Niet meer bedelen om excuses 65 jaar na de capitulatie van Japan

Niet meer bedelen om excuses 65 jaar na de capitulatie van Japan

Het boekje Geen Requiem van Marion Bloem draagt niet bij aan de waarheidsvinding over de oorlog in Nederlands-Indië. Het beeld van een onafgebroken periode van ellende en terreur is onjuist.

Fred Lanzing


DIT JAAR IS HET 65 jaar geleden dat Japan capituleerde. Ik pleit ervoor de oorlog in Nederlands-Indië, de Pacific-oorlog, met pensioen te sturen. Het wordt tijd dat mijn generatie, die de orkaan van de oorlog zelf heeft meegemaakt, dit spook wegjaagt uit ons hart en uit ons hoofd. Dat wij besluiten om ons het oorlogsverleden te herinneren als een historische gebeurtenis. Laten wij afzien van het steeds maar weer oproepen van de pijn van toen. Het wordt tijd voor heling, vergeten, zielenrust.

Kort geleden verscheen een klein boekje, getiteld Geen Requiem, een gedicht geschreven door Marion Bloem. De uitgave is tot stand gekomen op initiatief van de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 en werd gefinancierd door de Stichting Afwikkeling Het Gebaar. In een bijgevoegd inlegvel staat dat 2010 een jaar is 'om extra stil te staan bij de oorlogsherinneringen van veel van onze landgenoten'. Er staat ook dat het gedicht van Marion Bloem vergezeld gaat van een 'historische duiding'. Het gedicht en de duiding bieden 'zicht op het deel van onze vaderlandse geschiedenis, dat nog steeds te onbekend is'.

Helaas moet gezegd worden dat Geen Requiem niets bijdraagt aan de waarheidsvinding over de oorlog in Nederlands-Indië of zelfs maar een begin maakt met het overwinnen van de wrok en rancune die deze lectuur zo vaak kenmerken. Dat begint al met het voorwoord. Er wordt geschreven over 'de strijd, het gepleegde verzet, de vervolging, het leven binnen en buiten de kampen (...)'.

Strijd? Bij mijn weten bood het Nederlands-Indisch leger weinig weerstand bij de Japanse landingen op de kust van Java en capituleerde het al na een week op 8 maart 1942 te Kalidjati. Dat was een verstandig besluit, want het Knil was een politieleger dat, slecht bewapend door het altijd zuinige gouvernement, niet toegerust en geoefend was voor een echte oorlog. Maar 'strijd' heeft het niet gevoerd. Verzet? In een artikel in De Groene Amsterdammer (14 september 2009) schrijft Onno Sinke 'dat zelfs (...) Indische generatiegenoten niet op de hoogte zijn [van het verzet] in Nederlands-Indië'. Ja, dat haal je de koekoek: er wás helemaal geen verzet, zoals - onbedoeld - in dat artikel duidelijk wordt. Bovendien, het was voor alle betrokkenen al snel duidelijk geworden dat georganiseerd verzet te midden van een weinig behulpzame, inheemse bevolking geen kans had.

Vervolging? Werden grote aantallen mensen in razzia's opgepakt, in veewagens gestouwd en naar vernietigingskampen vervoerd? Nee hoor, wij gingen in oktober 1942 gewoon met een betjak naar het interneringskamp Kramat toen mijn moeder de aanzegging gekregen had.

Aan het leven buiten de kampen is lange tijd weinig aandacht besteed, dat is waar, maar dit is nu toch wel goedgemaakt door een aantal publicaties, zoals het zeer informatieve deel Buiten de kampen in de serie De Japanse bezetting in dagboeken, samengesteld door Jeroen Kemperman. Daarin valt te lezen dat het dagelijkse bestaan voor de Indische buitenkampers te midden van een dikwijls vijandige, inlandse bevolking en vaak geschoffeerd door wantrouwige Japanse autoriteiten, natuurlijk geen pretje was. Er waren veel en grote zorgen over voeding, geld, veiligheid en vaak ook over de krijgsgevangen echtgenoten. In het laatste jaar van de oorlog werden in de grote steden de Indische jongemannen geprest tot medewerking met de Japanse bezetters. Maar je kunt er ook lezen dat tot diep in 1944 het leven eigenlijk min of meer zijn gewone gangetje ging met bioscoopbezoek en winkelen in de pasar Baroe. Je krijgt de indruk dat met name in de steden de meeste Indo-Europeanen erin slaagden overeind te blijven in het ongewisse en karige bestaan.

lees verder


Fred Lanzing (1933) groeide op in Nederlands-Indië, verbleef tijdens de Pacific-oorlog in Japanse interneringskampen en arriveerde in 1946 in Nederland. Hij is antropoloog en historicus. Hij publiceert geregeld fictie en non-fictie over de koloniale geschiedenis. In 'Voor Fredje is het kamp een paradijs': Een jeugd in Nederlands-Indië 1933-1946 (uitgeverij Augustus, 2007) beschrijft hij zijn ervaringen in en buiten het interneringskamp

de Groene Amsterdammer

Zoveel strijd werd er niet gevoerd .. idd... In Nederland in mei 1940 was dat nog minder... maar omdat te bagatelliseren tot GEEN.....
Dat is ook niet historisch.... Een gedicht is niet een historische beschouwing, maar de kritiek van Lanzing ook niet.
Geen strijd ? Zegt dat maar tegen de weduwen en wezen van de 1000 doden in de javazee
Geen strijd ? Zegt dat maar tegen de voormalig staatssecretaris Bussemaker... haar opa bleef in de chinese zee in december 1941
Zegt dat ook tegen Nelly van de I4E... haar oom was schietschijf voor de japanse invasietroepen op het strand van Menado in januari 1942...RIP....
Haar vader moest als veteraan een eenheid leiden en probeerde met veel piefpafpoef Japanners tegen te houden rond Menado. Die zat echt wel in de strijd..en hij kon echt wel sneuvelen.

Massale internering?
110/120 duizend Nederlanders kwamen in nazikampen in Europa
135.000 Nederlanders kwamen in Jappenkampen terecht ?
Het is maar wat je massaal noemt.toch ?
40% van een bevolkingsgroep in jappenkampen..
72% van de joodse Nederlanders in een vernietigingskamp ?

Maar Lanzing die zich het jappenkamp als een paradijs herinnert , had het met name over het voorwoord bij het boekje wat gemaakt is..
In het gedicht zelf wordt niks gezegd over de strijd of over de massaliteit van de internering.
Het gedicht is ook geen pleidooi tot vergiffenis van de beulen en het japanse nationalisme... maar het is ook geen oproep tot het tegendeel....

http://www.marionbloem.nl/column/Geen_Requiem_2.pdf

O.a. verschenen van Fred Lanzing:

Een jeugd in Nederlandsch Indie 1933-1946.

Omschrijving zoals vermeld op de website van Uitgeverij Augustus.

Quote:
Fred Lanzing groeide op in Nederlands-Indie tussen 1933 en 1946. Hij werd door de Japanners geïnterneerd, de laatste zes maanden in een jongenskamp. Jaren later las hij veel autobiografische geschriften en memoires van leeftijd- en lotgenoten. Deze lectuur bezorgde hem toenemende verbzing en wrevel: het 'jappenkamp' werd vaak geschetst als één lange lijdensweg van honger, vernedering en barbaarsheid. Dat was niet wat hij zich herinnerde: als jongen had hij een tamelijk zorgeloze en avontuurlijke tijd, tijdens en ook na de oorlog.

En er was nog iets. De laatste anderhalf jaar ontfermde een Japanse officier zich over hem. Dit was de later als oorlogsmisdadiger ter dood veroordeelde luitenant Sonne. In dit boek vertelt de auteur over zijn jeugd in die kolonie, zijn verblijf in de kampen en zijn omgang met Sonne. Een jeugd als in een jongensboek, vindt hij zelf. Over de Pacific-oorlog is een verhaal als dit niet eerder verteld.

Unquote.



"Voor Fredje is het kamp een paradijs (egodocument, 2007) " met nadruk op het woordje "EGO document. Kan in dit geval het woord EGO letterlijk als "IK" vertaald worden of dient het gelezen te worden als " ego(centrisch)"?

==============

In een interview in Trouw "verzacht" Lanzing engiszins zijn eerdere "boute uitspraken " over het idyllische en paradijsachtige kampgebeuren.

Ten dele gequote:
Een idyllische jeugd in het kamp


U bekijkt nu: pagina 1 van 2.
Fred Lanzing bracht drie jaar van zijn jeugd door in ’jappenkampen’ in Nederlands-Indië. En dat was eigenlijk best een leuke plek om op te groeien. Zoals zijn moeder in haar dagboek schreef: ’Voor Fredje is het kamp een paradijs’.


Stelt u zich een ’jappenkamp’ voor. Goede kans dat er voor uw geestesoog troosteloze barakken opdoemen, en snauwende soldaten. Ontberingen, honger.

Zo herinnert Fred Lanzing het zich alleen niet. Hij werd geboren in Nederlands-Indië, in 1933. „In een prachtig land, altijd warm, overal bedienden en baboes. Het was een bevoorrechte jeugd.” Tot zover kunnen we hem volgen. Maar toen Japan in 1942 Nederlands-Indië was binnengevallen, werden de Nederlanders al gauw opgesloten in kampen. Dat duurde tot het eind van de oorlog in 1945. En ook aan die periode koestert Lanzing warme herinneringen. Hij noemt het zelfs een ’privilege’ dat hij die tijd heeft meegemaakt. Pardon?

„Ik beweer niet dat het alleen maar leuk was, hoor”, haast hij zich erbij te vertellen. „Zeker niet voor volwassenen. Tegen het eind van de oorlog werden er steeds meer mensen bij elkaar gepropt in die kampen, en liet de hygiëne te wensen over.” Maar voor een opgroeiend jochie was zo’n kamp ook wel avontuurlijk.

Lees verder: http://www.trouw.nl/krantenarchief/2007/08/23/2308972/Een_idyllische_jeugd_in_het_kamp.html


-----

Een fragment van Tonke Dragt:

Kampcommandant Kenitji Sone bepaalde twee jaar lang elke dag wat ze moest doen, maar dát kon hij haar niet afnemen. ‘Wat moet die man gefrustreerd zijn geweest, een Japans krijgsheer die op vrouwen en kinderen moest passen. Elke volle maan werd hij volkomen krankzinnig. Dan ging hij gekke dingen doen. Moesten we ’s nachts op appèl. Heel angstig was dat. Ik weet tot op de dag van vandaag precies wanneer het volle maan is. Ook als er een dik pak wolken voor hangt. Een soort ongesteldheid.’

‘Ik moet me áltijd buiten grenzen begeven. Het kamp heeft dat alleen maar erger gemaakt. Nog een troost dat het in de tropen was, daar liggen andere werelden om de hoek. Prikkeldraad of niet.’

Lees meer: http://www.nederlandseliteratuur.info/pagina26.html


De kampcommandant Kenitji Sone wordt hierin beschreven als een onstabiel persoon. Dit zo'n beetje in tegenstelling tot Lanzing's beweringen/ervaringen met de kampcommandant.

============

Ander fragment: http://deoorlog.nps.nl/page/mappen/780443/Kamp+Tjideng+en+kampcommandant+Sonei?afl=7&d=780442

Ook hier tegen Lanzings bevindingen in over de kampcommandant.


Wat me persoonlijk opvalt is het feit, dat de kampcommandant het "bovenal" begrepen heeft op de vrouwen en meisjes. En waar over "kinderen" gesproken wordt, worden jongens niet genoemd. Zomaar een opmerking van me.

verdorie...helemaal vergeten
mijn oom zat ook op Celebes in januari 42 en zijn eenheid vluchtte de bossen in om van daaruit een guerilla te beginnen.. o.a. hebben ze een vliegveld laten ontploffen.... maar toen dreigde de jappen burgers te executeren en daarom en ook op bevel van opperbevelhebber Gortmans hebben ze zich overgeven ...
toch wel strijd en verzet.... niet dan ?
er was strijd van militairen.. er was verzet van burgers...
niet zo geweldig denderend allemaal.. net als in Nederland.... maar bagatelliseren van dit is ook de dood en de ellende van veel mensen bagatelliseren .. lacherig afdoen als '' stelt niks voor"

mijn ouders (oma, tante, broer, neef) hebben Sonei ook als kampbeul meegemaakt....
en nee... de man was geen lieverdje ..
daarvooor is hij berecht en geexecuteerd in 1946
http://indisch4ever.web-log.nl/indisch4ever/2007/10/maleistalige_kr.html
http://www.verzetsmuseum.org/tweede-wereldoorlog/nl/achtergrond/achtergrond,nederlands_indi-/verzet
http://www.dammasfilms.nl/?c=72

Op de website van De Groene Amsterdammer zijn reacties te lezen op dit artikel.