di 12 mrt 2013, 15:48
Bezoek Indonesië werd dieptepunt Tussen alle succesvol verlopen staatsbezoeken van de Koningin is er een desastreus verlopen. Uitgerekend het bezoek aan de enorme archipel, die bijna drie eeuwen aan Nederland heeft behoord, Indonesië.
Soeharto (r) ontvangt Beatrix Foto: ANP Het staatsbezoek van koningin Beatrix, prins Claus en prins Willem-Alexander aan Indonesië van 21 tot 31 augustus 1995 werd een drama door hoogst ongepast gedrag van president Soeharto en diens regering. Voor het koninklijk paar, premier Kok en Nederland werd het een pijnlijke en beledigende ervaring.
De Indonesiërs waren gepikeerd doordat de Nederlandse regering met het oog op het verleden het staatsbezoek niet al op 17 augustus, toen in Indonesië uitgebreid werd gevierd dat vijftig jaar daarvoor de onafhankelijkheid werd uitgeroepen, maar pas op 21 augustus wilde laten beginnen. Uit wraak kreeg de Koningin een zeer kille ontvangst, gevolgd door een reeks grote en kleine pesterijen. Zo moest zij bij een aantal programmaonderdelen lang wachten op president Soeharto en diens vrouw of kwamen dezen gewoon niet opdagen. Ook werden bepaalde besprekingen op het allerlaatst afgezegd of ineens verschoven.
Geen hoge pet De Koningin, die vanwege het dictatoriale, corrupte regime toch al geen hoge pet op had van Soeharto, liet zich door al deze schofferingen niet van haar stuk brengen. In haar rede tijdens het gebruikelijk galadiner sneed ze, zonder overigens excuses te maken, niet alleen op subtiele wijze de omstreden politionele acties van het Nederlandse leger in 1947 en 1948 tegen de voor hun onafhankelijkheid strijdende Indonesiërs aan, maar ook de voortdurende schending van de mensenrechten in Indonesië.
"De strijd voor de onafhankelijkheid heeft de onderlinge band tussen de volken van deze archipel ongetwijfeld versterkt. De bevolking van dit reusachtige eilandenrijk, dat zo'n grote verscheidenheid kent, leeft nu samen en in een verband. Het recht van eenieder in vrijheid de eigen godsdienst te belijden, wordt erkend en beleefd. Het respect voor de overtuiging van de medemens en de tolerantie die in uw cultuur zijn ingebed, versterken het streven van uw land om zijn nationale motto 'eenheid in verscheidenheid' werkelijkheid te doen worden. Een kenmerk van onze moderne samenleving is dat wij steeds meer weten over wat er in andere landen gebeurt en ons daar wederzijds een oordeel over vormen. Hierbij moeten wij respect en begrip hebben voor de verschillen in tradities en gewoonten. Dit betekent echter niet dat wij geen gesprek kunnen aangaan over de fundamentele rechten en waarden die de leden van de wereldgemeenschap hebben vastgelegd. Deze vormen in toenemende mate de dialoog tussen landen, en dus ook tussen Indonesië en Nederland, een vanzelfsprekend element."
De Koningin bood dus geen excuses aan voor het Nederlandse optreden in Indonesië, hoewel zij dat zelf wel zou hebben gewild. Premier Kok hield dat tegen, omdat het ongetwijfeld grote beroering onder de Nederlandse oorlogsveteranen zou veroorzaken.
De toespraak werd in Nederland zeer goed ontvangen. De Telegraaf noemde het een "magistrale rede". Minder te spreken waren de vaderlandse media over de plagerijen en schofferingen van de kant van de Indonesiërs.
De Indonesische minister van Buitenlandse Zaken, Ali Alatas, toonde zich later uiterst verbaasd over de kritische commentaren in de Nederlandse media. Minister Van Mierlo (Buitenlandse Zaken) was er zelfs kwaad over. De suggestie dat president Soehartoerop uit zou zijn geweest om Nederland te vernederen, noemde hij "ronduit belachelijk".
Telegraaf