"4 mei alleen voor slachtoffers WO II"

"4 mei alleen voor slachtoffers WO II"

Toegevoegd: donderdag 13 mrt 2014, 20:33


Ieder jaar zijn we op 4 mei twee minuten stil om de oorlogsslachtoffers te herdenken. Maar een aantal organisaties vindt dat de Dodenherdenking terug naar de kern moet: alleen nog de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog moeten worden herdacht. Historica Maud van de Reijt is te gast.


Ondersneeuwen

Het voorstel komt van Joodse organisaties, de Raad van Kerken en het contactorgaan Moslim en Overheid. Ze willen dat met de Dodenherdenking niet langer ook de Nederlandse burgers en militairen die na 1945 in andere oorlogen en bij vredesoperaties zijn omgekomen, worden herdacht. De boodschap van de Holocaust dreigt onder te sneeuwen door op 4 mei alle oorlogsslachtoffers tegelijkertijd te herdenken.


"De Tweede Wereldoorlog is zo een unieke gebeurtenis in de geschiedenis met zo een unieke les voor vandaag de dag dat wij denken dat die oorlog meer dan voldoende te zeggen heeft voor de nationale herdenking en nu wordt dat ondergesneeuwd", zegt Esther Voet, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) in Nieuwsuur.


Veteranendag

Tot 1961 had de herdenking alleen betrekking op de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 1961 werden op 4 mei op sommige plaatsen ook de slachtoffers van andere militaire conflicten (zoals de politionele acties in Nederlands-Indië) en vredesoperaties (zoals in Libanon, Bosnië of Afghanistan) herdacht.

Die slachtoffers moeten voortaan op Veteranendag herdacht worden, zegt Voet. "Het is erg belangrijk deze slachtoffers herdacht worden. Want die zijn voor de vrede gestorven en daar heb je Veteranendag voor. Het is een dag voor de veteranen en voor de mensen die in het leger zijn gestorven."

"Gezonde combinatie"

Maar brigade-generaal b.d. Hein Scheffer, voorzitter van het Veteranenplatform, is het daarmee volledig oneens. "Op die dag vind je geen herdenkingsmomenten. Dat is een dag van herkenning en waardering. Dat moeten we gescheiden houden in mijn ogen". Hij wil dat de herdenking op 4 mei blijft zoals die is. Hij noemt het een gezonde combinatie.

Ook wijst Scheffer erop dat het belangrijk is dat dit soort herdenkingen een vorm van actualiteit hebben. "Anders loop je het risico dat het een heel geïsoleerde herdenking gaat worden waar straks niemand meer een band mee heeft. Alleen de verre nabestaanden van de mensen die het hebben meegemaakt."


"Zestig jaar herrie"

Over de vraag wie er wel en niet herdacht mogen worden wordt al jaren hevig gestreden. De huidige definitie van het Nationaal Comité omvat ook de Duitse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog en Nederlandse collaborateurs, maar het herdenken van deze doden ligt gevoelig, ook als het niet om overtuigde nazi's maar om jonge dienstplichtigen gaat.

De jonge historica Maud van de Reijt verdiepte zich tijdens haar studie in de geschiedenis van de Dodenherdenking. Ze schreef het boek "Zestig jaar herrie om twee minuten stilte". Haar gelijknamige scriptie vormde de basis voor het boek dat ingaat op de ontwikkeling door de jaren heen van de herdenking op 4 mei.

Discussie

Het Nationale Comité 4 en 5 mei is deze week begonnen met discussieavonden over de toekomst van de Dodenherdenking. Eind van het jaar moet er een advies liggen voor het kabinet over hoe het verder gaat met de herdenking op 4 mei. Voorzitter Joan Leemhuis-Stout van het Nationaal Comité vindt het voorstel van de drie organisaties van belang.

"Ik vind het een belangrijk signaal. Het is iets uit een bepaalde hoek van de samenleving en in dit geval is dat de Joodse gemeenschap. Als daar een onderbouwde overweging van komt, dan nemen wij die in onze gedachtewisseling buitengewoon serieus mee", aldus Leemhuis-Stout in Nieuwsuur


Vragen en/of opmerkingen? Mail: Guido.van.Ophoven@Nieuwsuur.nl en Karel.Ornstein@Nieuwsuur.nl


Nieuwsuur.nl

  Een mooie gelegenheid om tijdens de Indië Herdenking in Den Haag op 15 augustus ook officieel de slachtoffers van de Bersiap te herdenken

Herdenk op 4 mei alleen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog
door Rik Kuethe 16 mrt 2014



Nederland staat op 4 mei twee minuten stil bij hen die vielen in de Tweede Wereldoorlog op Nederlands grondgebied en het toenmalige Nederlands-Indië - Foto: ANP


Een aantal organisaties wil dat de Dodenherdenking op 4 mei tot de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog wordt beperkt. Dat voorstel verdient volle steun.


Elk jaar valt op 4 mei om acht uur in de avond een grote stilte over ons land. Nederland staat dan twee minuten stil bij hen die vielen in de Tweede Wereldoorlog op het grondgebied hier en het toenmalige Nederlands- Indië.

Missies
Althans, zo ging het in de eerste jaren na de oorlog, maar sinds de jaren zeventig worden op initiatief van het Nationaal Comité Herdenking 4 en 5 mei ook landgenoten herdacht die bijvoorbeeld omkwamen bij vredesmissies van de Verenigde Naties en in Afghanistan.

Vooral bij oudere Nederlanders heeft tegen dit 'aanlengen van de herdenking' altijd veel bezwaar bestaan. Als een Nederlandse blauwhelm door een verdwaalde kogel tussen de ceders van de Libanon dodelijk getroffen wordt, is dat zeker tragisch, maar op transport gesteld te worden naar Westerbork en vandaar de vernietiging in, is toch van een andere orde.

De blauwhelmen vertrekken uit een democratisch land en keren daar ook naar terug.

Verbreding
Een aantal Joodse organisaties, de Raad van Kerken en het Contactorgaan Moslims en Overheid, pleitten er donderdag in het tv-programma Nieuwsuur voor om het herdenken weer tot de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te beperken.

Dat voorstel verdient de volle steun. Het Comité heeft 'de verbreding' steeds verdedigd met het argument dat de jongere generaties er zo ook bij worden betrokken. Maar de herdenking is niet zoiets als de opvoering van de Gijsbrecht van Amstel waar Vondels tekst wat wordt opgeleukt zodat het jonge volkje ook iets van de voorstelling meeneemt.

Het Comité zit trouwens ook niet stil. Het belegt binnenkort vier openbare bijeenkomsten in Utrecht over deze materie en komt dan in de herfst met een concept-advies aan de regering.

Nederlandser kan het niet, maar of het Comité daarmee het pleit in zijn voordeel kan beslechten blijft de vraag en valt niet te hopen.

elsevier.nl