En het vergeten zo lang - Pauline Slot

En het vergeten zo lang - Pauline Slot

'De liefde is zo kort, en het vergeten zo lang,' schreef Pablo Neruda, een van 's werelds meest geliefde dichters. Die woorden gaan zeker op voor zijn eerste huwelijk met de Nederlandse Maria Hagenaar. Nooit bezong hij haar in een gedicht, toch is zij nu alsnog een muze geworden. Haar leven vormde de inspiratie voor En het vergeten zo lang, een meeslepende historische roman over een kortstondig huwelijk en een lange scheiding. In het voetspoor van Maruca – zoals Neruda haar noemde – reisde Pauline Slot over drie continenten. De vrouw die een voetnoot werd in het rijkgedocumenteerde leven van haar man krijgt nu voor het eerst een stem. Hoe leer je omgaan met steeds meer verliezen, in de schaduw van de roem?

Batavia 1930. Marietje Hagenaar heeft de hoop om te kunnen trouwen al opgegeven wanneer zij een jonge Chileense consul ontmoet die bekend zal worden als Pablo Neruda. Ze besluiten tot een snel huwelijk. Maar in achtereenvolgens Santiago, Buenos Aires en Madrid blijkt haar man geen diplomaat. Hij is een talentvol dichter en bohémien, die alleen andere vrouwen bezingt – nooit Maruca, zoals zij is gaan heten. De Spaanse burgeroorlog vormt een keerpunt in hun leven.
Hij is op weg naar wereldfaam, een Nobelprijs en nieuwe liefdes, zij begint aan een lang vergeten worden. Met hun dochtertje Malva Marina komt Maruca terecht in Den Haag, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Niets hoort ze van hem in reactie op haar bericht van het overlijden van hun dochter. Nog één keer zal ze Neruda aan haar bestaan herinneren, nadat zij verwikkeld is geraakt in een politieke intrige en naar Chili wordt gelokt. Dan keert ze terug naar Nederland. Het enige wat blijft is het grafje van hun dochtertje, in Gouda.

In de schaduw van Neruda's roem voltrekken zich tragische gebeurtenissen. Wat is de prijs voor een kortstondig geluk? Welke rekeningen moeten nog vereffend worden? En wat is pijnlijker: herinneren of vergeten?

Auteur: Mediatype: Bindwijze: Taal: Druk: Uitgever: Publicatiedatum: Rubriek: NUR: ISBN/ISBN Prijs:

Pauline Slot Boek Gebonden Nederlands 1 Arbeiderspers 01-03-2010 Indië & Indonesië / Romans Literaire roman, novelle 13 9789029571920 € 19,95

o.a. van Stockum

Voor de liefhebbers

Kwartierstaat van Marie Antonia Hagenaar
Generatie 1 (proband)


1 Marie Antonia Hagenaar, geboren op 05-03-1900 in Djokjakarta. Marie is overleden op 27-03-1965 in Den Haag, 65 jaar oud. Marie trouwde, 30 jaar oud, op 06-12-1930 met Neftalí Ricardo Reyes, 26 jaar oud. Neftalí is geboren op 12-07-1904 in Parral, Vii-Region, Chili. Neftalí is overleden op 23-09-1973 in Clinica Santa Maria, , Region Metropolitana, Chili, 69 jaar oud.

Generatie 2 (ouders)
2 Richard Pieter Fedor Hagenaar, geboren op 14-05-1856 in Batavia. Richard is overleden op 05-03-1920 in Batavia, 63 jaar oud.
Hij trouwde, 41 jaar oud, op 15-12-1897 in Djokjakarta met de 18-jarige
3 Antonia Helena Vogelzang, geboren op 30-01-1879 in Semarang. Antonia is overleden op 15-08-1945 in Tjideng, Batavia, 66 jaar oud.

Generatie 3 (grootouders)
4 Richard Pieter Ferdinand Hagenaar, geboren op 19-08-1828 in Batavia. Richard is overleden op 25-06-1892 in Batavia, 63 jaar oud.
Hij trouwde, 24 jaar oud, op 11-06-1853 in Batavia met de 22-jarige
5 Maria Elisabeth Sophia Louise von Ende, geboren op 25-11-1830 in Batavia. Maria is overleden op 14-06-1890 in Djokjakarta, 59 jaar oud.
6 Pieter Jacob Vogelzang, geboren op 29-07-1841 in Delft. Pieter is overleden op 24-01-1897 in Jogjakarta, 55 jaar oud.
Hij trouwde, 34 jaar oud, op 17-02-1876 in Batavia met de 24-jarige
7 Maria Mathilda ten Cate, geboren op 04-10-1851 in Semarang. Maria is overleden op 18-10-1906 in Batavia, 55 jaar oud.

Generatie 4 (overgrootouders)
8 Pieter Hagenaar, geboren op 17-10-1794 in Giessen Nieuwkerk.
Hij trouwde, 25 jaar oud, op 30-01-1820 in Soerabaya met de 26-jarige
9 Jacomijntje Verkruyssen, geboren op 04-02-1793 in Haarlem. Jacomijntje is overleden op 16-09-1850 in Soerabaya, 57 jaar oud. Jacomijntje is weduwe van Barend ten Siethoff (ovl. 1820).
10 Friedrich Nicolaus Heinrich Albert von Ende, geboren op 22-07-1804 in Merzen, Pfarrkirche, Duitsland. Friedrich is overleden op 31-07-1855 in Batavia, 51 jaar oud. Friedrich trouwde (2), 49 jaar oud, op 04-07-1854 in Batavia met Rosalie Fanie Julia Ernestiena Ednenov (1831-1913), 22 of 23 jaar oud.
Hij trouwde (1), 27 jaar oud, op 24-09-1831 in Batavia met de 18-jarige
11 Oranina Bloemenstiena, geboren op 30-04-1813 in Tandjong Oost. Oranina is overleden op 28-04-1854, 40 jaar oud.
12 Frans Vogelzang, geboren op 16-02-1812 in Delft. Frans is overleden in 1880, 67 of 68 jaar oud.
Hij trouwde, 26 jaar oud, op 13-11-1838 in Vlissingen met de 22-jarige
13 Anthonia Christina van ’t Hoff, geboren op 14-05-1816 in Zierikzee.
14 Johannes Hendrikus ten Cate, geboren op 28-03-1813 in Zwolle. Johannes is overleden op 31-10-1860 in Modjokerto, 47 jaar oud.
Hij trouwde, 23 jaar oud, op 01-07-1836 in Japara met de 15-jarige
15 Maria Helena Persijn, geboren op 26-01-1821 in Japara. Maria is overleden op 06-02-1898 in Den Haag, 77 jaar oud.

Generatie 5 (betovergrootouders)
16 Huibert Hagenaar.
Hij trouwde met
17 Grietje Baardwijk.
18 Jan Verkruyssen.
Hij trouwde met
19 Catharina Rolvink.
20 Friedrich Hartmann von Ende. Friedrich trouwde (2) met unknown.
Hij trouwde (1) met
21 Maria Elisabeth Koopmann.
22 Willem Vincent Helvetius van Riemsdijk, geboren op 23-11-1752 in Batavia (Djakarta). Willem is overleden op 15-02-1818 in Molenvliet te Batavia, 65 jaar oud. Willem begon een relatie (2) met Mientje van Mandhaar. Willem trouwde (3), 20 jaar oud, op 04-07-1773 in Batavia (Djakarta) met Catharina Margaretha Craan (1754-1792), 19 jaar oud.
Hij begon een relatie (1) met
23 Oranina van Batavia.
24 Pieter Vogelzang, geboren op 16-09-1781 in Delft. Pieter is overleden op 12-07-1861 in Delft, 79 jaar oud.
Hij trouwde, 30 jaar oud, in 11-1811 in Delft met de 21 of 22-jarige
25 Maria Margaretha Bach, geboren in 1789. Maria is overleden in 1873, 83 of 84 jaar oud.
26 Jacob van ’t Hoff.
Hij trouwde met
27 Anna Christina Letzer.
28 Gerrit ten Cate, geboren op 14-12-1767 in Zwolle. Gerrit is overleden op 12-04-1824 in Kaap de Goede Hoop, 56 jaar oud.
Hij trouwde, 34 jaar oud, op 07-03-1802 in Zwolle met de 20-jarige
29 Maria Alida van der Laan Droop, geboren op 21-10-1781 in Amsterdam. Maria is overleden op 12-01-1842 in Kedong Allang. Batavia, 60 jaar oud.
30 Coenraad Persijn, geboren op 29-12-1793 in Semarang. Coenraad is overleden op 18-12-1856 in Pati, Japara, 62 jaar oud.
Hij trouwde, 25 of 26 jaar oud, in 1819 in Japara met de 13 of 14-jarige
31 Catharina Dorothea van Gumster, geboren op 09-05-1805 in Japara. Catharina is overleden op 10-03-1879 in Kedoes, Japara, 73 jaar oud.

Generatie 6 (oudouders)
44 Jeremias van Riemsdijk, geboren op 18-10-1712 in Utrecht. Jeremias is overleden op 03-10-1777 in Batavia, 64 jaar oud. Jeremias is weduwnaar van Maria Lucretia Wentink (ovl. 1750), met wie hij trouwde (1), 35 jaar oud, op 05-05-1748 in Batavia. Jeremias trouwde (3), 61 of 62 jaar oud, in 1774 met Theodora Rotgers.
Hij trouwde (2), 38 jaar oud, op 02-05-1751 in Batavia met de 15-jarige
45 Adriana Louisa Helvetius, geboren op 19-01-1736 in Batavia. Adriana is overleden op 23-11-1772 in Batavia, 36 jaar oud.
48 Frans Vogelzang. Frans is overleden op 21-09-1793 in Delft. Frans is weduwnaar van Jannetje van Aarnhem (ovl. 1772), met wie hij trouwde (1) op 06-09-1755 in Delft.
Hij trouwde (2) op 29-01-1774 in Delft met de 33-jarige
49 Anna van Schie, geboren op 12-06-1740 in Delft. Anna is overleden op 13-03-1813 in Delft, 72 jaar oud.
50 Jan Bach.
Hij trouwde met
51 Anna Maria van Schouten.
56 Berent Gerritsz ten Cate, geboren op 29-05-1726 in Zwolle. Berent is overleden op 18-05-1801 in Zwolle, 74 jaar oud. Berent is weduwnaar van Margaretha van Lochem (1732-1763), met wie hij trouwde (1), 27 jaar oud, op 26-05-1754 in Deventer.
Hij trouwde (2), 40 jaar oud, op 27-10-1766 in Wilp met de 26-jarige
57 Antonia Hendrika van Marle, geboren op 06-06-1740 in Diepenveen. Antonia is overleden op 22-03-1795 in Zwolle, 54 jaar oud.
58 Folkert van der Laan, geboren op 02-11-1749 in Bellingwolde. Folkert is overleden op 10-09-1784 in Batavia, 34 jaar oud.
Hij trouwde, 31 jaar oud, in 12-1780 in Amsterdam met de 23-jarige
59 Hendrica Reeters, geboren op 25-03-1757 in Amsterdam. Hendrica is overleden op 17-01-1831 in Zwolle, 73 jaar oud. Hendrica trouwde (2), 29 jaar oud, op 16-07-1786 in Amsterdam met Jan Jobst Droop (1754-1812), 32 jaar oud.
60 Claas Persijn, geboren op 24-07-1761 in Amsterdam. Claas is overleden in 1821 in Rembang, 59 of 60 jaar oud. Claas trouwde (2) met unknown.
Hij begon een relatie (1) met
61 Maria Magdalena Salomons, geboren op 09-08-1776 in Batavia.
62 I.B. van Gumster, geboren in 1782. I.B. is overleden op 20-04-1852 in Japara, 69 of 70 jaar oud.
Hij trouwde met
63 Theodora Pernert.

Generatie 7 (oudgrootouders)
88 Scipio van Riemsdijk, geboren op 27-12-1671. Scipio is overleden in 1737, 65 of 66 jaar oud.
Hij trouwde met
89 Johanna Bogaert, geboren in 02-1680 in Utrecht. Johanna is overleden in 1761, 80 of 81 jaar oud.
90 Willem Vincent Helvetius, geboren in 01-1705 in Sluis.
Hij trouwde, 30 jaar oud, op 03-02-1735 in Batavia met de 18-jarige
91 Egidia Cornelia Tolling, geboren op 13-02-1716 in Batavia.
96 Pieter Vogelezang.
Hij trouwde met
97 Elizabeth Landschot.
98 Leendert van Schie, geboren op 26-11-1716 in Delft.
Hij trouwde, 20 jaar oud, op 18-05-1737 in Delft met
99 Maria Wenschen.
112 Gerrit Willemsz ten Cate, geboren op 16-12-1697 in Almelo. Gerrit is overleden op 09-06-1775 in Zwolle, 77 jaar oud.
Hij trouwde, 24 jaar oud, op 22-09-1722 in Zwolle met de 21-jarige
113 Susanna Bavink, geboren op 30-09-1700 in Almelo. Susanna is overleden op 10-09-1738 in Zwolle, 37 jaar oud.
114 Hendrik Willem van Marle.
Hij trouwde met
115 Johanna Elisabeth Wijnen.
116 Gerhardus Johannes van der Laan, geboren op 17-11-1715 in Bellingwolde.
Hij trouwde, 22 jaar oud, op 13-04-1738 in Bellingwolde met de 29 of 30-jarige
117 Rixte Udes, geboren in 1708.
118 Pieter Reeters.
Hij trouwde met
119 Maria Alida van Laeten, geboren op 04-07-1727 in Amsterdam.
120 Jan Persijn, geboren op 11-04-1714 in Amsterdam.
Hij begon een relatie met
121 Grietje van Heest, geboren in 1720 in Nuenen.
123 Margaretha van der Vijver.

Generatie 8 (oudovergrootouders)
180 Josephus Johannes Helvetius, geboren op 18-04-1667. Josephus is overleden op 23-11-1719 in Sluis, 52 jaar oud.
Hij trouwde met
181 Wilhelmina Sluymers, geboren in 1669. Wilhelmina is overleden op 12-02-1712, 42 of 43 jaar oud.
182 Laurens Tolling, geboren op 26-12-1672 in Amsterdam. Laurens is overleden op 24-07-1725 in Batavia, 52 jaar oud.
Hij trouwde, ongeveer 34 jaar oud, omstreeks 1706 met de ongeveer 21-jarige
183 Anna Catharina van Happel, geboren op 16-12-1685 in Batavia. Anna is overleden op 09-03-1735, 49 jaar oud.
196 Philip Leendertsz. van Schie, geboren op 03-11-1695 in Delft.
Hij trouwde, 20 jaar oud, op 30-05-1716 in Delft met
197 Marijtje Paree.
198 Tomas van Wenschen.
Hij trouwde met
199 Anna van Wesstrik.
224 Willem Abrahamsz ten Cate, geboren in 1662 in Almelo. Willem is overleden op 20-08-1728 in Almelo, 65 of 66 jaar oud.
Hij trouwde, 19 of 20 jaar oud, op 03-12-1682 in Almelo met
225 Judith Gerritsdr ten Cate, geboren in Almelo. Judith is overleden in 1741.
232 Johan Hendrik van der Laan, geboren op 30-09-1687 in Bellingwolde. Johan is overleden in 1738, 50 of 51 jaar oud.
Hij trouwde, 26 jaar oud, op 25-02-1714 in Bellingwolde met de 24-jarige
233 Elisabet Blenke, geboren op 13-10-1689 in Groningen.
234 Ude Folckerts.
Hij trouwde met
235 Anna Engels Bruggers. Anna trouwde (2) met Nanne Hindricks.
238 Abraham van Laeten.
Hij trouwde met
239 Johanna Sassen.
240 Claes Persijn, geboren op 16-01-1689 in Amsterdam. Claes trouwde (2), 39 jaar oud, op 09-03-1728 in Amsterdam met Alida van der Ledden.
Hij trouwde (1), 23 jaar oud, op 05-04-1712 in Amsterdam met de 20-jarige
241 Jacomina van der Landen, geboren op 19-10-1691 in Amsterdam.
242 Coenraad van Heest.

Generatie 9 (oudbetovergrootouders)
360 Johannes Fredericus Helvetius, geboren op 17-01-1629 in Anhalt. Johannes is overleden op 29-08-1709 in Den Haag, 80 jaar oud.
Hij trouwde, 29 jaar oud, op 16-07-1658 in Den Haag met de 15-jarige
361 Johanna Pels, geboren op 23-06-1643 in Fagasan, Formosa.
364 Altetus Tollingh.
Hij trouwde omstreeks 1656 in Den Haag met
365 Alida Lousen Buys.
366 Johan Maurits van Happel, geboren in 1654 in Rauschenberg, Hessen-Nassau, Preussen. Johan is overleden op 13-06-1690, 35 of 36 jaar oud.
Hij trouwde, ongeveer 30 jaar oud, omstreeks 1684 in Batavia met de ongeveer 20-jarige
367 Johanna Magdalena de Bollan, geboren op 20-11-1664 in Batavia. Johanna trouwde (2), ongeveer 21 jaar oud, omstreeks 1685 met Herman de Wilde.
392 Leendert Philipsz. van Schie, geboren op 28-08-1669 in Delft.
Hij trouwde, 24 jaar oud, op 26-06-1694 in Delft met de ongeveer 19-jarige
393 Maria Cornelisdcht van Bodegraven, geboren omstreeks 1675.
394 Pieter Jacobsz. Paré.
Hij trouwde met
395 Marijtje Jacobs van der Berg.
448 Abraham Hendrikszn ten Cate, geboren in 1620 in Borne. Abraham is overleden in 1666, 45 of 46 jaar oud.
Hij trouwde in Zwolle met
449 Trijntje van Bebber. Trijntje is overleden in 1680. Trijntje trouwde (2) op 09-06-1670 met Hendrik van Lochem.
450 Gerrit Hermansz ten Cate.
Hij trouwde met
451 Aaltje Lamberts.
464 Jan van der Laen.
Hij trouwde met
465 Heila Addens.
466 Gerrit Blenke.
Hij trouwde met
467 Bouwina Huisman.
468 Folckert.
480 Jan Jacobs Persijn, geboren op 27-04-1642 in Amsterdam.
Hij trouwde met
481 Maritje Claesdcht Kock, geboren omstreeks 1640.
482 Lambert Abrahams van de Lande, geboren in Oud Beijerland.
Hij trouwde met
483 Johanna Christina van de Sand.

Generatie 10 (stamouders)
720 Balthasar Schwietser, geboren in 1600.
Hij trouwde, ongeveer 32 jaar oud, omstreeks 1632 met
721 Anna Brouwman.
722 Jan Barendsz Pels, geboren in Nijmegen.
Hij trouwde in 06-1629 in Batavia met
723 Mayke Six, geboren in Middelburg. Mayke trouwde (1) met Eduard Auxbrebis. Mayke trouwde (2) in 07-1627 in Batavia met Gerrit Jansz. Blokemaker.
734 Jacques de Bollan, geboren in 1613 in Luik. Jacques is overleden op 28-02-1684, 70 of 71 jaar oud. Jacques trouwde (2), ongeveer 41 jaar oud, omstreeks 1654 in Batavia met Anna Catharina Gannier.
Hij trouwde (1) met
735 unknown asian woman.
784 Philip Leendertsz. van Schie, geboren omstreeks 1645 in Delft.
Hij trouwde met
785 Lijsbeth Willems Well.
786 Cornelis van Bodegraven.
896 Hendrik Gerritsz ten Cate, geboren in 1565 in Borne. Hendrik is overleden in 1640 in Oldenzaal, 74 of 75 jaar oud.
Hij trouwde met
897 Geertgen ten Kocks.
930 Evert Addens.
Hij trouwde met
931 Tibeta Ritsius.
960 Jacob Janssen Persijn, geboren vóór 1625.
Hij trouwde met
961 Jannitje Jans.
962 Claes Hendriks.

Generatie 11 (stamgrootouders)
1440 George Vigelius.
1442 Joost Brouwman.
Hij trouwde met
1443 Anna Olvenstet.
1568 Leendert Cornelisz. van Schie, geboren op 15-03-1620 in Delft.
Hij trouwde met
1569 Maertge Willems.
1792 Gerrit ten Cate, geboren in 1540 in Zenderen. Gerrit is overleden in 1600 in Borne, 59 of 60 jaar oud.
Generatie 12 (stamovergrootouders)
2886 Stpehanus Olvenstet.
Gegenereerd met Aldfaer versie 4.2 op 17-03-2010 14:18

Nog meer voor de liefhebbers van indische Soap

nr 11 Oranina van Bloemenstiena is een dochter van de slavin Oranina en ze was geadopteerd door van Riemsdijk.. In deze kwartierstaat wordt van Riemsdijk als haar vader beschouwd, maar misschien was hij wel niet de vader..
Zij werd in het testament van Riemsdijk niet als erfgenaam genoemd, terwijl een hele reeks kinderen wel.
En de naam Bloemenstiena lijkt erg veel op 'van Blommenstein'...een naam die aanwezig was te Indië.
Buitenechtelijke kinderen werden soms verkapt toch naar de vader vernoemd... bijv Vermehr werd Rhemrev.. von Ende werd Ednenov..
Bloemenstiena overleed in 1854 als "krankzinnige" en haar man Friedrich von Ende hertrouwde Rosalie Fanie Julie Ernstiena Ednenov, ook al een dochter van een slavin
Was in dit geval de vader ook een von Ende of was dat haar doopnaam .. en omdraaiing van haar toekomstige mansnaam von Ende ?
Dit is onduidelijk.. zeker is dat Rosalie in 1848 al de naam Ednenov had.
Het verhaal is dat een aantal kinderen Ednenov geboren rond 1850 van Rosalie en van Friedrich waren.. maar hoe kwam Rosalie aan de juridisch erkende naam Ednenov, zodat zij haar kinderen kon aangven bij de burgerlike stand onder haar naam Ednenov
Dit 2e huwelijk van Friedrich was 3 maanden na overlijden van Bloemenstiena.. (!) .. en zij zouden samen 10 kinderen gehad hebben

Nahhhh.... heb ik teveel gezegd met 'soap'? Niet toch ? :lol


p.s. nu ik toch aan het roddelen ben... dit is te mooi om te laten liggen.

Er waren meer volwassen mannen van Blommenstein rond 1831 te Indië .
En 1 was Willem Diederik van Blommenstein.. hij was huwde voor de 2e maal met de zus (overl 1825) van zijn overleden vrouw van Braam (overl 1811)
En de naam Diederik werd in de familie van generatie op generatie doorgegeven.. en kwam zo terecht bij Diederik van Vleuten, de cabaretier die binnenkort met een onemanshow begint... Het thema is..... de Indische achtergrond van zijn familie.

whaa... hoop bekende achternamen komen langs..

dankjewel voor dit uitgebreide verhaal en ik ben benieuwd naar de onemanshow

Zover ik het kan zien kwam de voorvader van Bommelstein van van Vleuten pas na 1817 naar Indië en Oranina was geboren april 1813.
Zijn broer Diederik Cornelis, reizende rechter, was wel in 1812 en 1813 te Indië.
De broer huwde oktober 1812 te Batavia en zijn eerste kind Diederik werd geboren in augustus 1813 te Semarang.
Nu weten we waar de naam Diederik vandaan komt...

Maruca Reyes-Hagenaar in Westerbork



In 2010 verscheen mijn roman over het leven van Maria (Maruca) Reyes-Hagenaar, de eerste echtgenote van de beroemde Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Pablo Neruda, onder de titel ‘En het vergeten zo lang’. Uit de archieven van Kamp Westerbork is nu gebleken dat zij in de laatste maand voor de bevrijding gevangen zat in dat kamp. Lees hier het portret dat ik van haar mocht schrijven voor de website www.bevrijdingsportretten.nl, met alles over de toedracht:

Lange omweg naar Westerbork

Het introverte archief

Als de wereldgeschiedenis je lot is, kunnen kleine gebeurtenissen bepalend zijn. Toen Maria Hagenaar, geboren en getogen in Nederlands-Indië, in 1930 in Batavia een jonge Chileense diplomaat ontmoette, nam haar leven een nieuwe wending.

Het huwelijk met Neftalí Reyes zou haar weghouden uit de Japanse kampen, maar haar via grillige omwegen wel in Westerbork doen belanden. Daar behoorde ze op 12 april 1945 tot de mensen die niet de wrede muilen van treinwagons open zagen gaan, maar de poort naar buiten.

Zeventig jaar lang wist alleen het archief dat Maria Reyes-Hagenaar in het kamp gevangen had gezeten. Maar archieven zijn introvert: wie geen vragen stelt, krijgt niets te horen. Pas nu zeventig jaar bevrijding van Westerbork wordt herdacht met portretten van de mensen die daar op 12 april 1945 gevangen zaten, weten we dat Maria een maand in het kamp heeft doorgebracht − de laatste maand.

Het archief gaf antwoord en kwam met een Rode-Kruiskaart. Daarmee is weer iets onthuld over Maria Hagenaars opmerkelijke leven in de schaduw van een wereldberoemde man.

Lees verder bij Pauline Slot