische bedevaart.


Toen ik vanavond rond negen uur vanuit de stad terugkeerde naar mijn hotel, liep een grote stroom mensen in islamitische outfit (mannen in sarong en peci, vrouwen met hoofddoek) richting moskee. Dus stapte ik meteen maar uit, om me bij de bedevaartgangers te voegen. Zoals altijd bij toeristische plaatsen was rond de moskee een levendige markt ontstaan, met vooral islamitische kleding. Door de Arabische muziek die hier en daar door de luidsprekers klonk, werd het een soort bazaar. De moskee ligt dan ook in de Arabische wijk van Surabaya.


Maar het heiligdom zelf heeft niets Arabisch. De islam die hier wordt gepraktiseerd, is puur Javaans. Wali Songo betekent in het Javaans iets als ‘negen heilige mannen’, al zijn het er – voor wie gaat tellen – meer dan negen. Hun achtergrond is vaak vaag. Zo levert een snelle zoektocht op internet naar de geboorteplaats van Sunan Ampel al vijf verschillende plaatsen op: Vietnam, Cambodja, China, Irak en Atjeh.


De Wali Songo waren degenen die rond de 15de eeuw de islam naar Indonesië zouden hebben gebracht. Niet met strijd, zoals in zoveel andere islamitische landen, maar op een manier die de Indonesische islam zijn bijzondere karakteristieken heeft gegeven.


Want de Wali opereerden in een gebied dat op dat moment grotendeels hindoeïstisch was. Volgens de overlevering gebruikten de mannen daarom hindoeïstische en andere lokale tradities, zoals wayang en gamelan, voor het overbrengen van de islamitische boodschap. Het leverde een islam op die sterk is beïnvloed door andere religies en tradities. Neem het ’s nachts bidden bij graven – onder andere dat van Sunan Ampel – waarbij de ‘modernistische’ Muhammadiyah moslims in Indonesië hun wenkbrauwen fronsen.


De moskee was vanavond afgeladen. Het is niet alleen de 560ste sterfdag van Sunan Ampel, het is ook bijna ramadan, een periode dat veel mensen hun bidfrequentie weer even opschroeven. Kinderen lagen te pitten op de tegels, moeders kletsen, een vrouwelijke voorganger hield een toespraak over de ramadan.


Waar de rij voor de begraafplaats begint, stond een bord met zelfs in het Nederlands het ,,vriendelijke verzoek om in dit gebied Islamitische klederdracht te dragen”. Ik had toevallig mijn jilbab bij me. Een van de vele leuke dingen van Indonesië, vind ik dat niemand raar opkijkt als je voor de ingang van het heiligdom even snel een hoofddoek over je hoofd trekt. ,,Staat je goed”, zei een etensverkoper nog.


Op de begraafplaats hing bijna een kermissfeertje, met knipperende kerstlampjes en bezoekers die met grote borden de goede kant op worden geleid. Vrouwen vulden waterflessen met drinkwater uit grote potten op de begraafplaats, om iets van de heiligheid mee naar huis te nemen. Bij het graf – getooid met de typisch Javaanse gelaagde parasols – mengden zich nieuwsgierige dagjesmensen (zoals ik) met vrouwen die bloedserieus de koran reciteerden. Waar zouden ze voor bidden? Gezondheid, een kind, een oplossing voor hun geldproblemen?


De begraafplaats is 24 uur open, en er komen sowieso vaak bedevaartgangers om ’s nachts te bidden. Maar nu was het wel erg extreem. ,,Pas maar op voor zakkenrollers, niet alle mensen vertrouwen die je hier ontmoet”, waarschuwde de bewaker die ik uithoorde over de begraafplaats nog.


Inmiddels van dit spirituele uitstapje alweer terug naar de harde werkelijkheid in mijn hotelkamer, waar op televisie te zien is hoe de politie nog steeds in een vuurgevecht zit met de vermoedelijke daders van de bomaanslag drie weken geleden. Misschien zit Noordin Top erbij. Hopelijk morgen goed nieuws!

NRC

quote :
De Wali Songo waren degenen die rond de 15de eeuw de islam naar Indonesië zouden hebben gebracht. Niet met strijd, zoals in zoveel andere islamitische landen, maar op een manier die de Indonesische islam zijn bijzondere karakteristieken heeft gegeven.

Jammer dat Mevrouw een beetje onzorgvuldig is.
De Islam is al langer aanwezig in Indonesia , er waren Islamitische koninkrijken op Sumatra zoals Samudra Pasai.(13de eeuw).
In de 7 de eeuw had men al een Moslim gemeenschap op Sumatra .
De ArabischeMoslim handelaren (saudagars) hebben de Islam meegenomen naar Zuid Oost Azie , zie ook de verslagen uit Chinese bronnen.

In de 15de eeuw komt de Islam pas in conflict met de hinduistische koninkrijken zoals Pajajaran( een Sundanese koninkrijk in West Java ) .
Dat kwam omdat Pajajaran (Hindu) een militaire verdrag had gesloten met Malaca (in Maleisie) , de aartsvijand van de Oost JavaanseMoslim Sultanaat Demak.

Met het gevolg dat Bantam (Banten) een onderkoninkrijk - een Moslim Sultanaat de Hinduistische Pajajaran heeft overgenomen.

Voordien wonen en leven hindu koninkrijken in West Java , Oost Java al tientallen en waarschijnlijk eeuwen in vrede met elkaar .Samen met de budhisten.
Het is ook bekend dat de koning van Majapahit (Hindu) moslim was geworden.
De verspreiding van Islam in de archipel gebeurde min of meer geweldloos , door middel van huwelijken met de edelen van de Hinduistische koninkrijken.
En het gebeurde vaak dat het hele koninkrijk of vorstendom massaal Moslim worden als de vorst of koning Moslim werden.