De vele gezichten van het Nederlandse kolonialisme

De vele gezichten van het Nederlandse kolonialisme

Geschreven op 3 februari 2012 door kijk-redactie

Zeventig jaar geleden luidde de Japanse inval op Java het einde in van Nederland als overzeese grootmacht. Tegenwoordig klinkt er veel kritiek op ons koloniale verleden: het was allemaal uitbuiting en onderdrukking. Maar klopt die typering? En zo ja, moeten wij ons dan nu nog schamen?

Het is een van die beroemde uitspraken die nooit echt gedaan zijn. “Ik val aan. Volg mij”, zou schout-bij-nacht Karel Doorman op 27 februari 1942 hebben gezegd. Maar de werkelijke boodschap die hij die dag over laat seinen, klinkt een stuk minder dramatisch: “All ships – follow me.” In het Engels, want Doorman voert het bevel over een eskader dat uit Britse, Australische, Amerikaanse en Nederlandse schepen bestaat.

Kort daarna begint een verwoede poging om te verhinderen dat een Japanse invasievloot troepen aan land zet op de noordelijke kust van het eiland Java. Dat mislukt volkomen. De ene na de andere geallieerde oorlogsbodem wordt door de Japanners tot zinken gebracht, inclusief Doormans vlaggenschip De Ruyter, dat met de dappere schout-bij-nacht aan boord in de diepte verdwijnt.

De Japanse troepenschepen bereiken Java en hebben, net als op andere plekken in Nederlands-Indië, vervolgens weinig moeite met het verzet dat wordt geboden. Op 6 maart krijgen ze de hoofdstad Batavia in handen. Twee dagen later capituleren de Nederlandse strijdkrachten. Zo komt zeventig jaar geleden een einde aan de Nederlandse heerschappij over ‘Indië’.

Onze eeuwenlange aanwezigheid in Zuidoost-Azië en in het Caribisch gebied geldt tegenwoordig niet bepaald als de fraaiste episode uit de vaderlandse historie. Premier Balkenende zorgde een paar jaar geleden voor ophef door in de Tweede Kamer te zeggen: “Laten we optimistisch zijn. Laten we zeggen: Nederland kan het weer! Die VOC-mentaliteit. Over grenzen heen kijken. Dynamiek!” Hij doelde op de Verenigde Oost-Indische Compagnie, de handelsmaatschappij die op doortastende, maar soms ook meedogenloze wijze actief was in Azië.

En vorig jaar, vlak voor Prinsjesdag, stelden de Tweede Kamerleden Mariko Peters (GroenLinks) en Harry van Bommel (SP) de beschildering van de Gouden Koets aan de kaak. Het rijtuig is namelijk versierd met een paneel, getiteld Hulde der koloniën, waarop “halfnaakte, zwarte mannen en vrouwen hun rijkdommen aanbieden aan het koningshuis”. Volgens Peters en Van Bommel herinnert dit aan “een gruwelijke periode in de Nederlandse geschiedenis”.

Ook de recente documentaireserie De slavernij oogstte uit bepaalde hoeken kritiek omdat hij “te relativerend” zou zijn. Met andere woorden: de kijker wordt niet elke vijf minuten ingewreven hoe afschuwelijk het er destijds aan toeging. Maar hoe erg was dat koloniale tijdperk nou echt? En moeten wij ons schamen voor dingen die Nederlanders honderden jaren geleden hebben gedaan?

Dit is het begin van een artikel uit KIJK 3/2012, in de winkel van 10 februari tot en met 8 maart.

Tekst: Leo Polak

Quotes

"De Inlander is een kind gelijk, maar met de bestemming om steeds kind te blijven. Er zal nooit een man van hem groeien."
Jan Pijnappel - hoogleraar Maleis (1872)


"Nederland telt ruim 16 miljoen inwoners; ongeveer 1 miljoen daarvan is geboren in Nederlands-Indië, Suriname, de Nederlandse Antillen dan wel Aruba, of heeft een of twee ouders die afkomstig zijn uit de voormalige koloniën."
Gert Oostindie, historicus


"De Nederlanders leven nu in een welvaart die haast ongekend is. Die welvaart komt niet uit de lucht vallen."
Armand Zunder, Surinaams econoom en pleitbezorger van herstelbetalingen voor de slavernij


"Geert Wilders, de man voor wie de Nederlandse identiteit zo belangrijk is, heeft een Indonesische moeder. Of meer precies: van moederskant stamt hij af van een Nederlands-Indisch voorgeslacht."
Bert Bukman, historicus en journalist


"Geen volk kan groot worden zonder nationale onafhankelijkheid, geen land kan sterk en machtig zijn, indien het niet vrij is. Geen kolonie kan grootheid bereiken. Daarom wenst elk overheerst volk de onafhankelijkheid: om die grootheid te bereiken."
Soekarno, leider van de Indonesische nationalisten (1930)


"Het lijkt alsof Indonesiërs zich niet al te zeer bekommeren om het koloniale verleden. (...) Soms denk ik weleens dat Nederland zich er meer mee bezighoudt dan de Indonesiërs zelf."
Nikolaos van Dam, tussen 2005 en 2010I Nederlands ambassadeur in Indonesië


"Als Suriname zo'n geweldige bijdrage zou hebben gehad aan de Nederlandse welvaart, zou Nederland rijker moeten zijn dan omringende landen die geen koloniën en slavernij hebben gekend. Dat is niet het geval."
Piet Emmer, historicus

wu schreef:

Quotes



"De Nederlanders leven nu in een welvaart die haast ongekend is. Die welvaart komt niet uit de lucht vallen."
Armand Zunder, Surinaams econoom en pleitbezorger van herstelbetalingen voor de slavernij

Ik dacht dat de afschaffing van de slavernij in Suriname (mede) betalld werd door de opbrengsten uit Nederlands Oost Indie.

Bert Bukman, historicus en journalist schreef:

"Geert Wilders, de man voor wie de Nederlandse identiteit zo belangrijk is, heeft een Indonesische moeder. Of meer precies: van moederskant stamt hij af van een Nederlands-Indisch voorgeslacht."

journalist ..



historicus

En door zulke nonsens die de historicus/journalist heeft verspreid, komen dus die rare - op deze nonsens gebaseerde zooi - columns in de wereld Boeroeng en meent men ook de wijsheid in pacht te hebben.

Maar ja, ga er maar 's tegenin, als het kwaad al is geschied......

Ons is dit bekend, maar al die halfblinde gelovigen en followers van nonsenszooi, zeggen ijskoud: Het is toch geschreven door Pietje Puk de historicus?

@ van Boeroeng...

jaja, er werd heel wat rijkdommen uit Ons Indië gehaald, maar toen puntje bij paaltje kwam werd verantwoordelijkheid naar de nieuwe Republiek afgeschoven, en... pas na heel lang ontkennen kwam eindelijk Het Gebaar. En nog niet zo lang geleden werd opeens alles onder het Gebaar gemoffeld... Ziezo! Afgehandeld! We praten nergens meer over.............



Historicus? Journalist?

terzijde:
het zijn journalisten en historici die ik het felst aanval voor hun dommigheden over Indische mensen en Indische geschiedenis,
zei deze...
wannabee journalist en wannabeehistoricus

Boeroeng, je hebt het bij het juiste eind, maar.........
Wat doen we hieraan?
Schijnt iets hopeloos te zijn.......
Iedere keer die misstappen.......


DK

we kunnen niet veel doen DK
een paar grapjes maken enzo