'Het is geen roman, 't is een aanklacht!' 150 jaar Max HavelaarTentoonstelling rond het meesterwerk van Multatuli
woensdag 3 februari, 10:00 - zondag 16 mei 2010, 17:00 uur
Affiche van de Max Havelaar-tentoonstelling.150 jaar Max HavelaarHonderdvijftig jaar geleden schreef Multatuli zijn beroemde boek Max Havelaar: een werk van uitzonderlijke literaire kwaliteit, dat bovendien een enorme maatschappelijke en politieke impact heeft gehad. Het is dan ook opgenomen in de Canon van de Nederlandse Geschiedenis. De uitgave van dit belangrijke boek wordt herdacht met de tentoonstelling 'Het is geen roman, 't is een aanklacht!' 150 jaar Max Havelaar. Deze tentoonstelling is te zien bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, de plek waar de handschriften van Multatuli worden bewaard.
Eduard Douwes Dekker alias Multatuli, Latijn voor 'Ik heb veel geleden'.Multatuli en Nederlands-IndiëOp 15 mei 1860 verscheen bij uitgeverij De Ruyter in Amsterdam het boek dat de Nederlandse geschiedenis een andere wending zou geven: Max Havelaar of de koffij-veilingen van de Nederlandsche Handel-Maatschappij. Multatuli, pseudoniem van Eduard Douwes Dekker (1820–1887), wilde met het boek de misstanden aan de kaak stellen die hij had meegemaakt toen hij van 1838 tot 1856 als ambtenaar diende in Nederlands-Indië.
De tentoonstellingIn de tentoonstelling wordt het politieke, maatschappelijke en literaire belang van Max Havelaar in beeld gebracht. Centraal staat de aanklacht tegen onderdrukking, een boodschap die nog steeds actueel is. De tentoonstelling is gemaakt door de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam in samenwerking met het Multatuli Genootschap.
Actueel themaOver Max Havelaar en Multatuli wordt nog steeds veel geschreven en gesproken. De aanklacht tegen onderdrukking en strijd voor rechtvaardige en eerlijke handel (fair trade) is een boodschap die nog altijd actueel is. Het internationale keurmerk voor fair trade-producten heet in een aantal Europese landen dan ook Max Havelaar. Ook hiervoor aandacht in de tentoonstelling.
Koloniale politiekMultatuli hekelde in zijn boek de koopman en de dominee, klaagde het koloniale wanbestuur aan en rechtvaardigde de ambtenaar die wel voor de verdrukten opkwam. Na het verschijnen van Max Havelaar kon men niet meer ontkennen dat er in de kolonie veel mis was. Het boek had een sturende werking, zowel voor het ambtelijke apparaat in Nederlands-Indië als voor de koloniale politiek, en veranderde definitief het denken over het kolonialisme in Nederland.
Het handschrift van Max Havelaar: 'Ik ben makelaar in koffij, en woon op de Lauriergracht No 37.'Boodschap verpakt als romanDe uitzonderlijke literaire kwaliteit van Max Havelaar is altijd geroemd. Met recht geldt Multatuli als een van de belangrijkste schrijvers uit onze literatuur. Maar het was hem niet te doen om de kunst, hij wilde vooral de publieke opinie beïnvloeden. Hoewel hij zijn boodschap verpakte als roman, was het een vlijmscherpe politieke satire.
'Het is geen roman, 't is een aanklacht!'Op 13 oktober 1859 schreef Multatuli aan zijn vrouw Tine: ‘Lieve hart, mijn boek is af, mijn boek is af! Hoe vind je dat? (...) Het zal als een donderslag in het land vallen dat beloof ik je.' En aan tekstbezorger Jacob van Lennep, die met zijn ingrepen de angel uit het boek haalde, liet hij weten: ‘(...) het is geen roman. 't Is eene geschiedenis. 't Is eene memorie van grieven, 't Is eene aanklagt, 't Is eene sommatie!'
Max Havelaar AcademieTer gelegenheid van 150 jaar Max Havelaar hebben de Bijzondere Collecties de Max Havelaar Academie opgericht. Zes studenten krijgen de gelegenheid om als stage, tussen januari en mei 2010, een 'nieuwe Max Havelaar' te maken. De stageopdracht luidt: ‘Verplaats de thema's uit de Max Havelaar naar de 21ste eeuw en maak nieuwe verhalen, met moderne (geschreven en audiovisuele) media, die eenzelfde effect willen hebben als het oorspronkelijke boek heeft gehad.' Een serie publiekslezingen/'masterclasses' over de actuele betekenis van het boek is onderdeel van de Max Havelaar Academie.
Educatief programmaVoor deze tentoonstelling is een speciaal programma ontwikkeld voor leerlingen van havo en vwo vanaf de derde tot en met de hoogste klassen. Het programma sluit aan bij de vakken Nederlands, geschiedenis en maatschappijleer.
Wat, wanneer, waarHet is geen roman, 't is een aanklacht! 150 jaar Max Havelaar
3 februari t/m 16 mei 2010
Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam
Oude Turfmarkt 129 (Rokin)
1012 GC Amsterdam
open di–vrij 10–17 uur, za–zo 13–17 uur
Voor meer informatie: Eva Biesiot, Communicatie & PR UvA Erfgoed, e.biesiot@uva.nl, 020–5256042 / 7300.
Zie ook www.bijzonderecollecties.uva.nl.
Locatie
Oude Turfmarkt 129
1012 GC Amsterdam
Contact
Eva Biesiot
Bron: Redactie BC
k.vanderhoek@uva.nl
wo 23 dec 2009 - 15:49
