Gepubliceerd: 20 februari 2014 11:06
Marion Bloem & Ivan Wolffers - Het Java van BloemWeergave in tekst en beeld van de keren dat Bloem en Wolffers Java hebben bezocht. Het resultaat is een zeer gevarieerde bloemlezing van het Indonesische eiland.
Arisan is een lokale traditie; een systeem met lootjes waarbij iedereen meebetaalt, en de 'winnaar' organiseert een feestelijke middag met eten en drinken.
Het ritueel wordt ook toegepast bij minder bedeelden die een bruiloft te vieren hebben - op deze manier betaalt de hele gemeenschap eraan mee.
Deze arisan-traditie is een van de vele onderwerpen uit het gevarieerde boek Het Java van Bloem. Ernaast staat een artikel over de corruptie op Java, waarbij wordt uitgelegd hoe dwingend - of heilig - familiebanden kunnen zijn en dat ze elkaar door dik en dun moeten bijstaan. Dat corruptie een manier van leven is en dat die door de bevolking zelf niet op elk niveau als zodanig wordt ervaren.
Afgedankte busjes
De natuurpracht van het eiland is verbeeld met foto's van smaragdgroene heuvels met felle stippen van tropische bloemen. Maar Java is ook een 'kerkhof' van afgedankte busjes die aan de elementen zijn overgeleverd, zoals op een andere foto te zien is.
En van markten die alle geuren en kleuren in overvloed hebben, versus de sobere hutjes in het binnenland. Ruige wandelpaden in de bergen versus riksja's, fietsen, bussen, brommertjes en auto's die elkaar in de smorende verkeersstromen van Jakarta verdringen om hun eindbestemming te halen.
Familieverhalen
Het persoonlijke is door Het Java van Bloem heen vervlochten met familieverhalen en foto's. Pas later begon Bloem zich te interesseren voor het Nederlands-Indië van haar ouders, wat indertijd leidde tot de documentaire Het land van mijn ouders. Het familieverhaal is niet het hart, maar wel een van de drijfveren van dit boek.
En de persoonlijke touch geeft een diep gevoelde warmte die van de pagina's opstijgt. Die indruk wordt versterkt door beelden van de extreem fotogenieke Bloem te midden van de mensen die zij beschrijft en eerder beschreven heeft, getuige de passages uit Bloems rijke oeuvre als schrijfster.
De islam op Java, Chinezen op Java, amok - het zijn maatschappelijk en politiek gerelateerde onderwerpen die ook aan bod komen. De onvermijdelijke recepten die aan dit boek zijn toegevoegd zijn bijna cliché, maar bij een boek over een Indonesisch eiland is het weglaten van het culinaire aspect geen optie.
Tradities
Dat eten moet erin, omdat het tevens onlosmakelijk verbonden is met de tradities en levensstijl, die weer fraai aansluiten op de beelden van landarbeiders met hun karakteristieke hoeden die als zonnetjes boven de hoge groene gewassen uitsteken.
Het Java van Bloem is een interessant Java voor iedereen; een gevarieerde, ontroerende en prikkelende collage. En er is geen hip designthema of vormgevingsfoefje op losgelaten, wat het geheel iets van een ouderwets prentenboek meegeeft - een keuze die goed aansluit bij de wat melancholieke sfeer.
Uitgeverij De Arbeiderpers
Nu.nl
vr 21 feb 2014 - 16:26