in DiEP het verhaal over de repatriëring van Indische Nederlanders in Dordt

Vanaf 16 april is het nieuwe DiEP magazine uit
16 april 2010

DORDRECHT - DiEP. Onder deze naam komt vanaf morgen (16 april) weer het nieuwe magazine uit. Oud-PvdA raadslid Wouter van der Spoel komt aan het woord als kenner van de Indische Nederlanders, die na de oorlog in Dordt kwamen. Hij is historicus en hoopt er wellicht in de toekomst nog op te promoveren, zodra hij zijn opleiding geschiedenis aan de Universiteit heeft afgerond. Van der Spoel zette samen met Pieter Verhoeve historische onderwerpen weer op de kaart, zoals Huize Merwede dat nu wordt opgeknapt. Eens was dat een zeer machtig slot, dat bij een slag om Dordt in 1418 werd verwoest.



Meer over DiEP:

Dat er veel over de historie van de streek en de stad te vertellen valt blijkt uit de nieuwste editie van DiEP Magazine. Een scala aan onderwerpen wisselt elkaar af en neemt de lezer mee langs zeer diverse historische en culturele thema’s: de herbouw van historisch erfgoed in de regio, de geschiedenis van Dordtse urinoirs, de terugkeer van sixtiespopband Cosmic Dealer en Gerard Reves verblijf in Dordrecht.

In het nieuwe nummer schuwt DiEP niet om maatschappelijke thema’s aan te boren zoals de repatriëring van Indische Nederlanders naar Dordrecht vlak na de oorlog. De zoektocht, naar de betekenis van cryptische Malewitsch-achtige borden in de stad elders in het tijdschrift leest als een spannende samenzwering. En het artikel over het achterhalen van de geografische herkomst van middeleeuwse bouwmaterialen brengt de lezer overal in Europa.

DiEP Magazine is vanaf 16 april te koop bij diverse Dordtse boekhandels, Museum van Gijn, de VVV, HETHOF en bij Erfgoedcentrum DiEP aan Stek 13.


dordrecht.net

....In het nieuwe nummer schuwt DiEP niet om maatschappelijke thema’s aan te boren zoals de repatriëring van Indische Nederlanders naar Dordrecht vlak na de oorlog.


Wat er destijds helaas nooit erbij werd vermeld (ten tijde van de repatriering), was dat de repatriering geschiedde naar de oude binnenstadbuurten van Dort.
Waar kwamen de meeste Indo's weer in terecht?
Juist ja: in van die grote portiekwoningen, grotendeels nog met houten vloeren, dus erg gehorig. Kleine muffe kamertjes en het liefst nog op zolder en als extra toetje was er vlakbij nog de oude gevangenis met de hoge muren. Lekker uitzicht als je uit je zolderkamertje naar buiten keek.
Van de meeste portiekwoningen waren de apartementen op de begane grond ingericht voor slagerijen, kruideniers en groenteboertjes.

De betere woningen van Dort waren natuurlijk niet beschikbaar. Die waren bezet en kwamen echt niet leeg.

Kan de lezer zich hierbij iets voorstellen?
Dortse binnenstand vol historie uit Neerlands grootse tijden?
En de arme Indo's net uit het warme tropenland gekomen, meteen in de kou van Nederland in oude bekrompen "historische" pandjes met fraai uitzicht op de historie van Dort. Die arme Indo's dachten maar aan één ding: Waar is die zon gebleven? Waar is mijn uitzicht op de pisang en mangga boom? Waarom heeft de groentenboer beneden geen kangkung in zijn schappen?
Waarom kan ik geen otak kopen bij de slager of lever? (Toen mocht dat hier allemaal nog niet verkocht worden.)
Waarom is die rijst zo duur bij de kruidenier?

Ach ja, die goeie ouwe repatrierings tijd, ja ja. Pfrfrfrfrt.

uit: DiEP #14 / april 2010 -

Selamat datang*
De komst van de Indische Nederlanders naar Dordrecht


Opmerkelijke notitie

Ook Dordrecht kreeg te maken met de komst van Indische Nederlanders. Op 21 mei 1946 stonden er zo’n 500 in Dordrecht ingeschreven. Van der Spoel: “In een tijd dat Nederland in opbouw was en er een groot tekort was aan woningen, kreeg ook Dordrecht te maken met de komst van Indische Nederlanders. Zij werden onder meer gehuisvest in pensions zoals het Oranje Hotel aan de Johan de Wittstraat en pension Wolwever aan de Wolwevershaven. In 1954 werd besloten om voor de Indische Nederlanders een aantal woningen te bouwen aan de Diepenbrockweg in de wijk Krispijn.” Dat over de keuze voor deze locatie ‘zorgvuldig’ was nagedacht blijkt uit een notitie waarop Van der Spoel stuitte.
In een advies aan burgemeester en wethouders schreef de directeur van Openbare Werken en Volkshuisvesting op 6 februari 1954: ‘De ondervinding heeft geleerd, dat de gerepatrieerden er veelal andere woonzeden op na houden dan hier te lande gebruikelijk is, uit welkenhoofde het aanbeveling verdient zo mogelijk de daarvoor bestemde woningen enigszins afgezonderd te houden aan de rand van b.v. bestaande bebouwingen’.

Dordrecht, 1956.
Bewoners van het Oranje Hotel, een contractpension voor repatrianten aan de Johan de Wittbrug in Dordrecht, op het trapje bij de ingang. Uit de collectie van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam.


Gevoelige kwestie

De beeldvorming rond de Indische Nederlanders in die periode blijkt echter niet in één notitie te vangen. Van der Spoel: “Toen eind december 1949 de tweede groep Indische Nederlanders naar Nederland kwam, liet dat de Dordtse bevolking niet onberoerd. Zij hield van 5 tot en met 10 maart 1951 een grote inzamelingsactie om geld in te zamelen voor de nieuwkomers. Werden die eerste groep nieuwkomers nog gezien als landgenoten, voor de latere groepen was dat minder vanzelfsprekend. Hun positie moest steeds sterker worden verdedigd, zo blijkt uit de ingezonden brievenrubriek van dagblad De Dordtenaar. Zo benadrukte een lezer: ‘Het gaat hier om eigen mensen’. Een Nederlandse vrouw, getrouwd met een Indische man, schrijft: ‘Men weet niet dat het hier landgenoten betreft. Men vraagt deze Indische Nederlanders regelmatig: Bent u Ambonees, bent u Indonesiër, bent u neger?’ Dat de kwestie gevoelig lag, blijkt ook uit een interview in De Dordtenaar met de vijf muzikanten van The Silver Strings, die in pension Wolwever woonden. De journalist noteert: ‘Pas op. Zeg de jongens vooral niet, dat zij Indonesiërs zijn. Hun blik spant zich gelijk een boog en lijkt te bevriezen. Wij zijn Indische Nederlanders!’
Hoewel Van der Spoel zijn onderzoek nog niet helemaal heeft afgerond, durft hij al wel een constatering aan: “De komst van Indische Nederlanders wordt vaak als voorbeeld gezien van moeiteloze integratie. Uit mijn onderzoek blijkt dat die niet altijd vlekkeloos is verlopen. Patriottische verbondenheid met de Indische Nederlanders werd niet door iedereen even vanzelfsprekend gevoeld. Dit had mijns inziens onder meer te maken met de lange tijdsperiode waarin de nieuwkomers naar Nederland kwamen. Hoe het ook zij, de repatrianten van destijds hebben hun plek in het moederland gevonden en de huidige generatie Indische Nederlanders voelt zich trots op haar afkomst.”

....Patriottische verbondenheid met de Indische Nederlanders werd niet door iedereen even vanzelfsprekend gevoeld.....

De lezer dient zich eigenlijk goed te verdiepen in de historie en "afkomst en aard" van Dordrecht en haar bewoners, om te kunnen begrijpen, wat m.i. bedoeld wordt met aangehaald citaat.

Behalve dat Dordrecht destijds een stad(je) was, dat enkele befaamde/beruchte politieke grootheden en gebeurtenissen voortbracht, was het meerendeel van de inwoners van Dordrecht slechts "laaggeschoold" en "ontwikkeld" en gefocussed op ambachten en handelen en tolheffen van handelsrivierschepen.

Kortom, er is genoeg op het internet te vinden over Dordrecht, haar historie en afkomst en aard.

Kan de lezer het zich voorstellen: "Plonk" een fijnbesnaarde Indo in een straatje neer dat Zakkendragerssteegje genoemd wordt en de Indo zal zijn wenkbrauwen fronsen en allerlei vraagtekens doemen op in het brein van de Indo.
"Huh? Wie dragen dan die zakken in dat steegje? We zijn toch hier beland in het rijk van de blanke overheersers, die daar in Indië de bruintjes hadden om de zakken te dragen.? Hoe ken dese?"

Amien.

In Utrecht heb je ook een Zakkendragerssteeg en die loopt van het Vredenburg naar de Oudegracht.


Keizer Karel V wilde een dwangburcht in Sticht hebben, om 1. het gebied tegen de hertog van Gelre te beschermen, 2. zijn soldaten een beter verblijf te geven en 3. om de Utrechters onder de duim te houden want zij waren op Gelre's hand..

en de zakkendragers liepen de kortste route van bouwput naar kali natuurlijk... want ze zullen wel per uur uitbetaald krijgen, en de zakkendragers uit later eeuwen maakten dankbaar gebruik van dat platgelopen paadje, nu nog steeds een smal steegje tussen Hoog Catharijne en de stad..

In Sunda Kelapa heb je nog steeds zakkendragers, hoewel die toen wij daar waren met houten palen liepen te sjouwen...

Patriottische verbondenheid met de Indische Nederlanders werd niet door iedereen even vanzelfsprekend gevoeld. Dit had mijns inziens onder meer te maken met de lange tijdsperiode waarin de nieuwkomers naar Nederland kwamen

Ik moet die onderzoeker toch echt tegenspreken..
Als indo's allemaal tegelijk kwamen dan was de weerstand nog groter geweest. Waardoor nog meer weerstand die indo's te herkennen als gelijke Nederlander.
Nu 60 jaar later is het nog steeds merkbaar dat die acceptatie er niet is voor 100%. Niet alleen bij de gewone Nederlander, maar ook bij de deskundigen als historici, demografen, journalisten.

ik heb het artikel van Jacco Pekelder uitgeprint, daarin wordt beschreven hoe er tgen de komst van de Indische Nederlanders werd aangekeken, zo vlak na de oorlog. Heel interessant...
dit, naar aanleiding van topic over Kamerlid Lemaire

(op pdf met titel 'Moreel is het niet te verantwoorden enige Nederlander in de steek te laten'
Regering en parlement over de komst van de Indische Nederlanders in de jaren vijftig.)