Klaar met de Islam

Klaar met de Islam



Joris Zwetsloot − 15/08/13, 22:00



"Ik kende zo veel interpretaties van het geloof en iedereen heeft zogenaamd de waarheid in pacht. Geloof wordt niet gemaakt door God, maar door de mens."

Ze brak met het islamitische geloof. De Indonesische Arimbi Dewinggani gaat voortaan als atheïste door het leven, op het gevaar af dat ze in de cel belandt. .



Ik had geen vrienden meer en ik wist niet wat ik moest doen. Maar mijn koppigheid won het.


Elke dag ben ik bang", zegt Arimbi Dewinggani. "Bang voor geweld, of dat ik van de universiteit gestuurd word. Indonesië barst van conflicten vanwege religieuze sentimenten. Verschillen binnen de islam veroorzaken al onderlinge haat en agressie, dus hoe zullen mensen reageren als ze horen dat ik atheïst ben?"

Arimbi (25) is moderator van 'Anda Bertanya Ateis Menjawab' (ABAM), een Indonesische Facebookpagina over atheïsme. De naam betekent 'jij vraagt, een atheïst antwoordt'.

Arimbi wil uit angst voor represailles niet met haar echte naam in de publiciteit. Ze is voorzichtig, dat blijkt wel uit haar outfit. Met deftige leren instappers, een net jasje in gebroken wit en een sierlijke turquoise hoofddoek oogt ze als een keurige moslima. Vooral die hoofddoek valt op. Want hoewel bijna iedereen in Yogyakarta moslim is, draagt lang niet iedere vrouw een hoofddoek.

"Buiten ABAM weten maar vier mensen dat ik atheïst ben. Mijn vader durf ik het niet te vertellen. Hij accepteert dat ik nooit meer bid, zolang ik mijn hoofddoek maar oplaat. Doe ik die af, dan verliest hij zijn eer in het dorp."

Blasfemiewet
Eerverlies is niet het enige gevaar. Volgens de Indonesische grondwet moet iedereen in één God geloven, het paspoort vermeldt welke van de vijf toegestane religies iemand aanhangt. Godslastering is strafbaar. Eerder dit jaar publiceerde Human Rights Watch (HRW) een vernietigend rapport over de verslechterde positie van religieuze minderheden in Indonesië. Het rapport staat vol excessief geweld tegen minderheden. HRW spreekt zich fel uit tegen de nalatige Indonesische overheid, die agressors de hand boven het hoofd houdt en met de blasfemiewet in de hand minderheden opsluit.

Volgens Andreas Harsono van HRW Indonesië komt het door deze veroordelingen en het toenemende georganiseerde religieuze geweld dat vrijwel niemand uitkomt voor zijn atheïstische overtuiging. "De laatste tien jaar zijn maar een paar Indonesiërs voor hun atheïsme uitgekomen. Twee leven in het buitenland, eentje (Alexander Aan, red.) zit in de gevangenis."

Karl Karnadi, nauw betrokken bij ABAM, is een van hen. Hij verhuisde voor zijn studie naar Duitsland en werd daar openlijk atheïst. "Ik heb enorm veel bewondering voor atheïsten in Indonesië", zegt hij. "Zij lopen het risico uitgesloten te worden door hun omgeving of vermoord te worden door radicalen. Mensen in Indonesië associëren atheïsme met criminaliteit en seksuele excessen."

ABAM probeert die huidige stigma's te doorbreken. Arimbi Dewinggani: "Waar andere atheïstische groepen alleen hun frustratie uiten via Facebook, slaat ABAM een brug tussen religie en atheïsme door de vragen van mensen te beantwoorden, zonder provocatie. Natuurlijk wind ik me soms op, zeker als gelovigen denken dat atheïsten geen moraal hebben. Niet God zorgt voor een goede moraal, mensen doen dat, met elkaar. Hoe moeilijk het soms ook is, ik blijf altijd geduldig antwoord geven."

Moslimsekte
Die aanpak is niet onopgemerkt gebleven. De pagina heeft meer dan 10.000 likes en 200 actieve leden, van wie trouwens lang niet iedereen atheïst is. Arimbi is trots op haar werk bij ABAM. Ze twijfelt geen moment aan haar overtuiging. Toch droeg ze drie jaar geleden nog een boerka en is ze nog geen jaar echt van de islam afgestapt.

Arimbi groeide op in een gematigd moslimgezin. Tijdens haar studie kwam ze in contact met een radicale moslimsekte. De naam van de sekte kan ze zich niet zo snel herinneren. "Ik heb het weggestopt," zegt ze met schrik in haar ogen. "Het was zo'n akelige periode, dat ik er liever niet meer aan denk."

Tien minuten later schiet het haar toch te binnen: Ad Ridho. "Ik moest iedere dag vanuit school gelijk door naar de sekte. Daar las ik uit de Koran en kreeg ik les over de sharia. Ad Ridho was tegen democratie en tegen het kapitalisme. Verder moest ik een boerka dragen en mocht ik buiten de sekte met niemand omgaan." .


Omdat bijna niemand weet dat ik atheïst ben, doe ik veel dingen anders dan ik zou willen.


Interpretaties van het geloof
Arimbi kreeg twijfels. "Ik stuitte op veel regels die discriminerend waren voor vrouwen. Dat kon ik niet accepteren." Haar bedenkingen bleven, dus ze vertrok. "Op dat moment was ik wanhopig en in de war. Ik had geen vrienden meer en ik wist niet wat ik moest doen. Maar mijn koppigheid won het. Ik brak met Ad Ridho en verhuisde naar Yogyakarta om een nieuwe start te maken. Omdat ik klaar was met het radicale, werd ik weer gematigd moslim."

Even leek het erop dat Arimbi rust vond in haar nieuwe situatie. Maar na een tijdje liep ze opnieuw tegen twijfels aan. "Ik kende zo veel interpretaties van het geloof en iedereen heeft zogenaamd de waarheid in pacht. Geloof wordt niet gemaakt door God, maar door de mens."

De weg naar het atheïsme was lang en vol hobbels. Toch lijkt haar atheïstische overtuiging slechts het begin van een zoektocht. "Omdat bijna niemand weet dat ik atheïst ben, doe ik veel dingen anders dan ik zou willen. Het voelt als tijdverspilling om continu de schijn op te houden. Mijn hoofddoek beklemt mij en ik heb niet de vrijheid om mezelf te uiten. Ook kan ik geen liefdesrelatie aangaan. Misschien vindt een jongen mij wel leuk vanwege mijn hoofddoek, maar zo ben ik helemaal niet."

Als ze over de toekomst vertelt, verstomt haar lach. "Als we een tolerante samenleving willen, moet de overheid niet meer toekijken, maar ingrijpen. Pas als er een duidelijk signaal vanuit de politiek komt, accepteren mensen andersdenkenden."

Ze mijmert vaak over de toekomst, zegt Arimbi. "Als ik mijn diploma heb, wil ik graag naar een land als Nederland of Amerika, waar ik gewoon kan zeggen wat ik wil. Soms denk ik erover om onder mijn eigen naam mijn echte gevoelens te uiten op Facebook. Maar dat kan ik niet, ik ben gewoon te bang."

Trouw