“Ik wist dat de kapers geen schijn van kans hadden”Voormalig scherpschutter schrijft roman over gijzeling in trein De Punt
Kees Kommer was als commandant van de scherpschutters betrokken bij het beëindigen van de treinkaping bij De Punt. Meer dan dertig jaar later schrijft hij de ervaringen van zich af. “Ik wist dat de kapers geen schijn van kans hadden.”
Nieuwsgierigen nemen in juni 1977 een kijkje bij de met kogels doorzeefde trein. (Foto's ANP en Cor de Kock)Door Tonny van der Mee
Uchelen – De titel van zijn roman symboliseert een van de meest aangrijpende momenten uit het leven van Kees Kommer.
Indien gericht… Vuur!, het commando dat zaterdagochtend 11 juni 1977 in het oortje klonk, waarna zijn scherpschutters minutenlang duizenden kogels door de trein joegen die bijna drie weken was gekaapt door Molukse jongeren.
Kommer (1939) was in de jaren ’70 commandant bij de Bijstandseenheid Krijgsmacht. Hij maakte drie Molukse gijzelingsacties mee, waarvan de treinkaping bij De Punt (1977) de meeste indruk heeft gemaakt.
Twee gijzelaars en zes kapers kwamen bij de bestorming om het leven. “Al die doden zijn door ons gevallen,” zegt Kommer. “Na afloop heb ik de ellende in de trein gezien. Ik wist van tevoren dat de kapers geen schijn van kans hadden. Het is een godswonder dat een paar het hebben overleefd. Toch ben ik er nog steeds van overtuigd dat het niet anders had gekund, gezien de informatie die we binnenkregen.”
Zijn boek is een mix van fictie en werkelijkheid. De Molukse acties vormen de rode draad. De drie hoofdpersonen zijn fictief en vertegenwoordigen verschillende invalshoeken van waaruit de acties worden belicht. Gustaaf Lilipaly is de jonge Molukse activist die worstelt met zijn identiteit, Jos Verton de scherpschutter van de bijstandseenheid. En via ‘machtswellusteling’ Arjan de Groot geeft Kommer inzicht in het terreurbeleid van de overheid.
Kommer: “Het waarom van de acties door Molukkers is altijd onderbelicht geweest. Als je ziet wat voor ellende de overheid hen heeft gebracht, is het begrijpelijk dat jonge Molukkers in verzet kwamen. Ze zagen het verdriet en de frustraties van hun ouders,”
In een talkshow waarin na 10 jaar werd teruggeblikt op de kaping, kwam bij Kommer alles weer boven. “Toen besloot ik er een boek over te schrijven. Na de kaping kregen we geen psychische begeleiding. Na de actie gingen we naar de kazerne voor een Indische rijsttafel. Er werd wat gepraat en ’s avonds was het zuipen. Zondag ging iedereen naar huis. Twee weken later waren we alweer aan het oefenen.
Kommer wil met zijn boek ook inzicht geven in het werk van de bijstandseenheid. “Het zijn geen mannen die graag mensen doodschieten, maar wel mannen die het leuk vinden om te schieten en dat ook heel goed kunnen. De sfeer was heel collegiaal.”
Onderliggend thema is onvervuld verlangen, zegt Kommer. “Wel of niet geboren worden is de grootste toevalligheid van het leven, net als doodgaan. Het verschil: over doodgaan wordt soms ‘democratisch’ beslist. Een ‘dienstongeval’ waarbij Guustaaf ‘door zijn kloten wordt geschoten’ en onvruchtbaar raakt, staat symbool voor het thema. Zo is de roman ook doorspekt met seks, intriges en corruptie. “Het moet tenslotte leesbaar zijn,” zegt Kommer. “Ik ben benieuwd naar de reacties, vooral vanuit de Molukse gemeenschap. Ik hoop dat ze het gevoel krijgen dat hen recht wordt gedaan.”
Indien gericht… Vuur! Van Kees Kommer verschijnt eind december.
Het boek is al te bestellen bij uitgeverij Free Musketeers
€ 41,95.
AD, 5 december 2009
zo 6 dec 2009 - 15:48
