Oorlogsliefdekind was het witte schaap - het verhaal van Johnny van Kempen

Oorlogsliefdekind was het witte schaap

Oorlogsliefdekind Johnny van Kempen (Bron: Oorlogsliefdekind.nl)

Het verhaal van Johnny van Kempen

'Londoh, londoh!' Blanke, blanke. De kinderen die verwekt werden door Nederlandse soldaten in Indië werden beschimpt en uitgesloten. Oorlogsliefdekind Johnny van Kempen: 'Mijn moeder smeerde mijn haar in met schoensmeer.'

"Mijn vader moet een grote man zijn geweest, want dat ben ik ook. In de kampong was ik de londoh, de belanda. Ik was maar een blonde, een witje. Ik was het troetelkindje van mijn moeder, en ook mijn oudere zuster Mary was dol op mij. Ik was haar levende pop. Maar voor de anderen was ik toch het buitenbeentje. En in de kampong zelf... Dan kwamen daar Indonesiërs langs: ‘Belanda nekat, kita sekat! We vagen je van de aarde weg...’ of ‘Wegwezen jij, je bent een blanke, oprotten.’"

Oorlogsliefdekind
Johnny van Kempen is een oorlogsliefdekind. Hij is het resultaat van de liefde tussen een Nederlandse militair en een Indonesische vrouw. Uit hun relatie werd in juli 1948 kleine Johnny geboren. "Mijn vader heeft mij, zijn eigen zoontje, in zijn armen gehad. En plotseling, van de ene dag op de andere, bleef hij weg. Zonder berichtgeving, zonder afscheid. Niets! Mijn moeder is nog wel naar de kazerne gegaan om te vragen wat er aan de hand was. Maar daar hielden ze haar tegen: ‘Wie bent u?’ Dat was het korte antwoord...."

Verlating was het lot van veel oorlogsliefdekinderen. De vader keerde ze de rug toe: uit schaamte? Onverschilligheid? Een leven lang bleven de kinderen in het ongewisse. Behalve een vaderloze jeugd kregen de kinderen te maken met een ander probleem. Hun opvallend blanke huid, on-Indische lengte en soms blonde haar waren aanleiding tot pesterijen. Soms met gevaar voor eigen leven. Het kind was een bastaard, en de moeder had geheuld met de vijand.

Londoh
Annegriet Wietsma is initiatiefnemer van het project Oorlogsliefdekind. Ze spoorde tientallen oorlogskinderen. In de interviews die ze met ze voerde kwam pesten voortdurend terug. Wietsma: 'Ze werden vaak 'londoh' genoemd, en soms 'bezetterskind'. Ieder van hen reageerde er anders op: Johnny van Kempen werd boos, terwijl anderen hun schouders ophaalden.'

Soms groeiden de oorlogsliefdekinderen op binnen de muren van het weeshuis. Niet zelden had de moeder het kind in het weeshuis gestopt, om te voorkomen dat iemand haar 'witte' kind ontdekte. Het kwam dan zelden buiten de poort, zodat het weinig van pesterijen merkte.

Na hun zestiende veranderde dit. Wietsma: 'Soekarno was aan de macht. Door de grimmige strijd met Nederland om de zeggenschap over Nieuw-Guinea en de herinnering aan de koloniale overheersing vers in het geheugen waren Nederlanders niet erg populair in Indonesië. Ook de oorlogsliefdekinderen werden hiermee geassocieerd.'

Met de machtsoverdracht naar Soeharto in 1965 werd hun situatie beter. Wietsma: 'Nu was een andere bevolkingsgroep het haasje: communisten, Chinezen. Bovendien: wie niet in Indonesië wilde blijven, was inmiddels het land uitgetrokken. Degenen die achterbleven werden nu volle Indonesiër. Een lichte huidskleur vormde toen geen probleem meer. Bovendien schelden volwassenen elkaar minder gauw uit.'

Welke gevolgen de andere huid had op latere leeftijd is onduidelijk. Wietsma wil hierover nog iets anders kwijt: 'Het was voor kinderen moeilijk om geen vader te hebben: in de Indonesische samenleving zijn familiebanden belangrijk, en geen vader hebben was financieel en sociaal lastig. En niet in de laatste plaats: iedereen wil weten waar hij of zij vandaan komt.'

Johnny
En hoe liep het af met Johnny? Op oorlogsliefdekind.nl doet hij zijn verhaal over een jeugd lang waakzaam anders-zijn, en over zijn vertrek naar Nederland.

Zijn kinderjaren waren illustratief voor oorlogsliefdekinderen. Met de mantel der moederliefde werd getracht om kleine Johnny te beschermen, tegen de Indiërs en zijn eigen onbesuisdheid. Van Kempen: "Mijn moeder heeft ook vaak geprobeerd mijn blonde haren donker te verven met schoensmeer en mijn huidskleur een donkerder tint te geven. Daar gebruikte ze een soort kruiden voor, gemengd met slaolie om het wat soepeler te krijgen. Dat zag er natuurlijk niet uit. Want sommige vlekken waren donkerder dan andere. Ik was net een lopende dooie rat. Ik denk dat ik daarom ook nog steeds last heb van huiduitslag, want dat gebeurde met bijtende stoffen. Want wat is agressiever dan schoensmeer? Het was een gebed zonder end, want na een paar douchebeurten was dat er natuurlijk al weer af. Dus op het laatst liet ze het maar achterwege. Maar ik kreeg wel vaak een petje op, om mijn blonde haren te verdoezelen."

Lees op oorlogsliefdekind.nl het volledige verhaal van Johnny van Kempen. Op deze site vindt u wekelijks verhalen over oorlogsliefdekinderen, nieuws en achtergronden. Rechts vindt u het dossier, met daarin alle verhalen over het project.


Omroep.nl/geschiedenis - ‎20 mei 2010‎