Marupai, een heilige kokosnoot

Ding van de week: een heilige kokosnoot
vrijdag 30 oktober 2009 14:58

Het ding van de week is een kokosnoot, maar wel een heel speciale. De marupai, nu te zien op de Tribal Art Fair in Amsterdam, geeft de Papoea's uit Nieuw Guinea kracht.



Zo op de sokkel, prachtig gepolijst en gedecoreerd, is de herkomst van het ding bijna niet meer te herkennen. Maar het mag dan wel een officieel kunstobject zijn, - waarde vijfhonderd euro - ooit was het een gewone kokosnoot en hing ie aan een boom. De papoea's in Nieuw Guinea, waar hij vandaan komt, noemen het een marupai en kennen hem grote krachten toe.

Wilde varkens
Geen voorwerp in hun cultuur dat zo belangrijk is als deze heilige kokosnoot. Hij wordt voor van alles gebruikt, voor de jacht op wilde varkens, uitbannen van kwade geesten, bescherming tegen ziekte, het verslaan van een vijand, en het oproepen van slecht weer. Dat laatste gebeurt als er een dierbaar persoon dood is gegaan. Dan moet ook de hemel een potje mee huilen.

Onder de arm
Volgens Tribal Art deskundige Finette Lemaire van Galerie Lemaire wordt de Marupai bij al deze activiteiten onder de arm geklemd. Lemaire staat nog tot maandag met haar heilige kokosnoot op de Tribal Art Fair. Ze is niet zelf de binnenlanden van Nieuw Guinea in getrokken, ze vond dit exemplaar weer op een speciale beurs in Amerika, en schat dat hij uit de jaren zestig stamt. ‘Het is wel erg lastig te zien bij dit soort voorwerpen of iets uit de midden twintigste eeuw of laat twintigste eeuw komt. Maar als ze ouder zijn dan twintig jaar, zijn ze iets meer gedecoreerd.’

Nog steeds gebruikt
De Murapai wordt nog steeds gebruikt in Nieuw Guinea. ‘Ik zag recentelijk nog een foto ervan’. En er worden ook veel moderne Marupai aan toeristen verkocht. ‘Toch zie je het veschil met oude,’ zegt Lemaire. ‘Die toeristendingen zijn veel slordiger gedecoreerd.’ Maar het blijft lastig in haar branche. ‘De ene handelaar zegt dat het wel echt oud is, de andere niet. Soms zijn dingen echt heel mooi gemaakt.’

Nog steeds gebruikt
De objecten die zij verkoopt gaan als het even kan vergezeld met een zogenaamd pedigree, een label waarop de vorige eigenaars staan. Op de Tribal Art Fair in de Amderdamse kerk de Duif is de kans klein dat u tegen een nep-marupai aanloopt. Want volgens Lemaire is de kwaliteit er over het algemeen hoog. ‘We krijgen zelfs handelaren uit het buitenland’.


Elsevier


nee, ik ken ze niet

" die Lemaire-luitjes.."

Finette Lemaire, tribal art deskundige
dochter van de fotograaf Frits Lemaire
zijn vader was specialist in kunst van Oceanië, Indonesië en Afrika.

Een paar jaren geleden, had ik de eer om een groet over te brengen aan een heer Lemaire te Surabaya.