Hoe laat je islamkunst zien?
Conservator van het Tropenmuseum brengt de dilemma's helder in beeld
*
’Islam in beeld’ is mooi uitgevoerd maar het is geen salonboek gevuld met esthetische hoogtepunten van de islamitische cultuur.
* Voor begrip van een godsdienst zijn beelden even belangrijk als teksten. Vaak ligt de nadruk bij de beschrijving van religies op heilige boeken.
* Mirjam Shatanawi laat in haar boek 'Islam in beeld' goed zien hoe het Amsterdamse Tropenmuseum worstelt met de vele vragen rond het tentoonstellen van islamitische kunst.
plaatjes uit het boek
* Je zou verwachten dat het Tropenmuseum zou uitpuilen van islamitische kunst uit de voormalige kolonie Indonesië. Toch is dat niet zo. Volgens Shatanawi probeerden de koloniale autoriteiten de islam te marginaliseren. De Indonesische islam was jong en zou daarom maar een vernisje zijn op een oeroude, oorspronkelijke cultuur.
Voor een goed begrip van die oercultuur, de ’ziel’ van Indonesië, zou de islam een obstakel zijn. De vergelijking was dat Indonesië een ui was, met als buitenste schil de islam. Op de achtergrond speelde angst mee. Ambtenaren zagen de islam als een bedreiging voor het Nederlandse bestuur. Begrijpelijk, want in de Java-oorlog (1825 tot 1830) en in de Atjeh-oorlog later in dezelfde eeuw speelde de islam een hoofdrol. Nederland had als ’koloniserend cultuurland’ een beschavingsmissie in Indonesië, zo was de opvatting in die dagen, en ook het Tropenmuseum, toen nog onderdeel van het Koloniaal Instituut, moest daarin een rol spelen.
De koloniale houding werkte door in het beleid van het museum. Er waren veel voorwerpen uit Indonesië maar weinige hadden specifiek een relatie met de islam. Tot 1945 was er maar één vitrine voor de islam, afkomstig uit een privécollectie.
Na de Indonesische onafhankelijkheid veranderden de politieke oriëntatie en de geografische interesse.
lees
hier het hele artikel Mirjam Shatanawi: Islam in beeld, Kunst en cultuur van moslims wereldwijd.
Boom, Amsterdam.
ISBN 9789085066279;
296 blz.
€ 29,50
Trouw, 30 januari 2010