Opvallend hard vonnis: christelijke gouverneur moet twee jaar de cel in wegens blasfemieEven valt de rechtszaal stil, en ook buiten komt er geen geluid uit de aangerukte luidsprekers. De woorden 'schuldig' en 'twee jaar gevangenis' hebben even nodig om te bezinken. Het vonnis is geveld en het is opvallend hard.
Door: Michel Maas 9 mei 2017, 09:58
Het Openbaar Ministerie had alleen maar een voorwaardelijke straf geëist, maar de rechters oordelen dat gouverneur Basuki Tjahaja Purnama, beter bekend als 'Ahok', twee jaar de cel in moet. Ook Ahok zelf valt even stil. Het lijkt alsof hij nog hoopt dat het toch nog voorwaardelijk wordt, maar er volgt niets. Twee jaar, en daarmee uit. De rechter gelast zelfs zijn onmiddellijke gevangenhouding, dus meteen na het vonnis wordt de gouverneur overgebracht naar de Cipinanggevangenis in Jakarta.
De officier van justitie had twee weken geleden nog gezegd dat er geen bewijs was dat de christelijke gouverneur opzettelijk de islam had beledigd, maar de rechtbank denkt daar anders over: 'De gedaagde is schuldig bevonden aan godslastering', aldus de voorzitter van de vijfkoppige rechtbank. Meteen stroomt het internet vol met wanhoopskreten en gebeden. 'Ahok' wordt wereldwijd het meest trending onderwerp op Twitter, met teksten als 'RIP justice', 'Het einde van de democratie' en schietgebedjes voor de populaire gouverneur.
Voor het geïmproviseerde gerechtsgebouw barsten aanhangers van Basuki in huilen uit. Er klinken kreten van ongeloof. De in het wit geklede tegenstanders van de gouverneur vertrekken zonder ook maar even aan het prikkeldraad te hebben gerammeld. Zij hebben hun zin. Dat is kennelijk genoeg. De veertienduizend opgetrommelde agenten leggen hun rellenuitrusting op straat. Die is niet langer meer nodig. Niemand maakt vandaag amok. Het maandenlange spektakel rond de christen en Chinees Ahok is ten einde. Hij heeft de verkiezingen verloren en nu is hij ook zijn vrijheid kwijt. Daarmee hebben de moslims gekregen waarvoor zij eind vorig jaar massaal de straat op waren gegaan.
Indonesische moslims reageren tevreden na de uitspraak van de rechter. © AFPAhok's 'blasfemie' was een godsgeschenk voor zijn politieke tegenstanders. De zaak bleek het enige wapen waarmee de uiterst populaire gouverneur ten slotte op de knieën kon worden gedwongen. Volgens de uitspraak van de rechters heeft de christen met opzet de islam beledigd, iets wat volgens het Openbaar Ministerie niet was bewezen. Het OM had daarom twee weken geleden de blasfemieklacht helemaal laten vallen en alleen een voorwaardelijke straf geëist, wegens 'smaad tegen bepaalde geestelijk leiders'. Ahoks vergrijp was volgens de officier van justitie niet zwaar genoeg om hem op te sluiten.
In een toespraak maakte Ahok vorig jaar een opmerking over leiders die moslims wijsmaken dat zij niet op een niet-moslim mogen stemmen. De gouverneur noemde het Koranvers waarin dat zou staan en gebruikte ook de woorden 'leugen' en 'dom'. En dat had hij als christen niet moeten doen, gaf hij later ook zelf toe. Hij maakte excuses, maar dat was niet genoeg. Zijn tegenstanders roken bloed en ontketenden een succesvolle haatcampagne op het internet.
In november en december demonstreerden honderdduizenden moslims in Jakarta voor zijn gevangenneming. Die massale en bij vlagen gewelddadige protesten leidden ertoe dat er haastig een blasfemieklacht tegen Ahok werd geformuleerd en dat er met ongekende snelheid een begin werd gemaakt met de rechtszaak. De haatcampagne, de rechtszaak en de massademonstraties kostten Basuki het gouverneurschap. Zijn, islamitische, tegenstander Anies Baswedan won op 19 april de verkiezingen. Hij had zich in de campagne aan de kant van de radicalen geschaard en zich zo verzekerd van de moslimstemmen, die de doorslag gaven.
De verkiezingen gingen echter over veel meer dan alleen religie. President Joko Widodo heeft openlijk verklaard dat 'politieke krachten' achter de opgehitste demonstraties zaten. Veel vingers wezen in de richting van ex-president Susilo Bambang Yudhoyono als financier van de protesten. Ook Widodo's tegenspeler Prabowo speelde mee in het spel. Hij was de belangrijkste politieke medestander van Anies Baswedan. Prabowo heeft het oog gericht op de komende presidentsverkiezingen, in 2019, en gebruikte Jakarta als een opstapje. De daar gemobiliseerde moslimkrachten kunnen in 2019 uiterst waardevol blijken.
Het mobiliseren van radicale massa's baart veel Indonesiërs echter grote zorgen. Gevreesd wordt dat het moslimgeluid zich niet meer tot zwijgen laat brengen en dat het steeds sterker zal doorklinken in de Indonesische politiek. Het succes in de zaak-Ahok heeft afgelopen weken al geleid tot openlijke moslimbemoeienis in andere lokale verkiezingen. Dat zal door de uitspraak van dinsdag alleen maar erger worden. Ook het gebruik van de omstreden blasfemiewet wordt door deze uitspraak aangemoedigd.
Een tegengeluid tegen dit oprukkende radicalisme is er nog nauwelijks. Met name president Widodo heeft zich tot dusver nadrukkelijk op de vlakte gehouden. Pas maandag, aan de vooravond van het vonnis, heeft de regering het besluit genomen om tenminste één radikale moslimgroepering aan te pakken. Minister van Veiligheid Wiranto maakte bekend dat de organisatie Hizbut Tahrir zal worden ontmanteld. Hizbut Tahrir is al in diverse landen, waaronder Nederland, verboden omdat zij te nauwe banden zou onderhouden met het islamterrorisme. De organisatie ijvert net als IS in Syrië voor de inrichting van een 'kalifaat' in Azië. Dat is volgens Wiranto in strijd met de Indonesische grondwet en de nationale grondbeginselen die zijn vastgelegd in de 'Pancasila'.
De Indonesische tak van Hizbut Tahrir is tot grote bloei gekomen tijdens het bewind van president Susilo Bambang Yudhoyono. Kort voor het einde van diens laatste termijn, in 2014, kreeg de organisatie van diens regering zelfs een wettelijke status. Hizbut Tahrir is vertegenwoordigd in de invloedrijke Raad van Ulama's en wordt mede verantwoordelijk gehouden voor de golf van intolerantie die religieuze en seksuele minderheden in Indonesië de afgelopen jaren heeft getroffen.
Volkskrant
di 9 mei 2017 - 10:13