Nederlandse excuses aan nabestaanden Rawagede

Nederlandse excuses aan nabestaanden Rawagede
Laatste update: 5 december 2011 12:56


DEN HAAG - De Nederlandse ambassadeur in Jakarta biedt vrijdag namens de Nederlandse regering excuses aan voor het bloedbad dat Nederlandse militairen in 1947 in het dorp Rawagede op Java aanrichtten.


Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft dat maandag bekendgemaakt. De actie in het Indonesische Rawagede kostte destijds honderden mannen het leven.

Minister Uri Rosenthal noemt de excuses een passend gebaar. ''De excuses doen recht aan de ernst van de gebeurtenissen in Rawagede. Ik hoop dat zij de nabestaanden helpen deze buitengewoon moeilijke episode in hun leven af te sluiten en dat ze in staat zijn de blik op de toekomst te richten.''

De negen nabestaanden van slachtoffers van het bloedbad krijgen een schadevergoeding van 20.000 euro per persoon. Dat liet hun Nederlandse advocaat Liesbeth Zegveld maandag weten.


Gewaardeerd

De compensatie is bestemd voor zeven weduwen en voor de nabestaanden van een overlevende. ''Het is goed dat de nabestaanden de zaak nu kunnen afsluiten'', vindt Zegveld.

''Het is weliswaar 64 jaar geleden gebeurd en er was een stevige uitspraak van de rechtbank voor nodig. Maar dat de Staat geen hoger beroep instelt en excuses aanbiedt, wordt door de nabestaanden zeer gewaardeerd.”


Medogenloos

Op 9 december 1947 vielen Nederlandse troepen Rawagede binnen en doodden honderden mannelijke dorpsbewoners. Ook gevangenen en vluchtenden werden geëxecuteerd. Een onderzoekscommissie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties noemde het Nederlandse militaire optreden een jaar later 'opzettelijk en meedogenloos’.

De militairen die verantwoordelijk voor het bloedbad in Rawagedeh waren, zijn nooit strafrechtelijk vervolgd. De Nederlandse regering heeft tot nu toe nooit excuses aangeboden of compensatie aan de nabestaanden betaald.

De weduwen zijn de eerste Indonesische slachtoffers van de strijd in 1945-1949 die de Nederlandse Staat hebben aangeklaagd voor misdrijven die in Indonesië zijn begaan.


Aansprakelijk

Half september bepaalde de rechtbank dat Nederland aansprakelijk is voor de schade die de nabestaanden hebben geleden en dat daarom schadevergoeding moet worden betaald aan zeven hoogbejaarde weduwen van slachtoffers.

Rosenthal gaf onlangs al aan dat hij snel, liefst voor de jaarlijkse herdenking op 9 december, een akkoord wilde over een schikking met de nabestaanden. In de Tweede Kamer vroegen GroenLinks en SP ook om formele excuses.


Tweede Kamer

De Tweede Kamer is blij dat Nederland excuses aanbiedt voor het bloedbad dat in 1947 in het dorp Rawagede op Java is aangericht. Ook vinden de politici het goed dat de nabestaanden van de slachtoffers worden gecompenseerd.

Han ten Broeke van de VVD noemt het een passend gebaar. ''Ik hoop dat met dit officiële excuus van de Nederlandse regering de nabestaanden de genoegdoening vinden waarnaar men zocht en dat deze beladen periode kan worden afgesloten.''

Ook Frans Timmermans, Kamerlid voor de PvdA, vindt het ''heel goed dat Nederland eindelijk excuses aanbiedt''. Hij stelt dat minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken een compliment verdient omdat er snel uitvoering wordt gegeven aan het vonnis van de rechtbank.


Koloniale verleden

GroenLinks-Kamerlid Mariko Peters is verheugd. Ze had samen met de SP eerder al aangedrongen op formele excuses. ''Deze excuses zijn niet alleen belangrijk voor de nabestaanden en hun gemeenschap maar ook voor de wijze waarop Nederland terugkijkt op de afwikkeling van het koloniale verleden'', aldus Peters.

''Het heeft te lang geduurd, maar het komt er nu toch van'', reageerde Kamerlid Harry van Bommel van de SP. Volgens hem doen de Nederlandse excuses ''recht aan de geschiedenis en de nabestaanden''.

nu.nl

Van Bommel tevreden met excuses voor nabestaanden Rawagedeh


05-12-2011 • SP-Kamerlid Harry van Bommel is tevreden met de beloofde excuses van de Nederlandse regering aan de nabestaanden van het Indonesische dorp Rawagedeh. In december 1947 vermoordden Nederlandse militairen tijdens de zogeheten politionele acties honderden mannen en jongens in dat dorp toen zij op zoek waren naar een Indonesische rebel.

Ambassadeur De Zwaan zal tijdens de herdenking op de verjaardag van de gebeurtenissen uit 1947, 9 december, de excuses uitspreken. Van Bommel: 'Na jarenlang aandringen van de SP is het dan eindelijk zover. Ik ben blij met deze stap van minister Rosenthal. Na het instemmen met een schikking met de nog in leven zijnde nabestaanden is ook deze beslissing een stap vooruit.'

Het is nodig volledig in het reine te komen met de geschiedenis van de politionele acties en het koloniale verleden van Nederland. 'De geschiedenis belast een goede toekomstige samenwerking met een groot land als Indonesië. Het is dan ook goed de fouten te erkennen', aldus Van Bommel.

SP.nl

Ik ben over het algemeen blij met wat er in deze berichten staat, maar de volgende alinea maakt het wel een beetje bitter (vooral het vetgedrukte):

ElEl schreef:

Het is nodig volledig in het reine te komen met de geschiedenis van de politionele acties en het koloniale verleden van Nederland. 'De geschiedenis belast een goede toekomstige samenwerking met een groot land als Indonesië. Het is dan ook goed de fouten te erkennen', aldus Van Bommel.

Meestal vind ik de SP wel sympathiek, maar serieus, om nog even tussen neus en lippen door te zeggen dat deze excuses goed zijn voor de toekomstige economische relaties? (als het puur om bv. ontwikkelingssamenwerking met Indonesië zou gaan, zou hij niet 'groot land' hebben gezegd). Bij wijze van, ook als het zou gaan om een land waarmee Nederland geen bijzondere handelsrelaties in de toekomst zou aangaan, blijft het een morele verplichting ten opzichte van de slachtoffers en nabestaanden om verontschuldigingen aan te bieden.

Maar goed, ik wil ook niet muggenziften; de excuses zijn meer dan terecht en inderdaad een goed gebaar vanuit Nederland naar Indonesië.

Nederland biedt excuses aan voor bloedbad Rawagede

door Marije Willems

De Nederlandse ambassadeur in Jakarta, Tjeerd de Zwaan, heeft vandaag namens Nederland excuses aangeboden voor de massamoord die de Nederlandse militairen in 1947 in Rawagede op Java aanrichtten.
De Zwaan sprak tijdens een herdenking van het bloedbad in Balongsari, zoals het dorp nu heet. Hij sprak de hoop uit dat de schikking die Nederland heeft getroffen zal helpen het hoofdstuk af te sluiten.

De honderden aanwezigen juichten en overlevenden van het bloedbad barstten in tranen uit. Een vrouw die twintig jaar oud was toen haar echtgenoot werd vermoord:

“Dit geeft me het gevoel dat mijn strijd voor rechtvaardigheid niet voor niets is geweest.”


Rosenthal: excuses passend gebaar
Eerder noemde minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal de excuses een passend gebaar aan de nabestaanden:

“De excuses doen recht aan de ernst van de gebeurtenissen in Rawagede. Ik hoop dat zij de nabestaanden helpen deze buitengewoon moeilijke episode in hun leven af te sluiten en in staat te zijn de blik op de toekomst te richten.”

De Haagse rechtbank bepaalde in september dat Nederland zeven weduwen uit het Javaanse dorp moet compenseren voor de dood van hun echtgenoot. Een actie van Nederlandse militairen kostte in december 1947 aan honderdvijftig tot vierhonderd mannen het leven.

Nederland heeft inmiddels een schikking getroffen met de negen weduwen die de zaak aanhangig hebben gemaakt. Zij krijgen ieder 20.000 euro.


‘Officiële excuses van de Staat is uniek’
NRC-redacteur Emilie van Outeren eerder over de excuses:

“Het is uniek dat de Staat officiële excuses maakt voor wandaden uit het verleden. Voor de Nederlandse rol in de slavernij en het gebrek aan bescherming voor de moslimbevolking van Srebrenica zijn bijvoorbeeld nooit excuses gemaakt.

Ook de excuses voor Rawagede waren controversieel. Drie jaar geleden sprak de toenmalige ambassadeur in Indonesië, Nikolaos van Dam, tijdens de herdenking op 9 december van ‘diepe verontschuldigingen’ van de Nederlandse regering. In 2005 betuigde Ben Bot, toen minister van Buitenlandse Zaken, ‘spijt’ voor het leed dat Indonesiërs was aangedaan tijdens hun oorlog om onafhankelijkheid. In beide toespraken werd het woord ‘excuses’ expliciet vermeden. Dat de excuses er nu toch komen, is het resultaat van de onderhandelingen tussen het ministerie van Buitenlandse Zaken en advocate Zegveld.”

nrc.nl

Rawagede sluit hoofdstuk af
Gepubliceerd op : 9 december 2011 - 11:39 am | door Michel Maas

Nog maar zes stokoude vrouwtjes zitten op de eerste rij. Zij zijn de laatste nog levende weduwen van Rawagede, het dorpje op Java waar Nederlandse militairen in 1947 een bloedbad aanrichtten. Met moeite luisteren de Indonesische vrouwtjes naar de Nederlandse ambassadeur Tjeerd de Zwaan. Hij houdt een toespraak die een hoofdstuk moet afsluiten.

In 1990 waren er nog 51 nabestaanden, tien jaar later nog maar de helft. Toen de rechtszaak tegen de Nederlandse staat werd aangespannen waren er nog tien om hun handtekening onder de klacht te zetten. En vrijdag zijn er dus nog maar zes.

Zij horen een korte, heldere toespraak waarin na 64 jaar eindelijk echt excuses worden gemaakt. 'In dit kader wil ik u namens de Nederlandse regering vandaag excuses aanbieden voor de tragedie die op 9 december 1947 in Rawagede plaatsvond', zegt de ambassadeur.

Excuses of spijt
Helderder kan het niet. Er is geen ruimte meer voor de discussie over de vraag of hier nu excuses zijn aangeboden of dat er alleen maar 'spijt' is betuigd. Dat is nu verleden tijd. En behalve excuses geeft Nederland ook geld: alle zes overlevende nabestaanden krijgen 20.000 euro.

Je kunt vragen waarom het vierenzestig jaar heeft moeten duren om zover te komen, je kunt vragen of 20.000 euro wel genoeg is, maar voor zulke vragen is vrijdag in Rawagede nauwelijks plaats. Hier wordt een hoofdstuk afgesloten. Vooral voor de nabestaanden. Zij zijn de afgelopen vijf jaar met niets anders bezig geweest dan met de rechtszaak. Zij zijn naar Nederland overgevlogen, naar Jakarta gebracht, hebben met parlementariërs gesproken en getuigd in de rechtszaal. Wanti, een van de weduwen, zegt: 'Ik ben blij dat het is afgelopen.'

Nooit te laat
'Het is nooit te laat om excuses te maken', zegt advocate Liesbeth Zegveld. Maar voor sommigen is het wel degelijk te laat. Saih, bijvoorbeeld. Hij overleefde als enige het bloedbad van 1947, toen Nederlandse militairen alle jongens en mannen van het dorp executeerden. Saih overleefde door zich dood te houden, terwijl hij onder het bloed zat van een ander. Hij leek onverwoestbaar, en vloog vorig jaar nog naar Nederland om daar het proces bij te wonen.

Plotseling stierf hij een half jaar geleden aan een hartaanval. In de tuin achter zijn huisje ligt nu in een armetierig graf. Hij heeft geen excuses gekregen, en ook geen geld. Want wie dood is wordt van de lijst geschrapt. De uitspraak van de rechter, eerder dit jaar, verplichtte de regering namelijk alleen tot het uitbetalen van compensatie aan de weduwen, en de overlevende, en niet aan hun families of kinderen.

Overzichtelijk
'Ik denk dat de Nederlandse regering eigenlijk wel blij was met de uitspraak van de rechter. Zes nabestaanden is een overzichtelijke groep', zegt Zegveld, 'maar het woord 'goedkoop' wil ik niet gebruiken. Dat klinkt niet goed in deze context. Het is mooi dat de regering de zaak zo snel afwikkelt, en niet nog eens in beroep gaat of allerlei procedures begint, maar gewoon betaalt. Niemand had verwacht dat het ooit zover zou komen. Een dag voor de uitspraak van de rechtbank in Nederland gaf ik ons nog één procent kans.'

Toch zijn er mensen die niet tevreden zijn. Batara Hutagalung, een van de Indonesiërs die de zaak Rawagede hebben aangezwengeld, wijst erop dat Nederland nog altijd niet formeel 17 augustus 1945 heeft geaccepteerd als dag waarop zijn land onafhankelijk werd. En hij wijst erop, dat Rawagede maar één zaak is van tientallen oorlogsmisdrijven, en dat ook al die andere zaken moeten worden afgehandeld. Als het aan mensen zoals hij ligt, kan Nederland nog een heleboel schadeclaims tegemoet zien.


RNW