Na Rawagade excuses Indonesië voor Bersiap-periode?

Na Rawagade excuses Indonesië voor Bersiap-periode?

Gepubliceerd op : 18 januari 2012 - 9:26 am | door Jean van de Kok


'Nu is het de beurt aan Indonesië om excuses aan te bieden voor het geweld tijdens de Bersiap-periode. Mijn opa, een Indische Nederlander, vertelde mij over de wreedheden begaan door jeugdorganisaties in Indië', schrijft een bezoeker op het forum van de Indische website indisch4ever.nu.

De schrijver uit zijn ergernis na de aangeboden excuses en de toegezegde schadevergoeding van Nederland aan de weduwen van de slachtoffers van het bloedbad in Rawagede.

'Bewoners van interneringskampen werden vermoord met bamboesperen en klewangs (kort zwaard). Hun voeten werden afgehakt en vervolgens in de rivier gegooid'.

Niet alleen Indonesiërs zijn slachtoffer van de onafhankelijkheidsstrijd, ook extremistische jongerengroepen gebruikten geweld tegen in het bijzonder Indische Nederlanders, staat op de Indische website.


Javaanse Revolutionairen Foto: Tropenmuseum

Bersiap
De discussie over het geweld tijdens de onafhankelijkheidsstrijd - meer dan een halve eeuw geleden - speelt niet alleen op de website. Trouw en NRC Handelsblad publiceerden brieven van Indische Nederlanders die aandacht vragen voor hun ervaringen in Indië na de Japanse capitulatie.

Verschillende radicale jeugdgroepen gebruikten geweld tegen Indische Nederlanders. Deze bloedige periode ging de Nederlandse geschiedenisboeken in als de Bersiap (waakzaamheids)-periode: een gewelddadige tijd in Nederlands-Indië van ongeveer oktober 1945 tot begin 1946.

'Een periode vol geweld. Er was geen regering. Paramilitaire groepen, criminelen vermoordden Indische Nederlanders en Chinezen. De Blanda totoks (volbloed Nederlanders) waren veilig in de interneringskampen', vertelt David Barnouw historicus aan het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD).


Opgekropte gevoelens
Geert Prins, redacteur van het Indische maandblad de Moesson, beaamt dat maar weinig Nederlanders weet hebben van die periode vol geweld. Volgens hem staat de Bersiap los van de kwestie Rawagede. Rawagede speelde zich af in een andere situatie, tussen de twee Nederlandse politionele acties. Het is een verschrikkelijke gebeurtenis.

Onder de lezers van de Moesson bestaat nog veel belangstelling voor de Bersiap-periode. Het valt op dat zij zelden over deze periode vertellen.

Moesson interviewde onlangs een aantal slachtoffers van de Bersiap-tijd, onder andere een tante van Marjolein Asdonk, hoofdredacteur van de Moesson. Zij heeft psychische gevolgen overgehouden aan die periode. Niemand wist ervan af, ook haar eigen kinderen niet. Toen haar werd gevraagd waarom zij haar ervaringen nooit deelde, antwoordde zij: 'Mensen zullen het toch nooit begrijpen'.


Anarchie
Hariyono, historicus aan de Universiteit van Malang legt uit wat de achtergrond is van het geweld tegen de Indische Nederlanders: 'We moeten allereerst begrijpen wie de daders zijn. Maken zij deel uit van regeringstroepen of guerrillagroepen. Bij het uiten van zijn teleurstelling en woede, kon het volk niet anders dan geweld toepassen, telkens wanneer het in aanraking kwam met Nederlandse troepen of Indische Nederlanders'.

Hariyono vergelijkt het massale geweld tijdens de Bersiap met het geweld na de 'reformasi' in Indonesië in 1998. Het onopgeleide volk ging over tot anarchistische acties. Dit ziet men ook in het geweld tegen Indische Nederlanders aan het begin van de onafhankelijkheidsrevolutie in Indonesië.


Eindeloze cirkel
Ook volgens NIOD-historicus David Barnouw zijn de kwestie Rawagede en de Bersiap niet met elkaar te vergelijken. Bij het bloedbad van Rawagede is het duidelijk wie de daders zijn, een groep Nederlandse soldaten onder commando van een majoor.

Ook is het lastig excuses te eisen van Indonesië voor het onrecht begaan in de periode van de Bersiap. Indonesië kan op haar beurt ook excuses vragen van Nederland voor de politionele acties. Al met al een eindeloze cirkel.

'Moet de Nederlandse regering ook haar excuses aan bieden voor de rol van Jan Pieterszoon Coen, Gouverneur-generaal van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), verantwoordelijk voor het bloedbad op Banda?' vraagt David Barnouw.


Indische Nederlanders die het geweld tijdens de Bersiap hebben meegemaakt, zullen geen schadevergoeding vragen, zegt Geert Prins van de Moesson. 'Wij hebben geen wraakgevoelens zoals vaak in de Nederlandse media wordt vermeld. Indische Nederlanders vragen slechts om erkenning van gebeurtenissen uit de geschiedenis. Maar wij zien natuurlijk graag dat Indonesië haar excuses aanbiedt', aldus Prins.

'Ik vraag geen schadevergoeding voor mijn vermoorde familieleden. Ik zou mij er diep voor schamen wanneer ik dat deed. Ik wil erkenning, geen excuses. Erkenning is nodig zodat ook volgende generaties de slachtoffers niet zullen vergeten', schrijft Jan A. Somers in de lezersrubriek van NRC Handelsblad.


RNW

Even reageren:

Citaat :

De Blanda totoks (volbloed Nederlanders) waren veilig in de interneringskampen', vertelt David Barnouw historicus aan het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD).

Maar dat klopt niet altijd:
Mijn vader, een volbloed (Haarlemse) Belanda totak zat gedurende de oorlog in verschillende jappenkampen net als de rest van zijn familie, sommigen hebben het niet overleefd.
Na de "bevrijding" werden mijn ouders NIET "opgesloten" in een kamp, maar moesten gewoon thuis blijven, omdat mijn moeder Indonesische bloed had.
Maar zij hebben wel een verschrikkelijke bersiap tijd gehad: enerzijds "vogelvrij" voor de pemoeda's en de Engelsen die zogenaamd de regie in handen hadden, maar in werkelijkheid de grootste verraders waren, anderzijds de onderlinge waarschuwingssystemen van mensen die elkaar op de hoogte hielden waar de pemoeda's (geïnformeerd door de Engelsen) op dit moment "huis hielden".
Mijn ouders en hun kinderen (op dat moment: mijn oudere zus, mijzelf en mij jongere broertje, mijn andere 2 zusjes zijn pas later geboren) wisten tijdig met het gezin telkens op tijd ergens onder te duiken............

Dus een zinnetje dat mij niet zint.......
Foutje van het NIOD !
Te algemeen gesteld, behalve mijn ouders waren er nog heel veel andere gezinnen (ook waarbij geen Indo aanwezig was, maar geheel volbloed Nederlands) die in dezelfde situatie waren, dus ook NIET in een interneringskamp zaten.........


DK

Achtergrondinformatie Krawang-Rawagedeh:

Het 3e bataljon van het 9e Regiment Infanterie (3-9 RI) onder majoor Wijnen, die indertijd in het Krawang-gebied gelegerd was, werd al geruime tijd geconfronteerd met de door de Indonesische Nationalisten vermoorde (onthoofde) Indonesische burgers en guerrilla-acties vanuit de kampong Rawagedeh. Wijnen heeft toen, na overleg met zijn bataljonscommandant luitenant-kolonel R. Boer, besloten tot een zuiveringsactie om hier een einde te maken, waarbij een groot aantal Indonesiërs werd gedood.





Overigens vond de toenmalige minister-president Drees (PVDA) het terecht dat soldaten die WEIGERDEN wandaden te plegen, zoals het platbranden van kampongs, etc., zwaar werden gestraft.

Gerard schreef:

Overigens vond de toenmalige minister-president Drees (PVDA) het terecht dat soldaten die WEIGERDEN wandaden te plegen, zoals het platbranden van kampongs, etc., zwaar werden gestraft.

Dat Drees de bestraffing terecht vond, wordt mij niet duidelijk uit het Trouw-artikel of dit kamerstuk:
http://resourcessgd.kb.nl/SGD/19481949/PDF/SGD_19481949_0000429.pdf
De weigeraars kregen gratie later. Wie gaf die gratie ?

De drie mariniers hadden de kampong Pakisadji onderzocht op wapens en springstoffen doch niets van diens aard aangetroffen. Toch wilde hun commandant de kampong in brand steken, dat de drie pertinent weigerden te doen omdat zij vonden dat het onwettig was en in strijd met de orde en recht dat Nederlandse troepen in Indonesië moesten brengen. Het Hoog Gerechtshof verwierp echter dit verweer. Zij hadden primair het bevel van hun commandant moeten opvolgen. Drees ging hier in mee. "Door het niet opvolgen van een bevel van een meerdere waren de militairen niet gevrijwaard tegen strafrechterlijke vervolging", heeft hij indertijd (1949) in de landelijke pers verklaard. Door alle commotie en ingezonden artikelen in de Nederlandse kranten heeft procureur Felderhof (Batavia) toen alsnog besloten de drie gratie te verlenen.

Die Drees stond indertijd overigens bekend om zijn vreemde, en vaak kwetsende opmerkingen.

Gerard schreef:

Het Hoog Gerechtshof verwierp echter dit verweer. Zij hadden primair het bevel van hun commandant moeten opvolgen. Drees ging hier in mee. "Door het niet opvolgen van een bevel van een meerdere waren de militairen niet gevrijwaard tegen strafrechterlijke vervolging", heeft hij indertijd (1949) in de landelijke pers verklaard. Door alle commotie en ingezonden artikelen in de Nederlandse kranten heeft procureur Felderhof (Batavia) toen alsnog besloten de drie gratie te verlenen.

in de pdf-bijlage die ik gaf zou Drees geschreven hebben:

Citaat :

Ten aanzien van de gestelde vraag of de regel „Befehl ist Befehl" in de Nederlandse rechtsstaat gelding heeft, merken de ondergetekenden op, dat op de Nederlandse militair uiteraard in het algemeen een strenge gehoorzaamheidsplicht rust. Dit betekent niet, dat naar Nederlands recht de regel: „Befehl ist Befehl" zou gelden in die zin, dat van bedoelde militair „kadaverdiscipline" zou worden gevorderd en dat hij zich ter afwering van een strafrechtelijke actie onder alle omstandigheden op het bevel van een meerdere kan beroepen. Er kunnen zich omstandigheden voordoen, waaronder de ontvanger van een dienstbevel bij uitzondering zijn medewerking aan de uitvoering daarvan mag en moet weigeren, wanneer dit bevel duidelijk in strijd met het Nederlands recht of het volkenrecht is. Opgemerkt moet echter worden, dat bij twijfel de gehoorzaamheidsplicht primeert en dat de militair, die zonder voldoende grond zijn gehoorzaamheidsplicht op zijde schuift, niet gevrijwaard is tegen een strafrechtelijke veroordeling.

Hij beschrijft hoe de regels zijn rond 'befehl ist befehl' en dat er krijgsjuridisch erkend word dat een bevel weigeren een legitieme mogelijkheid is. Niet duidelijk is of Drees de veroordeling terecht achtte.

Eigenlijk kan ik uit de geschiedschrijving me niet herinneren dat Drees vaker kwetsende uitspraken deed.
Wat hij zei over "die engere zin" kun je niet als kwetsend beschouwen als je niet weet wat hij daarvoor zei.
Bedoelde hij .... Nederlanders , hardstikke totok ? Nederlanders, in Nederland opgegroeid ?
Dan is dat een feitelijkheid en niet kwetsend.
Bedoelde hij dat in-ruimere-zin-Nederlanders als slechts juridisch Nederlands. Dan wél.. Dat is kwetsend en die opvatting leeft nog steeds her en der in Nederland

Het zou gaan om deze uitspraak van 17 augustus 1948 in een vergadering van de Kamer

bron is statengeneraaldigitaal



Ik heb teruggebladerd maar ik kon niet vinden waar Drees "zoëven" over sprak in die avondzitting.
Of hij bedoelde die Nederlanders die geinterneerd werden door de Republiek (45-46) en diegenen die na de oorlog vanuit Nederland naar Indië gingen. Hij begon die zin met hen.
Ik verward weer..... De meerderheid van mensen in de bersiapkampen waren indo-europeanen.. Het zal wel zijn dat de meerderheid van hen die in 45-48 naar Indië gingen geen indo waren.