Herdenkingen 2018

Marum herdenkt oorlog Indië

Door redacteur. Publicatie: 28 juli 2018 om 08.45 uur.

MARUM In 2014 werd de herdenking van het einde van WO II in Indië voor het eerst gehouden. Tijdens de bewogen bijeenkomst in Marum bleek er behoefte om dit niet eenmalig te laten zijn.
Op 15 augustus aanstaande zal er wederom stil gestaan worden bij de herdenking van het einde van de oorlog in Indië die voor velen pas in 1958 ophield, met verhalen, video en tekeningen van het voormalig Nederlands Indië uit die tijd. Bij het Romaanse kerkje aan de noorderringweg te Marum zal de bijeenkomst zijn vanaf 18:45 uur en is er de gelegenheid om bloemen of kransen te leggen. ’s Avonds zal er een voordracht zijn over die tijd in Indië.

Zondag 14 augustus zal Tony Simon een voordracht houden over de tijd dat de Nederlanders en Molukkers uit Indonesië naar Nederland vluchten, in het Romaanse kerkje Noorderringweg Marum om 14:30 uur.

Waarom herdenken wij 15 augustus
Toen Nederland op 5 mei 1945 bevrijd werd was er voor de inwoners van voormalig Nederlands-Indië echter nog geen uitzicht op een bevrijding van de Japanse bezetting. De druk van de Japanse overheersing voor alle inwoners van dat land en de landen erom heen is zeer zwaar.

Op 4 mei gaat de aandacht van de (Nationale) Herdenking vooral uit naar de gevolgen van de oorlog tegen nazi-Duitsland. De feestelijke viering de dag erna is de herdenking van de bevrijding van de Nazi-bezetter in Nederland.

Echter zo heel anders is de geschiedenis van de mensen met Indische oorlogsachtergrond verlopen dat de activiteiten op 4 en 5 mei bij lange na niet bij de behoeften van deze groep aan sluiten.

15 augustus 1945
Pas op 15 Augustus 1945 capituleerde Japan in dit gebied en kwam er een einde aan de oorlog. Voor de mensen in o.a. Indië betekende dit nog niet dat er sprake was van een bevrijding. Omdat de geallieerden Indië nog niet binnen waren getrokken kregen de Japanse militairen de opdracht de orde en de rust te bewaren tot de geallieerden de macht in dat land konden overnemen.

Twee dagen na de capitulatie van Japan, 17 augustus 1945, verklaarden een invloedrijke groep Indonesiërs onder druk van hun jonge achterban Indonesië onafhankelijk van zowel Japan als Nederland. Het gevolg was dat Indonesische strijdgroepen alles op alles zetten om wapens van het Japanse leger te pakken te krijgen. Dit om te voorkomen dat de Nederlanders hun voormalige machtspositie terug zou nemen. De onafhankelijkheidsoorlog was een feit dat met heel veel geweld en moordpartijen gepaard ging.

Velen van de zogenaamde buitenkampers (waaronder veel Indo-Europeanen en Chinezen) en ex-kampers belandden in een concentratiekamp nu onder regime van Indonesische “vrijheidsstrijders” of werden op gruwelijke wijze vermoord.

Republiek Indonesia
Uiteindelijk leidt deze oorlog op 27 december 1949 tot de onafhankelijkheid van Indonesië. Het gevolg hiervan was dat velen gedwongen werden te kiezen tussen Nederlander zijn of Indonesiër worden. Een keuze tussen blijven of vertrekken. In de jaren na 1945 tot 1958 worden zo’n 300.000 mensen noodgedwongen verscheept naar Nederland. Van hun zijn er velen nog nooit in Nederland geweest. Hun “roots” liggen in Indië. Ondanks hun dramatische oorlogsgeschiedenis, wordt het deze mensen duidelijk gemaakt dat er voor hun trauma’s en ervaringen géén plaats is in Nederland dat net een “eigen” oorlog achter de rug had. Er was geen ruimte voor de verhalen over die ”Verre Aziatische oorlog.

Het einde van de Tweede wereld oorlog luidde voor deze groep mensen geen periode van herstel in maar markeerde het voortschrijdende verlies van have en goed (bezittingen van Nederlanders werden genationaliseerd door Indonesië) en men verloor status en geboorteland. Met andere woorden een compleet verlies van een manier van leven, cultuur en identiteit.

Het enige dat overbleef voor de betrokkenen was zonder protest en geluidloos aanpassen aan de cultuur en de manier van leven in het nieuwe land, hun “moederland”. De Indische “arbeidsethos” van extra hard werken heeft ertoe geleid dat onopgemerkt de Indische gemeenschap opging in de heersende cultuur en maatschappij.

Ingrijpende gebeurtenissen herdacht
Elk jaar op 15 augustus worden de ingrijpende gebeurtenissen van de Japanse overheersing en de daarop volgende vrijheidsstrijd van Indonesië herdacht in gezelschap van familie en personen met een zelfde gedeelde “Indische” achtergrond, net zoals de mensen die de verschrikkingen van de oorlog met nazi-Duitsland hebben meegemaakt het op 4 en 5 mei herdenken.

Het initiatief van ir. G. S. Vrijburg heeft de eerste herdenking in 1970, 25 jaar na de overgave van Japan, tot stand gebracht. Bij deze eerste herdenking zijn ook Koningin Juliana, Prinses Beatrix en Prins Claus aanwezig geweest.

Oorspronkelijk had deze gebeurtenis een eenmalig karakter. Velen bleken de behoefte te hebben aan een herhaling van deze gelegenheid tot herdenken van de vele honderdduizenden slachtoffers, het leed en de verschrikkingen. Stichting Herdenking 15 augustus 1945 wordt opgericht, met als beschermheer ZKH Prins Bernhard, om een jaarlijkse herdenking en ontmoeting te organiseren. Vanaf dat ogenblik wordt ieder jaar de herdenking op 15 augustus georganiseerd op wisselende plaatsen in het land.

Na 1988, het jaar dat het Indisch Monument in Den Haag wordt onthuld door Koningin Beatrix, wordt de herdenking ieder jaar in Den Haag georganiseerd. Het heeft dan 43 jaar geduurd voordat de Nederlands-Indische gemeenschap eindelijk een erkenning van de gebeurtenissen in Indië / Indonesië heeft gekregen met een monument dat het lijden van alle landgenoten in Azië tijdens de 2de Wereldoorlog en de periode erna symboliseert.

Pas in 1999 erkent kabinet Kok 15 augustus als het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden.

Groninger Gezinsbode

Jaarlijkse herdenking voor Indiëgangers op Gashoudersplein in Heerenveen

Door redacteur. Publicatie: 27 juli 2018 om 11.08 uur.

HEERENVEEN De jaarlijkse herdenking voor Indiëgangers vindt dit jaar opnieuw plaats in Heerenveen.
De herdenking is op zondag 15 augustus op het Gashoudersplein en begint om 19.00 uur. Burgemeester Tjeerd van der Zwan spreekt namens de gemeente Heerenveen de aanwezigen toe.

Vervolgens klinkt het Nederlands signaal taptoe en wordt er een minuut stilte gehouden. Na het Wilhelmus volgt de bloemlegging.

Gesneuvelde Heerenveners
Tijdens de herdenking wordt ook officieel stilgestaan bij de vijf Heerenveners die in die periode in de voormalige kolonie Nederlands-Indië als militair zijn gesneuveld.

Dat zijn: Sake Heemstra, Lieuwe van der Molen, Pieter Roda, Sybren Smilde en Gerrit Vis.

Hun namen staan gebeiteld in de gedenksteen die in 2002 is geplaatst bij het plantsoen Gashoudersplein/hoek Van Kleffenslaan.

Nationale dag
In 1980 is 15 augustus in Nederland erkend als nationale herdenkingsdag. Op veel plaatsen in ons land wordt dan stilgestaan bij alle burgers en militairen die het leven lieten tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië.

Ook voor de Nederlandse militairen die wel terugkeerden in de jaren 1945-1950 is 15 augustus een dag van samenkomen en herdenken.

Heerenveense Courant

Herdenking gevallenen Oost-Azië woensdag 15 augustus in Park Eekhout

26 juli 2018 12:21 Gemeente Arjen van der Zee

Zwolle – De gemeente Zwolle herdenkt woensdag 15 augustus alle burgers en militairen die omkwamen in Oost-Azië in de periode 1941-1962. Deze jaarlijkse plechtigheid vindt plaats van 19.15 tot omstreeks 20.30 uur bij het Indië- en Nieuw-Guinea-monument in Park Eekhout aan de Burgemeester van Roijensingel in Zwolle.

De herdenking werd 28 jaar geleden voor het eerst in Zwolle georganiseerd. Aanvankelijk bij het centrale oorlogsmonument in het Ter Pelkwijkpark en sinds 2002 bij het ‘eigen’ Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout. Het monument is geadopteerd door de Parkschool.

Het Indië- en Nieuw-Guinea-monument werd opgericht ter nagedachtenis aan de burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië. Het gaat om slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog tijdens de Japanse bezetting (1941-1945), maar ook om gevallenen tijdens de Bersiap periode (1945-1949) en de kwestie Nieuw-Guinea (1949-1962). Voor het hele Koninkrijk der Nederlanden kwam er 73 jaar geleden een einde aan de Tweede Wereldoorlog.

De herdenking begint om 19.15 uur onder leiding van ceremoniemeester Jeffrey Satoor de Rootas. Overkoepelend thema is dit jaar ‘Onbekende Helden’. Gastsprekers zijn Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht Luitenant Generaal Hans van Griensven en de Zwolse veteraan Ted Hielckert. Burgemeester Henk Jan Meijer van Zwolle draagt traditiegetrouw een gedicht voor.

Namens het openbaar bestuur leggen burgemeester Henk Jan Meijer en loco-Commissaris van de Koning in Overijssel Bert Boerman gezamenlijk een krans, gevolgd door vertegenwoordigers van de slachtoffers, militairen, veteranen en diverse organisaties en verenigingen. De ‘Ambassadeurs van de Vrijheid’ reiken de kransen aan. Dat zijn vertegenwoordigers van de Zwolse Jongerenraad en studenten van Deltion College. Koperensemble Excelsior en de Molukse zanger John Lesnussa verzorgen de muzikale begeleiding. De plechtigheid duurt tot ca. 20.30 uur en wordt afgesloten met een defilé. Aansluitend is het mogelijk een kopje thee of koffie te drinken bij Theeschenkerij Park Eekhout.

Uit respect voor de herdenking is de Emmawijk tussen parkeeraccommodatie Emmadek en de kruising Nieuwe Havenbrug tussen 18.30 en 20.30 uur afgesloten voor het verkeer. Het verkeer wordt omgeleid via Nieuwe Havenbrug – Eekwal –
Kamperpoortenbrug. De parkeerlocatie Emmadek blijft toegankelijk via Katerdijk-Pannekoekendijk en de omleidingsroute.

Meer informatie over de herdenking:
https://www.zwolle.nl/vrije-tijd/evenementen/herdenkingen-en-vieringen/vieringen-en-herdenking-15-augustus

Weblog Zwolle

14 augustus: herdenking Indië Monument
Geschreven door Amstelveenz en gepubliceerd op donderdag 02 augustus 2018 om 10:07

Amstelveen – Bij het Indië-monument in het Broersepark in Amstelveen wordt op dinsdag 14 augustus 2018 de jaarlijkse herdenking gehouden ter nagedachtenis aan de gevallenen en slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in het voormalig Nederlands-Indië (thans Indonesië).

De herdenking start om 19.15 uur. De voorzitter van de Stichting Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië, de heer Bouwens zal het welkomstwoord voor zijn rekening nemen, waarna toespraken volgen van burgemeester Eenhoorn en de heer Van Aggelen namens de Bond van Wapenbroeders.

Gedicht
De kleinzoon van verzetsstrijder Bert Simon, Mylan Simon, zal een gedicht voordragen en mevrouw De Scheemaker verhaalt over haar oorlogservaringen als buitenkamper in Batavia. Ook volgen kransleggingen en een defilé langs het monument. Alle aanwezigen worden uitgenodigd voor een informeel samenzijn in het naastgelegen clubhuis van de Jeu de Boulesvereniging.

Stichting
De stichting Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië werd in 2003 in Amstelveen opgericht en heeft enerzijds als doel het levend houden van de nagedachtenis aan de gevallenen en slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in het voormalig Nederlands-Indië (thans Indonesië) en anderzijds het bevorderen van de kennis van de cultuur en geschiedenis van Nederlands-Indië.

Amstelveenz

Den Bosch herdenkt bevrijding Indië
ma 6 aug 2018, 7:54

DEN BOSCH - Nadat in Nederland de Tweede Wereldoorlog officieel eindigde met de capitulatie van Nazi-Duitsland op 5 mei 1945, duurde de oorlog in Azië nog tot half augustus. Japan gaf zich op 15 augustus 1945 over, waarmee ook officieel een einde kwam aan de Japanse bezetting in Nederlands-Indië. Op die dag staat Nederland jaarlijks stil bij die bezettingsjaren, ook in Den Bosch, bij het HONI-monument in park de Grevelingen.

Veel Nederlanders die bij het begin van de Japanse bezetting in Indonesië zaten werden opgesloten in kampen. Mannen en vrouwen werden gescheiden en werden overgeleverd aan de wreedheden van de Japanse bezetters. De mannen moesten werken aan de Birma- en de Pakandaroespoorwegen, kregen bijna of in het geheel niets te eten en velen stierven aan malaria. De vrouwen in de vrouwenkampen moesten zien te overleven met hun kinderen en leefden onder erbarmelijke omstandigheden. Honger en ziektes waren naast de Japanners de voornaamste vijanden. Velen van hen overleefden deze periode niet. Ook in de periode daarna, toen Indonesië onafhankelijk werd, kwamen velen om tijdens de Bersiap en werden uiteindelijk gedwongen te vluchten naar Nederland.

Herdenking
Voor de nabestaanden van deze slachtoffers wordt er in Den Bosch een herdenking gehouden rond een speciaal hiervoor opgericht monument in de tuin van park de Grevelingen. Het monument is opgericht omdat vele oud-Indische Nederlanders en Molukkers niet meer in staat waren om naar de nationale herdenking in Den Haag te gaan. Inmiddels wordt de herdenking jaarlijks bezocht door vele oud-Indiëgangers uit de regio en belangstellenden. Vorig jaar waren er ongeveer 350 bezoekers. In het verzorgingshuis De Grevelingen zitten ook nog enkele oud Nederlands-Indische Nederlanders en Molukkers.

Iedereen is welkom
Bij deze herdenking zullen verschillende sprekers uit de Nederlands-Indische gemeenschap het woord voeren. Ook burgemeester Mikkers van Den Bosch zal dit jaar aanwezig zijn. Naast de sprekers treedt er een koor op en er is een muzikale omlijsting door een blazersensemble. Iedereen, ook mensen uit de buurt, is welkom bij deze herdenking die om 14.15 uur begint in park de Grevelingen aan de Rijnstraat in Den Bosch.

Herdenken, dan vieren
Na afloop van de herdenking, rond 16.00 uur, vieren de aanwezigen de bevrijding van Nederlands-Indië en is er een gezellig samenzijn met muziek. Wie wil kan aanschuiven en meegenieten van een typisch Indisch gerecht: nasi rames. Wie een vorkje wil meeprikken moet zich vooraf aanmelden via e-mailadres info@honi.nl.

Stadsblad Den Bosch

Indie Herdenking in Residentie Moermont

BERGEN OP ZOOM - Op 15 augustus 1945 kwam er met de capitulatie van Japan een officieel einde aan de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden. Daarom herdenkt Nederland op die datum jaarlijks alle slachtoffers van de Japanse bezetting.

Ton Hopmans 11-08-18, 07:30

Sinds drie jaar vindt die herdenking ook plaats in Indische Woning van Residentie Moermont aan de Veilingdreef 6 in Bergen op Zoom. Het initiatief gaat uit van Henk Beijen (75) die op 16-jarige leeftijd vanuit Indonesië naar Nederland kwam. Van de Japanse bezetting kan hij zich niet veel herinneren, wel van de onafhankelijkheidoorlog die twee dagen later na de capitulatie begon door het uitroepen republiek Indonesië en tot 27 december 1949 duurde.

Opa
Beijen: ,,Mijn opa was pro-Nederland en zette Nederlandse vlaggetjes voor het raam. Wij werden Europees opgevoed. Ons huis werd beschoten en besmeurd. Ik ben een jaar niet school gegaan. Indië ben ik altijd in mijn hart blijven dragen." Freek Derwort (84) heeft de Japanse bezetting aan den lijve ondervonden. ,,Als kind moest ik samen met mijn broer van de Japanners latrines schoonmaken. Later tijdens de Bersiap (onafhankelijks oorlog) ben ik drie jaar bij de Gouverments Marine geweest. Toen we naar Nederland kwamen zijn we opgevangen in Valkenburg. Over Nederland hebben we nooit geklaagd. Ik heb zelf altijd de Indië Herdenking in stilte herdacht." De aardbeving op Lombok zegt hij nauwlettend te volgen. Drie keer is hij daar op vakantie geweest.

Waardige herdenking
,,Het wordt een waardige herdenking", zegt Beijen. ,, Het begint om 11.00 uur en duurt tot 12.00 uur. Het programma van dit jaar bestaat uit een uitleg over het landelijk thema 'De Geest Overwint', er wordt een fragment voorgelezen uit het boek 'Junyo Maru' een Japans vrachtschip dat in 1944 werd getorpedeerd door een Britse onderzeebot HMS Trudewind, met ongeveer 5600 doden tot gevolg. Na een minuut stilte speelt een Angklungorkest het Wilhelmus. Wethouder Barry Jacobs, die officier is geweest bij de Koninklijke Landmacht en deelgenomen heeft aan missies in Afghanistan en Irak, houdt een toespraak en het 'Indische Onze Vader' zal worden gezongen. Na afloop is er een gezamenlijke lunch voor de genodigden. Beijen zegt blij te zijn met de aanwezigheid van de Wethouder. ,,Dat geeft aan de Indië Herdenking meer cachet. Ik droom er van dat de gemeente Bergen op Zoom deze Indië Herdenking omarmt en er een gevolg aan zal geven."

BNdeStem

Indië-herdenking: 'Mijn ouders wilden ons de gruwelijkheden besparen'

NIJMEGEN - De wrede Japanse bezetting van Nederlands-Indië tekende mensen voor het leven. Ook hun kinderen leden onder die trauma's. Schrijver Reggie Baay vertelt er dinsdag over tijdens de Indië-herdenking in Nijmegen.

Anne Nijtmans 12-08-18, 09:00

Opgroeien met een vader die lijdt aan nachtmerries en in een paniekreflex wegduikt als er plotseling een vliegtuig overvliegt. Kind zijn van een moeder die regelmatig zichtbaar wordt overvallen door gruwelijke herinneringen, verstijft en naar adem hapt.

De ouders van Reggie Baay (1955) werden achtervolgd door hun ervaringen tijdens de Japanse bezetting in Nederlands-Indië. ,,Ze behoorden tot de generatie die leefde op een scharnierpunt in de wereldgeschiedenis: in de periode dat de Tweede Wereldoorlog woedde, gevolgd door een gewelddadige herschikking tussen vooroorlogse koloniale mogendheden en koloniën'', zegt de schrijver. ,,Als gevolg daarvan moesten ze hun geboorteland Nederlands-Indië verlaten. Halsoverkop.''

Ze spraken niet over wat ze hadden meegemaakt. ,,Nooit'', zegt Baay. ,,Maar tegelijkertijd was het altijd en alom aanwezig. Vooral door wat ze niet zeiden.'' Hij heeft er nu begrip voor. ,,Het was te erg om over te praten. Bovendien wilden ze hun kinderen die gruwelijkheden besparen.''

de Gelderlander