Atheïsten (en sjiieten) niet toegestaan in Indonesië
Makassar - 'Het sjiitische geloof is onverenigbaar met de belangrijkste islamitische principes.' Met die verklaring stookte minister Suryadharma Ali eind januari de doorgaans al verhitte religieuze gemoederen in Indonesië flink op.
JACCO HUPKENS
Hij sprak ook niet op persoonlijke titel, maar namens zijn ministerie van Religieuze Zaken - je zou toch denken dat ze daar terughoudend zijn met een bevolkingsgroep voor ketters uitmaken. In Indonesië zijn er zo'n drie miljoen sjiieten, op ruim tweehonderd miljoen moslims, dus de verhoudingen zijn te ongelijk voor grootschalig sektarisch geweld à la Irak.
Maar mede geïnspireerd door dit soort verklaringen is afgelopen jaar wel het geweld tegen religieuze minderheden toegenomen in het grootste moslimland ter wereld, schrijft mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch in zijn laatste rapport: 'Militante moslims konden in 2011 ongehinderd knokploegen vormen om andere gelovigen aan te vallen.' Het bekendste voorbeeld daarvan is de aanval op een huis in het Javaanse plaatsje Cikeusik, waar een jaar geleden drie aanhangers van de ahmadiyah-sekte werden vermoord en vijf ernstig gewond, omdat ze afvallige moslims zouden zijn. Van de vijftienhonderd (!) aanvallers werden er uiteindelijk twaalf veroordeeld tot hooguit een half jaar cel, volgens HRW een teken dat de autoriteiten geen zin hadden om een serieuze strafzaak op te bouwen.
De opmerkingen van de minister hebben intussen veel woede gewekt. De Iraanse ambassadeur verklaarde dat hij 'wel eens even persoonlijk wil horen wat [de minister] precies bedoelde'. Een aantal parlementariërs eist naast het ontslag van Ali ook het opdoeken van het ministerie van Religieuze Zaken, dat in hun ogen religieuze harmonie niet bevordert maar tegenwerkt. President Yudhoyono maakte zijn faam als weifelende, zwakke leider waar door afgelopen zondag in een toespraak weinig meer te zeggen dan: 'Laten we de profeet volgen.'
Sjiieten waren tot nu altijd redelijk veilig in Indonesië, maar eind december werd wel een sjiitisch gebouwencomplex op Madoera platgebrand door soennieten. Het begin van een trend? 'Ik maak me wel een beetje zorgen over de stemming in dit land', zegt Chakra Roy (34), een sjiitische ingenieur uit Makassar. 'We zijn ver in de minderheid, als we worden aangevallen kunnen we niets beginnen. Maar ik blijf optimistisch, ik vertrouw erop dat de meeste landgenoten de vrijheid van godsdienst in ere houden.'
Die vrijheid is grondwettelijk gegarandeerd, Indonesië is geen islamitische staat. Maar iedereen moet wel een religie kiezen - atheïsme mag niet. Wat er gebeurt als je toch op Facebook het zinnetje 'God bestaat niet' schrijft, maakte ambtenaar Alexander Aan (30) uit Pulau Punjung (Sumatra) twee weken geleden mee. Hij werd in elkaar geslagen door buurtbewoners en daarna gearresteerd voor blasfemie. Aan hangt vijf jaar celstraf boven het hoofd.
Groene Amsterdammer