Koningin Beatrix ontvangt overlevende bloedbad Rawagedeh niet

Koningin ontvangt overlevende bloedbad niet
NOS Toegevoegd: dinsdag 9 nov 2010, 12:39

Saih op het Willem Lodewijkgymnasium

Door redacteur Esther Bootsma

De enige overlevende van een bloedbad door Nederlandse militairen in Indonesië in 1947 wordt niet ontvangen door koningin Beatrix. Het was de grootste wens van Saih Bin Sakam (87), die voor het eerst in Nederland is om zijn zaak te bepleiten. Maar het kabinet van de koningin heeft zijn verzoek om een ontmoeting afgewezen.

De zaak - excuses en schadevergoeding voor de nabestaanden van de massa-executie in Rawagedeh - ligt politiek nog zo gevoelig, dat Saih overal stuit op dichte deuren. Hij heeft vanmiddag een korte ontmoeting met SP-parlementariër Harry van Bommel, maar de vaste Kamercommissie voor buitenlandse zaken wil hem niet ontvangen. Indië-veteranen evenmin. Alleen op een school in Groningen, het Willem Lodewijk gymnasium aan de toepasselijke Verzetsstrijderslaan, is de oude man van harte welkom.

Coole Indonesiërs
"He, dat zijn die coole Indonesiërs", roept een leerling, als de kleine, broodmagere Saih Bin Sakam door de gangen van de school schuifelt. Hij is er samen met leden van het Comité Nederlandse Ereschulden, dat Saih naar Nederland heeft gehaald om zijn zaak en die van acht weduwen uit het dorp Rawagedeh te bepleiten. Leerlingen hangen aan zijn lippen, als Saih vertelt over de dramatische gebeurtenissen op 9 december 1947.

"Nederlandse militairen kwamen naar ons dorp om een guerrillastrijder te zoeken", vertelt hij. Ze vonden hem niet, en schoten daarna bijna de hele mannelijke bevolking van Rawagedeh dood. "Samen met mijn vader en andere mannen moest ik op een rij gaan staan. Met mitrailleurs schoten ze ons takatakatak neer", gebaart hij met zijn handen.

Litteken
Moeizaam staat hij op, en trekt hij zijn jasje op om de leerlingen het litteken van de kogel in zijn rug te laten zien. Saih was de enige die het bloedbad overleefde. Hij hield zich dood, tot de Nederlandse militairen vertrokken. Schattingen over het aantal doden lopen uiteen, van 150 (het officiële Nederlandse cijfer) tot 433 (volgens Indonesiërs).

Negen weduwen en Saih eisten twee jaar geleden excuses en 'kompensasi' van de Nederlandse Staat. Ze waren eerste Indonesiërs die dit deden. Maar volgens de overheid is de zaak verjaard, en keert de staat daarom geen schadevergoeding uit. De rechtszaak loopt nog; volgens advocaat Liesbeth Zegveld kunnen oorlogsmisdaden niet verjaren. Bovendien meet de regering volgens haar met twee maten, want slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog krijgen soms wel compensatie.

De gymnasiumleerlingen vinden het een schande. Ze zijn verbijsterd dat Nederland zo weinig heeft gedaan voor de nabestaanden van Rawagedeh. 'Hoe hebben jullie het dorp weer opgebouwd?', vragen ze Saih. 'Heeft u wel eens psychologische hulp gehad?', vraagt een jongen, waarop Saih uitbarst in een brede tandeloze schaterlach.

Indië-veteranen
Schuldig voelen de leerlingen zich niet over de misdaden van de generatiegenoten van hun grootvaders. Daarvoor is het te lang geleden. Maar ze begrijpen wel dat deze kwestie gevoelig ligt bij Indië-veteranen. "Ja, dat snap ik", zegt een leerling. "Maar het is zo lang geleden, daar moeten ze toch in redelijk overleg overheen zien te stappen? Meneer Saih heeft helemaal niks, hij is straatarm. Het is toch de plicht van Nederland om die mensen tegemoet te komen? Ze hebben nog maar zo kort te leven, laat dat dan een menswaardig bestaan zijn."

NOS met videofilmpje

De overlever van Rawagedeh
door Dewi Gigengack. zaterdag 13 november 2010 | 06:28



Straatbeeld in Balongsari, zoals Rawagedeh nu heet. Foto: Jan Lepeltak/GPD


Saih Bin Sakam kwam naar Nederland om de moordpartij in Rawagedeh aan de kaak te stellen. Tevreden keert hij terug, al gingen er niet veel deuren open.


Zo stil als het was in Nederland tijdens zijn bezoek, zo stil was het ook toen hij weer wegging. De pers is alles behalve massaal aanwezig op luchthaven Schiphol, er zijn geen camera's, er is bijna geen belangstelling. Na een bezoek van twaalf dagen aan Nederland is de 87-jarige Saih Bin Sakam teruggekeerd naar Indonesië.

De enige overlevende van het bloedbad in 1947 in het Javaanse dorpje Rawagedeh, waarbij bijna de hele mannelijke bevolking werd doodgeschoten door Nederlandse militairen, was in Nederland om zijn zaak te bepleiten. Bin Sakam en negen nabestaanden willen excuses en een schadevergoeding. Maar volgens de landsadvocaat is de zaak verjaard.

Natuurlijk, de Indonesiër had een druk programma. Interviews, een ontmoeting met vijf Kamerleden, een bezoek aan een school. Maar de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken wilde hem niet ontvangen en ook bij koningin Beatrix was hij niet welkom. "Ik heb de koningin altijd al willen ontmoeten. Dat ze dat niet wil, is aan haar. Wat kan je eraan doen?"

"Wat ons is opgevallen is dat geen enkele prominente Nederlander zich heeft uitgesproken over deze zaak in de media", zegt voorzitter Jeffry Pondaag van de stichting Comité Nederlandse Ereschulden. Hij heeft namens Bin Sakam en negen andere nabestaanden de Nederlandse staat aansprakelijk gesteld voor wat er in Rawagedeh is gebeurd. Hij is teleurgesteld. "Het was een moordpartij, geen executie", benadrukt Pondaag. "Bij een executie word je eerst berecht. Dit waren onschuldige burgers die in hun rug geschoten werden."

De NPS-documentaireserie De Oorlog maakte vorig jaar een reportage over het bloedbad in Rawagedeh. Bekijk de uitzending hier.



Stentor