Afscheid van de Wereldomroep: campingradio, au revoir!
Thijs van Soest − 10/05/12, 11:52
Tot nog geen vijf jaar terug was het een vertrouwd beeld op Franse campings; Nederlanders met een wereldontvanger in de weer, op zoek naar de juiste golflengte voor het verslag van de Tour de France. 'Ici, Radio Tour de France, ah, gevonden.' Het internet, maar vooral smartphones en tablets maakten langzaam maar zeker een eind aan dit ritueel. Bezuinigingen zorgden voor de fatale klap: vandaag en morgen neemt Radio Nederland Wereldomroep tijdens een marathonuitzending definitief afscheid van haar Nederlandse luisteraars. Het einde van een tijdperk?
Niet alleen Nederlandse kampeerders in Europa en de rest van de wereld zullen voortaan verstoken blijven van de uitzendingen, het treft ook vrachtwagenchauffeurs, expats, zeevarenden. Zij waren de trouwe luisteraars tot het einde toe. En dat einde is nu echt in zicht.
Redactie, correspondenten, oud-medewerkers en de luisteraars staan tot en met morgen 24 uur lang stil bij het einde van de Nederlandstalige uitzendingen. 'Nog één keer brengt de Wereldomroep in alle windstreken dat bijzondere gevoel van thuis, het gevoel van de radio als vriend in den vreemde', klinkt het.
Morgen gaan de deuren van de omroep open. Aan de Witte Kruislaan 55 in Hilversum kunnen voor het eerst en direct voor het laatst de uitzendingen worden bijgewoond. Volgens de makers wordt het een terugblik met een traan en een lach: 'We blikken terug naar hoe het ooit begon met Radio Oranje en muziek van Jetty Paerl. Ook is er aandacht voor de vele nieuwsuitzendingen, want we hebben de luisteraars jarenlang bijgepraat over wat er gebeurde in Nederland. Zo was er de watersnoodramp in 1953, maar ook de moord op Pim Fortuyn waar de Wereldomroep op geheel eigen wijze aandacht aan besteedde.'
Oprichting
Radio Nederland Wereldomroep is opgericht in 1947. Maar een Nederlandse internationale omroep was er al langer. De geschiedenis begint op 11 maart 1927 met uitzendingen naar Nederlands Indië door de korte golfzender PCJ Philips Laboratoria in Eindhoven. Philips ontwikkelt een markt voor kortegolfzenders en -ontvangers. De doorbraak volgt op de avond van 31 maart 1927 als koningin Wilhelmina het volk in de koloniën toespreekt via de zender.
Het ontwikkelen van de kortegolfmarkt blijkt een kwestie van een lange adem, blijkt uit gegevens van het Instituut voor Beeld en Geluid. De Tweede Wereldoorlog leidt uiteraard tot extra vertraging. De regering besluit tot de oprichting van Radio Oranje in Londen en de BBC stelt zendtijd en faciliteiten beschikbaar. De zender wordt tegen het eind van oorlog omgedoopt in 'Radio Herrijzend Nederland', waarna op 24 mei 1945 het eerste 'wereldprogramma' wordt uitgezonden voor 'Nederlanders buiten het vaderland'. In 1947 wordt dan de Stichting Radio Nederland Wereldomroep opgericht.
De groeten
In de begintijd van de Wereldomroep is er een heuse 'Groetenafdeling', als geste naar de Nederlanders met familie in het verre buitenland. Telefoneren was destijds moeizaam en duur. In 1949 beginnen de uitzendingen in het Arabisch en Afrikaans (bestemd voor Zuid-Afrika). Twintig jaar later komt een Franse taalafdeling van de grond, terwijl in 1974 de Portugese uitzendingen voor Brazilië van start gaan. Later volgen uitzendingen voor emigranten in Australië, Nieuw Zeeland en Canada. Ondertussen zijn er dagelijkse nieuwsuitzendingen en sportverslagen voor Nederlanders op vakantie of aan het werk in het buitenland. Samenwerkingen met andere stations worden opgezet en tegelijkertijd beginnen de voorbereidingen van een televisieafdeling.
Internet
Maar terwijl het internet de wereld veroverd, raakt de rol van de Wereldomroep op sommige vlakken uitgespeeld. In juni 2011 maakt het inmiddels gevallen kabinet-Rutte bekend dat het budget van de Wereldomroep met ingang van 1 januari 2013 zal worden verlaagd van 46 miljoen naar 14 miljoen per jaar: een budgetverlaging van 70 procent. Het maakt drastische keuzes onafwendbaar.
De Wereldomroep besluit zich uitsluitend nog te richten op het bieden van 'betrouwbare en onafhankelijke informatie aan mensen in landen zonder vrije pers'. De informatievoorziening aan Nederlanders in het buitenland wordt volledig geschrapt. 'Ook zal de Wereldomroep niet langer een bijdrage leveren aan het scheppen van een realistisch beeld van Nederland voor een wereldwijd publiek', luidt de verklaring.
Als gevolg hiervan stoppen de Nederlandstalige radio-uitzendingen vandaag en morgen definitief. De zendstations op Bonaire en Madagaskar worden gesloten. De Indonesische uitzendingen stoppen op 1 juli van dit jaar. De omroep wordt niet langer gefinancierd door OCW, maar door het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Beste van Nederland
De televisie-afdeling van de Wereldomroep blijft wel bestaan, de Publieke Omroep neemt die taken over. Onder de naam BVN TV (Beste van Nederland en Vlaanderen) kunnen Nederlanders in het buitenland zodoende blijven kijken naar een selectie van tv-programma's. Waaronder de Tour de France...
En zo blijft de Wereldomroep toch nog een beetje aanwezig voor vakantievierende Nederlanders: met het tablet op de campingtafel en een baguette in de hand.
VK
do 10 mei 2012 - 15:17