Kritiek op verdoezelen 'troostmeisjes' door Japan

Kritiek op verdoezelen 'troostmeisjes' door Japan

Wouter van Cleef − 03/11/12, 10:00



Nederland heeft in de VN-Mensenrechtenraad stevige kritiek geuit op Japan vanwege de manier waarop Tokio omgaat met het troostmeisjesverleden, een eufemisme voor seksslavernij tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met deze kritiek keert Nederland zich ook tegen oppositieleider en voormalig premier Shinzo Abe, die in september nog opriep een eerder excuus van de Japanse regering over het troostmeisjesverleden van tafel te vegen. .

Tijdens een vierjaarlijkse beoordeling van de mensenrechtensituatie in Japan bekritiseerde Nederland vooral het Japanse geschiedenisonderwijs. De Nederlandse regering baseert zijn kritiek op een rapport van het Women's Active Museum on War and Peace, een Tokiose organisatie die opkomt voor het lot van troostmeisjes. Deze organisatie schrijft in een rapport dat alle verwijzingen naar de Japanse seksslavernij tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn verwijderd uit de nieuwste serie door de Japanse autoriteiten goedgekeurde geschiedenisboekjes.

In vrijwel alle Oost-Aziatische landen die Japan bezet hield tijdens de Tweede Wereldoorlog, werden lokale vrouwen verkracht door Japanse soldaten. Ook Nederlandse vrouwen in Japans bezet Nederlands-Indië werden gedwongen tot seks. Organisaties uit Nederland, China en Zuid-Korea die opkomen voor het lot van de troostmeisjes, klagen geregeld over gebrek aan erkenning en compensatie door Japan.

De Nederlandse vertegenwoordiger bij de VN-Mensenrechtenraad is bezorgd dat Japanse scholieren te weinig leren over "de verschrikkingen die gepleegd zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog". Een woordvoerder van de Nederlandse ambassade in Tokio zei gisteren dat de kritiek van Nederland ook voortkomt uit "de steeds terugkerende ontkenning van prominente Japanse politici dat het seksslavensysteem zou hebben bestaan". Zonder hem met naam te noemen is duidelijk dat hierbij onder meer wordt gedoeld op oud-premier Shinzo Abe, die sinds kort weer de belangrijkste oppositiepartij LDP leidt en die afstand neemt van eerdere Japanse excuses over het troostmeisjesverleden. Nu het zittende kabinet er slecht voor staat in de peilingen, is er een goede kans dat Abe binnenkort terugkeert als premier in een rechts kabinet.

Japan heeft de gewoonte er bij internationale kritiek op het oorlogsverleden op te wijzen dat schade en compensatie voor oorlogsslachtoffers zijn afgewikkeld in het verdrag van San Francisco (1951). Met dit verdrag maakte Japan na de oorlog zijn herintrede in de internationale gemeenschap. Ook dit keer verwees Japan naar dit verdrag als antwoord op de kritiek van andere landen.

Trouw

Excuus troostmeisjes op losse schroeven

Wouter van Cleef − 29/12/12, 11:06


De net aangetreden Japanse regering van premier Shinzo Abe wil een excuus uit 1993 over gedwongen seksslavernij uit de Tweede Wereldoorlog mogelijk herzien. Dat blijkt uit uitlatingen van de kabinetssecretaris van de deze week aangetreden conservatieve regering, Yoshihide Suga.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verkrachtten Japanse militairen grote aantallen vrouwen in Japans bezet gebied in Azië. Vooral in Zuid-Korea en China, dat bezet is geweest door Japan, lopen de emoties nog steeds hoog op over de 'troostmeisjes', zoals de seksslavinnen die te werk werden gesteld in bordelen van het leger eufemistisch worden genoemd. De regeringen in Peking en Seoul bekritiseren Japan omdat zij vinden dat het land nooit ruimhartig compensatie voor het leed heeft geboden.

Na uitgebreid historisch onderzoek maakte de Japanse regering in 1993, 48 jaar na het einde van de oorlog, zijn excuses aan slachtoffers van seksueel geweld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toenmalig kabinetssecretaris Kono erkende namens de regering dat vrouwen inderdaad gedwongen waren tot seks door het Japanse leger en maakte 'oprechte excuses' aan de slachtoffers.

Niet gedwongen
Deze zogenaamde Kono-verklaring is nationalistische politici in Japan een doorn in het oog. Rechtse critici stellen onder meer dat vrouwen niet gedwongen werden tot seks met Japanse soldaten en dat er geen bewijs is voor stelselmatig misbruik.

Tijdens de lijsttrekkerscampagne van de conservatieve LDP speelde Abe in op dit nationalistische sentiment. Abe riep toen ook al op tot herziening van de Kono-verklaring. Daarop uitten buurlanden direct hun bezorgdheid over het gevaar van een meer nationalistische koers van Japan.

Tijdens een persconferentie donderdag wilde huidig kabinetssecretaris Suga een herziening van het bijna twintig jaar oude excuus niet uitsluiten. Suga stelde dat het 'wenselijk is dat wetenschappers en experts verder onderzoek doen'.

Ook Nederlandse vrouwen werden tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië slachtoffer van seksueel geweld door Japanse soldaten. De stichting Japanse Ereschulden komt op voor het lot van Nederlandse slachtoffers van de Japanse bezetting. Voorzitter Jan van Wagtendonk is verrast door het nieuws dat het excuus uit 1993 mogelijk wordt herzien. "Ik ben geschokt en verdrietig. We wisten dat er voor onze achterban zware tijden zouden aanbreken onder premier Abe, maar ik had er niet op gerekend dat hij direct deze koers zou inslaan."


Trouw