Hutspot in Jakarta
Datum: 24-10-2012
Auteur: Willemijn Ruisse
Bron: OneWorld
Er zijn heel wat culinaire invloeden uitgewisseld tussen Nederland en Indonesië. Zo zijn Nederlanders gek op nasi en saté. Welke oer-Hollandse gerechten zijn nog terug te vinden in Indonesië?
Desak Made Ari Andayoni (48), kortweg Made, komt uit Bali en is chef-kok van reiscafé ViaVia in Yogyakarta. Ze kookt voor reizigers van verschillende nationaliteiten en kan veel vertellen over welke producten en gebruiken uit Nederland komen. “Veel van onze groenten zijn door de Hollanders geïntroduceerd in Indonesië en hebben nog steeds Nederlandstalige namen. Wortel, doperwtjes en boontjes bijvoorbeeld.
Vaak zijn die namen door de Indonesische uitspraak wel een beetje veranderd. Zo wordt bloemkool inmiddels boenkool genoemd.” Deze groente wordt volgens Made echter niet zoals in Nederland bereid. “In Indonesië gebruikt men bloemkool voornamelijk in de soep.” Dat de groenten niet met de kolonisten uit het land verdwenen zijn, komt doordat ze al snel niet alleen naar Indonesië geïmporteerd werden, maar ook in het land zelf verbouwd werden. Hooggelegen plaatsen als Bandung en Kaliurang zijn hier optimaal voor. Door de ligging is het klimaat hier een stuk koeler dan op de rest van Java. Dat maakt het er geschikt om gewassen als prei, wortels en aardbeien te verbouwen.
Niet alleen sommige producten zijn van Nederlandse komaf. Ook enkele bereidingswijzen zijn afgekeken. Made: “Vroeger toen mensen hier nog geen koelkasten hadden, werd voedsel geconserveerd door het in boombast te verpakken en te laten drogen. De Hollanders introduceerden toen gerookt spek. Hiervan zijn onze rookvleesgerechten afkomstig. In Indonesië is dat gezien het grote percentage moslims geen varkensvlees, maar rund of ander vlees.” Ook het erg populaire zoete glazuur op koekjes en gebak hebben de Nederlanders meegebracht en de Indonesiërs zich toegeëigend.
Donut met kaas
Niet alle Nederlandse gebruiken worden zomaar overgenomen in de Indonesische keuken. Vaak wordt er een eigen draai aan gegeven. Het gebruik van kaas is daar een voorbeeld van. Waar in Nederland kaas de ultieme hartige lekkernij is, smult men in Indonesië van geraspte kaas op zoete gerechten. Zo kun je bij bakkerijtjes donuts met jam en geraspte kaas krijgen en serveren ze in restaurants pisang goreng, gebakken banaan, met chocola en geraspte kaas. Made: “Toen ik voor ViaVia ging werken, wilde ik als dessert ook pisang goreng met kaas op de kaart zetten, maar dit mocht niet van mijn Vlaamse bazin. ‘Kaas gaat hier alleen over de salades en hamburgers’, zei ze.”
H.E.M.A-resto
Wie subtiele Nederlandse invloeden in Indonesische gerechten nog niet genoeg vindt, kan toevlucht zoeken bij de restaurantketen H.E.M.A-resto. De keten, met vestigingen in Jakarta en Bandung, behoort niet tot de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam, de Nederlandse winkelketen HEMA. De naam staat hier voor Halal Enak Mutu Artistik, wat vrij vertaald Halal Lekker Kwaliteit Artistiek betekent. Hier serveren ze ongeacht tropische temperaturen winterse kost als stamppot, bruine bonensoep en hutspot met klapstuk. Met oud-Hollandse liedjes op de achtergrond en omringd door tulpen en klompen, waan je je meer in Nederland dan je in Volendam ooit zal doen.
One World