De ritjes-app in Indonesië regelt álles

„Nu ik niet meer over de dagelijkse uitvoering ga, denk ik vooral na.”
Foto Dimas Ardian/Bloomberg

De ritjes-app in Indonesië regelt álles

Interview Nadiem Makarim, topman Go-Jek

Go-Jek is de Uber van Indonesië, en meer. Je bestelt er ook boodschappen, een pedicure of de schoonmaker mee. Het Indonesische tintje: klanten kunnen ritten achterop de brommer bestellen.

Annemarie Sterk
18 augustus 2017 om 16:17

Nadiem Makarim spreekt in pakkende oneliners die in Silicon Valley niet zouden misstaan. Local champions, extremely interesting things, hyper diversify: wie met de Indonesische Makarim (33) over zijn bedrijf Go-Jek praat, krijgt hyperbolen. Go-Jek verwierf als eerste start-up van Indonesië de titel van unicorn, een beginnend bedrijf dat meer dan 1 miljard dollar waard is, en deed dat met een bekend idee: ritjes aanbieden via een smartphone-app. Het Indonesische tintje: klanten kunnen ritten achterop de brommer bestellen. Ojek is het Indonesische woord voor motorfietstaxi, Go-Jek is daar een toespeling op.

Heeft u zich door Uber laten inspireren?

Makarim: „We begonnen met Go-Jek in 2011, voordat we überhaupt wisten wat Uber was. Destijds was Go-Jek een heel ander bedrijf dan nu. Klanten konden naar een telefooncentrale bellen om een ritje te bestellen. Go-Jek zoals je het nu kent, bestaat eigenlijk pas sinds 2015. Toen lanceerden we de app. Het succes van Uber heeft een belangrijke rol gespeeld in het feit dat we onze eerste investering kregen waarmee we de app konden lanceren. Dus ik zou zeggen: Uber heeft niet het idee, maar wel de financiering voor Go-Jek gestimuleerd.”

De apps van de twee bedrijven verschillen op één punt dan ook wezenlijk van elkaar. Met Go-Jek is niet alleen vervoer te regelen, per brommer of auto. Je kunt er ook eten mee bestellen (Go-Food), de boodschappen (Go-Mart), een masseur die aan huis komt (Go-Massage), een pedicure (Go-Glam), schoonmakers (Go-Clean), of chauffeurs die pakketjes vervoeren (Go-Box). Afrekenen kan in cash of via het eigen betalingssysteem (Go-Pay), allemaal vanuit dezelfde app. Uber doet ook aan maaltijdbezorgen, maar daar heb je een aparte app voor nodig, UberEats.

„Het idee voor Go-Jek ontstond uit mijn frustratie geen betrouwbare ojek te kunnen vinden op het moment dat ik er een nodig had. Maar ook uit de frustratie dat ze geen ingewikkeldere klusjes voor me konden uitvoeren, zoals eten bezorgen, of mijn boodschappen doen, of pakketjes rondbrengen. Ik realiseerde me al gauw dat ojek-chauffers een van de meest ondergewaardeerde aanwinsten van de stad zijn. Ze kennen de weg, ze zijn betrouwbaar. En ze geven om de klant, want die is immers hun directe bron van inkomen.”

Makarim beantwoordt vragen op het hoofdkantoor van Go-Jek, ergens bovenin een nietszeggend winkelcentrum in Jakarta. Met een krappe lift is het vijf verdiepingen omhoog. Pas binnen valt op dat het hier om het kantoor van een hip techbedrijf gaat. Overal flexplekken, fauteuils in de bedrijfskleur groen, door glas omgeven vergaderruimtes.

Binnen een paar jaar groeide het bedrijf van Makarim uit tot een belangrijke speler op de weg. Behalve in Jakarta, waar zo’n tien miljoen mensen wonen, is het bedrijf actief in nog tientallen andere Indonesische steden. Go-Jek heeft ongeveer 250.000 chauffeurs, de app is naar eigen zeggen al dertig miljoen keer gedownload. Het bedrijf, dat niet beursgenoteerd is, maakt verder geen omzetgegevens bekend.

Wat wél bekend is: vorig jaar stak een consortium van investeerders, waaronder investeringsmaatschappijen KKR en Warburg Pincus, 550 miljoen dollar in het bedrijf. Geruchten gaan dat een nieuwe investering van zeker 1 miljard dollar op handen is.

Daarmee is de strijd om de Indonesische en Zuidoost-Aziatische taxi-appmarkt in volle gang. Uber probeert er uiteraard ook voet aan de grond te krijgen. Maar misschien wel de grootste concurrent is Grab. Met Grab kun je ook ritjes bestellen, óók achterop de motor. Het bedrijf is, in tegenstelling tot Go-Jek, actief in meerdere Zuidoost-Aziatische landen, waaronder Indonesië. In juli haalde het nog een investering van 2 miljard dollar binnen.

Grab is mede opgericht door de Maleisische Anthony Tan. Tan en Makarim kennen elkaar van de Harvard Business School, waar ze veel met elkaar optrokken. De vrienden, allebei geïnteresseerd in ondernemen, begonnen vrijwel tegelijkertijd een vrijwel gelijk bedrijf. Ze zijn nu directe concurrenten van elkaar.

Is dat niet lastig?

„Het is interessant.”

Vertel eens? Praten jullie nog met elkaar?

„Niet zoveel. Maar ik denk dat we ooit wel weer vrienden zullen zijn. Soms doet het ondernemerschap dit met mensen. You have to really honor and admire competition. Zonder competitie zou je niet kunnen groeien, zonder competitie zou Go-Jek nu niet het bedrijf zijn dat het is.”

Jullie richtten de bedrijven tegelijkertijd op, praatten jullie daar toen over?

„We hebben het altijd besproken. Het werd ingewikkeld toen we geld van anderen gingen aannemen. Dan lopen je belangen uiteen.”

Mist u de vriendschap?

„Natuurlijk. Altijd.”

Go-Jek is alleen actief in Indonesië, Grab en ook Uber in meerdere Zuidoost-Aziatische landen. Vreest u niet dat die andere markten straks al verzadigd zijn?

„We richten ons nu op Indonesië, ten eerste, omdat we een Indonesisch bedrijf zijn en daar trots op zijn. Ten tweede geeft het ons de mogelijkheid ons te richten op allerlei vormen van uitbreiding.”

Zoals?

„Financiële diensten, eten, film, logistiek, betaalwijzen. Volgens mij heeft elke oprichter een keuze. Je doet of één ding heel goed, in verschillende landen, of je doet een heleboel dingen goed in één land. ”

„Dat is ons voordeel. Al het geld dat we binnenhalen en al onze tijd gaan zitten in één markt en hoe we die kunnen winnen. De concurrenten zijn verdeeld over verschillende landen en markten. Zij moeten het geld dus ook verdelen over meer landen. Voor ons is het er maar één.”

Heeft u nog weleens vrije tijd?

„Ik denk dat ik een goede balans heb gevonden met mijn familie. Als oprichter bestaat er eigenlijk niet zoiets als vrije tijd, dat is tenminste niet hoe ik het definieer. Ik zie het eerder als tijd die ik buiten mijn werk moet besteden. Ik moet mezelf echt dwingen om het werk even uit te zetten en tijd door te brengen met familie en vrienden. Dat doe ik bewust, maar mijn hoofd is altijd bij Go-Jek. Het is een probleem. Ik ben een beetje geobsedeerd.”

Hoe zet u werk dan toch uit?

„Ik ben nogal filmverslaafd. Dat is de enige manier waarop ik mezelf ’s avonds kan uitzetten, door films te kijken.”

Wat kijkt u graag?

„Alles op Netflix.”

U zit niet meer op sociale media. Opmerkelijk voor de baas van een techbedrijf.

„Het is ruis. Ik zit in die fase van mijn leven dat ik zoveel mogelijk van de tijd die ik wakker ben productief wil besteden. Om dat te doen heb je stilte nodig, de mentale rust om na te denken en te creëren. Hoewel ik enorm van sociale media houd, heb ik besloten ermee te stoppen, want het is net een verslaving, nietwaar? Zoals chocola of sigaretten. Het maakt je afhankelijk en is net zo ongezond. Nu ik niet meer over de dagelijkse uitvoering van het bedrijf ga, denk ik vooral na, alleen zo kun je als leider creatief denken en op baanbrekende ideeën komen. Dat leren ze je niet op business school.”

Het is een rol die Makarim goed bevalt, die van oprichter die kan nadenken over de lange termijn. Vraag hem naar zijn dagen en daar is die schijnbaar onwrikbare optimistische toon weer. „Het is net alsof je een kind bent, maar dan met de middelen om je verbeelding daadwerkelijk te verwezenlijken. It’s supercool. Het is alsof er geen doek is en we gewoon kunnen schilderen, alles om het leven van mensen beter te maken, dat is zo cool. It’s supercool.

Hij heeft daarom ook grote bewondering voor ondernemers als Elon Musk. „Ik hou van mensen die problemen oplossen om problemen oplossen. Elon doet dat op globaal niveau. Like the earth. Hij lost de problemen van de wéreld op. Ik vind dat zo fantastisch.”

CV MAKARIM
Nadiem Makarim (1984, Singapore) is oprichter en bestuursvoorzitter van het Indonesische Go-Jek. Hij groeide op in Jakarta, maar trok voor zijn studie naar het buitenland.

In Engeland ging hij naar de London School of Economics en in de Verenigde Staten bezocht hij Brown University en de Harvard Business School. Makarim werkte enige tijd als consultant voor McKinsey.

Hij is getrouwd en onlangs vader geworden.

NRC