Plastic cultureel erfgoedFriday, February 19th, 2010
Ik snap al die discussies niet zo over de Indische cultuur die uitsterft. Ondanks dat ik nu 32 jaar ben en een flinke tijd op ‘mezelf’ woon, eindigt eten bij mijn moeder nog steeds met een standaard ritueel. “Het was lekker mam.” “Gelukkig schat. Wil je wat meenemen?” “Nou als je genoeg hebt.” “Je weet dat ik altijd teveel maak.” “Graag, dan hoef ik lekker niet te koken morgen.”
Drie Vosjes aan het opscheppenVervolgens vliegt de ‘plastic’-kast boven het aanrecht open, gevolgd door het kletterende geluid van minstens één Tupperwarebakje dat op de keukenvloer valt, mijn moeder die mompelt “Waar is dat deksel nou weer?” en mij vraagt nou eindelijk haar bakjes terug te brengen (“Ik blijf geen nieuwe kopen!”). Met minstens twee bakjes, zorgvuldig verpakt tegen eventueel lekken, keer ik dan huiswaarts. Als ik de inhoud ervan na een lange werkdag heb verorberd, sms ik mijn moeder om te zeggen dat het eten weer heerlijk was. De bakjes gaan van de vaatwasser mijn ‘plastic’-opslag in. Anders is het wanneer mijn broertje en zusje er zijn. Lange tijd heb ik daar geen last van gehad, want ze woonden – met tussenpozen – bij mijn moeder en kenden het verschijnsel niet van voor jezelf moeten koken. Maar sinds ze hun eigen huis hebben voltooit eerder genoemd ritueel zich in gewijzigde vorm.
Mijn moeder zet dan voor elk van ons een set bakjes klaar. (Mocht ze te weinig hebben, dan wil ze nog wel eens met plastic zakjes werken, met name voor rijst een prima oplossing.) Met zijn drietjes staan we aan het aanrecht de bakjes vol te scheppen. Mijn broertje – 29 jaar, bijna twee meter hoog en één en al spierbundel – heeft een voorrangspositie als het gaat om kip. Hij kan rustig twee bakken kippenvleugels à 1 kilo wegwerken en er – tot zijn eigen frustratie – geen grammetje van aankomen. Mijn zusje – 25 jaar, iets meer dan 1,5 meter hoog en jaloersmakend tenger – krijgt prioriteit wanneer er garnalen op het menu hebben gestaan, soto ayam of iets met peterselie.
Ook zij zijn onlangs begonnen met het aanleggen van een plastic-verzameling, al dan niet met de collector’s items uit mijn moeders assortiment. Ik ben een paar stappen op ze voor en heb geleerd van mijn moeder. Afhaalmaaltijd-bakjes, Hertog-ijs-doosjes en Boerenyoghurt-emmertjes (erg handig voor soepen) liggen in de onderste keukenla, zodat er van grote hoogte niets op de grond kan vallen. Bovendien heb ik een aanzienlijke hoeveelheid plastic champagneglazen, wijnglazen en bordjes die, naast het reservebestek in mijn gangkast, staan te wachten op feesten en partijen.
Alleen wanneer mijn moeder een van haar onverklaarbare opruimbuien heeft, dreigt er iets te veranderen. Zo wilde ze haar partybestek – zoals ze alles dat een specifieke functie heeft, een naampje geeft (“Waar heb je mijn zonnebril gedaan mam, die ik net op tafel had neergelegd?” “In het zonnebrillenbakje schat”. “Waar heb je mijn handschoenen gedaan?” “In het handschoenenlaatje lieverd” ) – het raam uit keilen. Ik heb haar voor die misstap weten te behoeden. De eerstvolgende verjaardag was ze erg blij met die interventie. Gelukkig is alles tijdelijke, zo ook de dreiging van verandering. Hoogstens zullen bepaalde rituelen zichzelf vernieuwen. Ik heb dus alle vertrouwen in het voortbestaan van de Indische cultuur.
Deze column is in de wintereditie 2009 van Archipel Magazine gepubliceerd.
Kirsten Vos 
za 20 feb 2010 - 10:49
...... in plat Javaans: Jenenge kepet hihihi.