Wie schoot MH17 neer?
Door: Marcus Bensmann, David Crawford en Jeroen de Vreede
10-1-15 - 08:35
De autorit begint in Donetsk, het bolwerk van de Russische separatisten in Oost-Oekraïne. De angst voor oorlog heeft het leven in de stad platgelegd. Winkels zijn gesloten of leeggeroofd. Banken zijn dicht en geldautomaten leeg. De straten zijn uitgestorven met het invallen van de duisternis. Ondanks een wapenstilstand klinken in de verte explosies bij het felbevochten vliegveld van de stad.
Half november oogt het landschap grauw en desolaat. Dit is de Bonbas, de kolenmijnenregio van Oost-Oekraïne. De meeste mijnliften staan echter stil, weinig mijnschachten zijn nog in gebruik.
Bij ieder dorp en bij elke kruising is een controlepost ingericht. Gewapende mannen inspecteren elke auto. Onder de strijders bevinden zich opvallend veel vrouwen in camouflagekleding, een kalasjnikov losjes over de schouder.
Bolwerken
Het is november 2014. Het is 50 kilometer rijden naar het gehucht Sarosjensko, richting het oosten over de provinciale weg N21. De weg verbindt de twee separatistenbolwerken Donetsk en Loehansk en werd ook op 17 juli gecontroleerd door de separatisten. Het is de weg waarover ook dagenlang de wagens van de Nederlandse repatriëringmissie reden, in hun pogingen bij het rampgebied te komen.
We zijn echter niet in het gebied om de rampplek te bezoeken. We zoeken niet naar het gruwelijke resultaat van het neerstorten van vlucht MH17. We zoeken de oorzaak, de reden wellicht, de omstandigheden die leidden tot de ramp.
Sarosjensko is een van de plekken die we daarvoor moeten bezoeken. Het dorp werd genoemd tijdens een persconferentie, toen Rusland haar versie van de gebeurtenissen ontvouwde een week na de ramp.
Objectief
Vicestafchef van de Russische strijdkrachten, generaal Andrej Kartapolov onthulde 4 dagen na de ramp, naar eigen zeggen 'objectieve informatie' tijdens een live uitgezonden persconferentie.
Met op de achtergrond reusachtige beeldschermen met kaarten, tabellen en foto's schetste Kartapolov twee scenario's voor het neerstorten van MH17.
Het eerste scenario kreeg de meeste aandacht in de Westerse én Russische media. Kartapolov legde uit dat MH17 afweek van de uitgestippelde route en dat een Oekraïens gevechtstoestel het passagierstoestel tot op enkele kilometers naderde. Volgens de generaal kan dit toestel een raket hebben afgeschoten.
Raket
De Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid presenteert een maand na de Russische presentatie een tussentijds rapport. Daarin staat geen enkele aanwijzing van een gevechtstoestel in de nabijheid van MH17.
Logisch, vindt luchtmachtdeskundige Harry Horlings. Hij is voormalig vlieger en testpiloot van de Koninklijke Luchtmacht. ''Dit is een raket geweest. Alles wijst erop: de inslagpatronen, de inslaglocatie, de enorme explosie. Dat kan alleen met een raket met een forse explosieve lading. Die worden van de grond afgevuurd.''
Defensiedeskundigen van Instituut Clingendael trekken dezelfde conclusie en ook een Duitse luchtmachtexpert met uitvoerige kennis van luchtafweersystemen in het voormalige Oostblok heeft geen enkele scepsis. Hij moet vanwege zijn huidige werkgever anoniem blijven en zegt: ''Er is geen twijfel mogelijk. MH17 is neergeschoten en de raket is vanaf de grond gelanceerd, niet vanuit een gevechtsvliegtuig.''
Een aanval met een jachtvliegtuig is ook erg onwaarschijnlijk, zegt Horlings. ''We weten uit het rapport dat de schade ...
lees verder bij AD