Nederland kan koloniaal verleden niet sluiten

wo 15 dec 2010, 15:23 |
Nederland kan koloniaal verleden niet sluiten


UTRECHT - Het is niet mogelijk een finaal oordeel te geen over wat de Nederlandse overheid in voormalig Nederlands-Indië heeft gedaan. Evenmin bestaat er een gezaghebbende historie waardoor een moreel oordeel kan worden geveld. Het koloniale verleden zal Nederland daarom altijd dwars blijven zitten, met alle schuld- en schaamtegevoelens vandien.


Dat voorspelt Neerlandicus Paulus Bijl, die volgende maand aan de Universiteit Utrecht promoveert op een onderzoek naar de culturele herinnering aan het koloniale verleden van Nederland. Bijl analyseerde daarvoor de rol die een serie foto's uit 1904 heeft gespeeld in zowel de wetenschappelijke als de publieke geschiedschrijving van de Nederlandse overheersing op Sumatra. De foto's tonen een slachting die het Nederlandse leger aanrichtte in Atjeh.

De legerleiding bracht de foto's waarop te zien is hoe drieduizend inlanders op gruwelijke wijze worden vermoord, trots naar Nederland om te laten zien dat er krachtig werd opgetreden. Maar de toenmalige koningin Wilhelmina voelde zich er ongemakkelijk onder. Er barstte een publieke discussie los over het Nederlandse geweld in Indië en die is sindsdien niet meer verdwenen, aldus de onderzoeker.

Bijl constateert dat de fotoserie nog heel vaak in Nederland is vertoond, op exposities, in boeken en in documentaires. Telkens gebruikte een andere groep de beelden om de publieke opinie te beïnvloeden. „De foto's zijn als het ware steeds aanwezig is het Nederlandse collectieve geheugen, al is het bestaan van de serie regelmatig omschreven als 'vergeten'. Dat men de gruwelijke foto's steeds weer probeert weg te stoppen, bewijst dat er nooit een taal zal bestaan die het koloniale geweld in Indonesië afdoende beschrijft”, aldus de wetenschapper.

Telegraaf