Het RMS-ideaal? 'Ik ben er helemaal klaar mee'

Het RMS-ideaal? 'Ik ben er helemaal klaar mee'
Vrijdag 08 oktober 2010 | Napsia Rolobessy |

De Molukse bevolking was deze week volop in het nieuws. Vooral de regering in ballingschap die al vijftig jaar een uitzichtloze strijd voert voor een onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken (RMS). In hoeverre voelen Molukkers zich nog verbonden met het vrijheidsideaal? Wordt het tijd om afscheid te nemen van het RMS-ideaal?
Advocaat en ondernemer Glenn Haulussy (51) uit Ridderkerk is er duidelijk over, hij voelt zich op geen enkele wijze verbonden met de RMS. Haulussy groeide op in een Molukse woonwijk in Capelle aan den IJssel, maar kreeg het vrijheidsideaal bepaald niet met de paplepel ingegoten. 'Ik heb ooit met mijn ouders de proclamatiedag van de RMS bijgewoond. Dat is het enige. Mijn vader heeft zich er al snel vanaf gekeerd. Hij wilde dat zijn gezin zich zou richten op een verblijf in Nederland.' Hetzelfde geldt voor de half-Molukse Eva van Bemmel (38) - die liever niet bij haar echte naam wordt genoemd - marktonderzoekster van beroep en woonachtig in de Betuwe. Zij vertelt: 'Mijn opa heeft vrij vroeg afstand genomen van het hele RMS-gebeuren en dat heeft zich ook doorvertaald naar mijn opvoeding. Ik heb veel van de Molukse cultuur meegekregen. Kennis over de RMS heb ik vooral in de media opgedaan.'

Voor- en tegenstanders
Het idee van een vrije Republiek der Zuid-Molukken (RMS), is volgens beiden ongeloofwaardig. 'Opteren voor een federale staat, zoals Atjeh, is een reëler uitgangspunt dan dat van een onafhankelijke republiek', zegt Haulussy. Van Bemmel gelooft in acceptatie: 'Men zou zich erbij neer moeten leggen dat de Molukken een provincie is van Indonesië. De bevolking heeft er meer aan als men zich zou inzetten om hun leefsituatie te verbeteren dan zich te richten op het onafhankelijkheidsstreven.' De strijd zou bovendien daar gestreden moeten worden. 'Als ik het idee had dat de RMS op de Molukken zou leven, dan zou ik het ondersteunen. Die signalen krijg ik niet. Ik ben me ervan bewust dat men daar niet vrij is erover te spreken, maar tijdens vakanties heb ik er nooit iets over
opgevangen', aldus Van Bemmel die afgelopen zomer nog haar opa, die inmiddels weer op Ambon woont, opzocht.

Ontevredenheid
Pieter Anthony (54) heeft andere ervaringen wanneer het gaat om het RMS-ideaal. Volgens de docent uit Groningen zijn er genoeg mensen te vinden met een mening over de RMS. Zij geven die alleen liever niet in het openbaar. Anthony bezoekt regelmatig het Indonesische archipel en spreekt regelmatig met mensen hierover: 'Er zijn zowel voor- als tegenstanders. Als ik zeg dat er geen RMS bestaat, dan kom ik veel voorstanders tegen. Andersom komt evengoed voor. Maar er zijn ook mensen die zeggen: ik ga geen opstand plegen tegen degene die mij voedt.'
Opvallend genoeg laat Anthony zich over zijn eigen visie voorzichtig uit: 'Ik laat het graag aan de mensen daar over. Het enige wat ik weet is dat er grote
ontevredenheid heerst. Terecht, want de onderdrukking is naar mijn ervaring sterk voelbaar. Dat vind ik heel schandalig. Dit geldt niet alleen voor de Molukken, maar voor heel Indonesië.'

Publiciteitsstunt
Afgelopen week spande de Molukse regering in ballingschap een kort geding aan om de arrestatie van de Indonesische president Yudhoyono – die een staatsbezoek aan Nederland zou brengen- af te dwingen vanwege de schending van mensenrechten in het land. 'Een goede zaak', vindt een 28-jarige Molukse inwoner van Breda die liever anoniem wil blijven, 'om van de gelegenheid gebruik te maken aandacht hiervoor te vragen'. Het past bij de rol die de RMS-regering zich heeft aangemeten, maar het is totaal ongeloofwaardig en niet zo heel handig', vindt Van Bemmel. Het Indonesische staatshoofd blies zijn bezoek aan Nederland op het laatste moment af. Haulussy vindt dit begrijpelijk, maar beschouwt het ook als een zwaktebod waarmee de RMS in de kaart werd gespeeld. Hij kan bovendien de actie niet rijmen met het beleid van de nieuwe president in ballingschap John Wattilete. Bij zijn aantreden dit voorjaar liet Wattilete duidelijk weten het pad van radicalisering en geweld te willen verlaten en te kiezen voor de weg van dialoog en lobby. 'Een kort geding past hier niet bij. Wattilete is van huisuit advocaat en wist als geen ander dat het kort geding geen kans van slagen had. Het is nooit verkeerd om de schending van mensenrechten aan de kaak te stellen. Maar ik beschouw dit een beetje als een publiciteitsstunt van de kant van de RMS-regering, die hiermee de aandacht van de media heeft getrokken', aldus Haulussy.

'Overwinning'
De ‘overwinning’ zal volgens de advocaat het Molukse volk nog duur komen te staan. Bijvoorbeeld door het bemoeilijken van het aanvraagproces van een inreisvisum door de Indonesische autoriteiten. Meer zorgen maakt hij zich
echter om de mensen daar: 'Ik hou er rekening mee dat er in Indonesië nog grotere repercussies zullen plaatsvinden. Laten we dat niet vergeten. Dan hebben de mensen hier makkelijk praten.'
In een interview met het NRC Handelsblad vorige week liet Wattilete weten dat zijn regering vooral strijdt voert voor de mensen op de Molukken. De 62-jarige Joop Sahetapy uit Rotterdam reageert cynisch hierop: 'Daar heb ik grote bewondering voor, ik ben heel benieuwd hoe ze dat willen aanpakken', reageert de in Rotterdam woonachtige Joop Sahetapy (62) cynisch. 'Onbegrijpelijk
dat men denkt op basis van het huidige RMS-concept internationale politiek te kunnen voeren.'

Voor Sahetapy betekent de RMS vooral een spannende geschiedenis. Tot het eind van de jaren zestig was hij zeer actief voor de RMS-beweging en betrokken bij heftige acties’. 'Daar horen niet de treinkapingen bij, die volgden later pas in de jaren zeventig.' Sahetapy is nog steeds benieuwd naar de lijn die de nieuwe president Wattilete wil uitzetten. Hij spreekt over dialoog, daar heb ik tot nu toe
nog niets van teruggezien. 'Ik ben heel benieuwd hoe hij dit intern wil vormgeven.' Voelt Sahetapy zich nog op enigerlei wijze geëngageerd met het vrijheidsideaal? 'Nee, veel acties van het huidige RMS-concept zijn niet te verkopen. Hiervan heb ik me lang geleden afgekeerd. Ik heb het er helemaal
mee gehad.'

De strijd
De vraag dient zich aan of een regering in ballingschap nog wel legitiem is. Is het niet gewoon klaar met de RMS? 'Zeer zeker niet. Ik vind het juist goed dat de RMS nog steeds voor haar zaak staat. Je hebt pas echt verloren als je de strijd opgeeft', zegt Joel de Lima (26) uit Breda.
Het begrip ‘regering in ballingschap’ klinkt zijn plaatsgenoot Miz Latumaerissa (32) belachelijk in de oren. Enigszins spottend zegt hij: 'Hoe kun je nou een regering zijn op afstand, dat bestaat toch nergens?' De RMS-regering streeft sinds 1966 vanuit Nederland naar herstel van de Molukken als zelfstandige republiek. Gedurende de onduidelijke machtsverhoudingen na de dekolonisatie van het voormalige Nederlands-Indië in 1950 poogde de eilandengroep als Republik Maluku Selatan (RMS) zelfstandigheid te verwerven. Het Indonesische bewind maakte al snel met geweld een eind hieraan. Latumaerissa betreurt het dat de aanhangers destijds de strijd voor een onafhankelijke staat in Nederland hebben voortgezet. De frustratie klinken in zijn stem door: 'De eerste generatie heeft haar leven ernaar ingericht. De volgende generaties kregen het met de paplepel ingegoten, met alle gevolgen van dien. Waarvoor? Wat heeft de RMS uiteindelijk bereikt?'

De meerderheid?
Toch was Latumaerissa vroeger een fanatieke RMS-aanhanger. 'Ik was jong en wist niet beter. Ik ging veel naar bijeenkomsten in het land, vooral met het idee onze geschiedenis en het ideaal in stand te houden. Op een gegeven moment word je ouder en wijzer en ging ik zelf op zoek gegaan naar informatie. Dat heeft ertoe geleid dat ik me er steeds minder in kon vinden.' Hoe staat hij nu tegenover het RMS-ideaal? 'Het klinkt hard, maar ik ben er helemaal klaar mee.' Van Bemmel gaat minder ver hierin. 'De RMS vertegenwoordigt blijkbaar een bepaalde groep, daar heb ik er geen problemen mee. Ik vraag me alleen af of zij de meerderheid vertegenwoordigt.' Dit vraagteken zet ook Haulussy. De anonieme inwoner uit Breda vindt het lastig, maar zegt uiteindelijk: 'De Molukkers zijn een vergeten volk. Het is lullig om te zeggen, maar het is een verloren zaak.'

Bron: Wereldjournalisten